خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: کشور ما، سرزمین قصه‌ها و افسانه‌هاست و سنت قصه‌گویی در خانواده‌های ما وجود دارد، اگرچه در این سال‌ها به خاطر گسترش وسایل ارتباط جمعی این سنت دیرینه تا حدی کمرنگ شده است. اما هنوز هم کودکان، دنیای خیال‌انگیز قصه‌ها را دوست دارند و سوار بر بال داستان به سرزمینی بی‌غصه سفر می‌کنند.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌کوشد تا با برگزاری جشنواره‌های قصه گویی به احیای این سنت بپردازد؛ زمستان امسال، هفدهمین جشنواره قصه‌گویی، پس از وقفه‌ای یک ساله برگزار می‌شود. دبیری این جشنواره را محمود مروج، مدیرکل آفرینش‌های فرهنگی و امور استان‌های کانون پرورش برعهده دارد با او درباره چندوچون جشنواره قصه‌گویی به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
امروز با رشد تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی، قصه‌گویی در حال کمرنگ شدن است. کانون به عنوان مهم‌ترین متولی امور مربوط به کودکان و نوجوانان چه تدبیری اندیشیده است؟
نگاه کانون به قصه، موضعی و مقطعی نیست. قصه از فعالیت‌های اصلی در مراکز فرهنگی ماست و به‌طور فراگیر، در تمام کتابخانه‌ها و مرکزهای فرهنگی، حتی در کتابخانمه سیار روستایی و شهری اجرا می‌شود.
آیا کانون پرورش فکری، شرایط و ضوابطی را برای قصه و قصه‌گویی در نظر گرفته است؟
قصه‌گویی در کانون تعطیل‌بردار نیست و بی‌شک برای ان، شرایط و شاخصه‌هایی وجود دارد. مربیانی که در مراکز کانون به قصه‌گویی می‌پردازند، دوره دیده و با این شرایط آشنا شده‌اند. از سوی دیگر، بچه‌ها، روحیات و ذهن و زبانشان را می‌شناسند و از قصه به عنوان یک قالب آموزشی بهره می‌برند.
پس قصه از دیدگاه شما یک ابزار آموزشی است؟
یکی از ابزارهای مدرن آموزشی، قصه است و مربیان به وسیله قصه، می‌توانند مقاصد تربیتی و آموزشی خود را دنبال کنند. در واقع کارکردهای فرهنگی و تربیتی قصه مورد نظر ماست.
با توجه به این‌که قصه‌گویی در کانون، چهره به چهره است مربیان تا چه اندازه از روش قصه‌گویی خلاق بهره می‌برند؟
قصه‌گویی در مراکز فرهنگی کانون، با قصه‌گویی رادیویی تفاوت دارد. به این معنی که مربی، روبه‌روی بچه‌ها می‌نشیند و چشم در چشم آنها می‌دوزد و برایشان قصه می‌گوید. طبیعی است که در این شیوه، قصه‌گو روحیه و حس و حال مخاطب خود را درنظر می‌گیرد. برای مثال اگر بچه‌ها، خسته و بی‌حوصله باشند قصه را کوتاه می‌کند یا حتی می‌تواند از آنها بخواهد پاان قصه را حدس بزنند یا با او داستانی را تکمیل کنند.
کانون پرورش فکری به برگزاری 16 دوره جشنواره قصه‌گویی پرداخته؛ امروز بسیاری از پدر و مادرها حتی مربیان مهدها با روش قصه‌گویی آشنا نیستند. کانون نمی‌خواهد این دوره‌ها را به صورت لوح فشرده منتشر کند؟
جشنواره‌های قصه‌گویی کانون، این قابلیت را دارد تا پدر و مادرها و مربیان مهدها را، تا حدی با اصول و شاخصه‌های قصه‌گویی آشنا کند. البته قصه‌هایی که ضبط می‌شوند، فاقد همه همه ظرفیت‌هایی هستند که در قصه‌گویی چهره به چهره وجود دارد اما می‌توانند علاقه‌مندان به قصه‌گویی را با حداقل‌ها آشنا کنند. به همین خاطر معاونت تولید کانون لوح فشرده چند جشنواره قصه‌گویی را از ما خواسته تا گزیده‌ای از ان را منتشر کند و در اختیار علاقه‌مندان بگذارد.
امسال و در هفدهمین جشنواره قصه‌گویی، جشنواره‌های منطقه‌ای حذف شد. حذف این جشنواره‌ها با چه هدفی صورت گرفت؟
جشنواره‌های قصه‌گویی ابتدا در مرکز هر استان برگزار می‌شد و بهترین‌ها به جشنواره‌های منطقه‌ای، که چهار منطقه در ایران بود، راه می‌یافتند. ما به خاطر صرفه‌جویی در هزینه‌ها و فاصله استان‌ها از یکدیگر بخش منطقه‌ای را حذف کردیم تا برگزیدگان استان‌ها، به‌طور مستقیم با دبیرخانه مرکزی ارتباط برقرار کنند.
یکی دیگر از تفاوت‌های مهم جشنواره امسال، تقدیر از قصه‌گویان کتالبخانه‌ی است. افزودن این بخش تا چه اندازه می‌تواند بر روند قصه‌گویی تاثیر بگذارد؟
ما دیدیم تعدادی از قصه‌گویان، توان اجرای صحنه‌ای ندارند یا دلشان نمی‌خواهد در جشنواره‌های قصه‌گویی شرکت کنند و روی سن بیایند اما کار خود را خوب بلدند و بی‌سروصدا قصه می‌گویند و هم زبان قصه را می‌شناسند هم مخاطب خود را. بنابراین بر آن شدیم تا بخشی را به این قصه‌گوها اختصاص دهیم چراکه ما در پی ترویج قصه‌گویی هستیم. همه قصه‌گوهای خوب ما نمی‌توانند یا به هر دلیل نمی‌خواهند در جشنواره شرکت کنند اما خوب است که این افراد دیده و تقدیر شوند.
قصه‌گویان برتر کتابخانه‌ای چگونه انتخاب می‌شوند؟
کارشناسان فرهنگی کانون پرورش فکری، در سطح استان با مربیان کانون در ارتباط هستند و بنا به تشخیص خود، قصه‌گویان خوب را به شورای فرهنگی استان معرفی می‌کنند و از هر استان، یک نفر به دبیرخانه مرکزی معرفی می‌شود. در ستاد مرکزی هم یک گروه کارشناسی وجود دارد که براساس یک سری شاخص‌‍‌ها، برترین قصه‌گویان کتابخانه‌ای را معرفی می‌کند.
آیا جشنواره قصه‌گویی امسال هم غیررقابتی است؟
قصه برای بچه‌هاست و نباید رقابتی باشد. در جشنواره‌های رقابتی، گاهی قصه‌ها مطابق پسند و سلیقه داوران انتخاب می‌شوند و بچه‌ها ملاک و معیار نیستند. ازسوی دیگر ممکن است قصه‌گوها در روز پایانی جشنواره، به خاطر اضطارب و هیجانی که وجود دارد نتوانند بهترین کار خود را ارائه کنند پس خوب است که جشنواره قصه‌گویی، غیر رقابتی باشد. البته قصه‌گوها از مراکز فرهنگی کانون تا رسیده به مرحله بین‌المللی در رقابت با یکدیگر هستند اما رقابتی در ایستگاه پایانی وجود ندارد. در کل دنیا هم رقابتی در ارتباط با قصه‌گویی وجود ندارد.
سال 92، جشنواره قصه‌گویی برگزار نشد. علت این وقفه چه بود؟
جشنواره‌های بزرگی، چون جشنواره قصه‌گویی، معمولا به صورت دوسالانه برگزار می‌شوند. از سوی دیگر واحد پژوهش کانون پرورش فکری در حال بررسی و مطالعه در ارتباط با جشنواره‌های قصه‌گویی و آسیب‌شناسی دوره‌های گذشته بود. ما هم ترجیح دادیم جشنواره هفدهم را با وقفه برگزار کنیم اما کارمان بهتر و کم نقص‌تر باشد.
عنوان، جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی است. قصه‌گویان از چه کشورهایی در این جشنواره شرکت می‌کنند؟
دوستان ما در بخش بین‌الملل، فراخوان جشنواره را به چند زبان ترجمه و با بیش از 100 قصه‌گو از پنج قاره جهان مکاتبه کرده‌اند. زمانی که ما اعلام کرده بودیم دی ماه بود اما مهمانان خارجی خواسته‌اند تا به خاطرتعطیلات ژانویه و آغاز سال نو میلادی این زمان را تغییر دهیم. از این‌رو زمان دقیق جشنواره هنوز مشخص نشده اما هر دوره بین 10 تا 12 قصه‌گوی خارجی به ایران می‌آیند و در جشنواره قصه‌گویی شرکت می‌کنند.
قرار است جشنواره امسال در کدام استان برگزار شود؟
ما پنج استان را معرفی کرده‌ایم. برای هر استان 15 شاخص در نظر گرفته‌ایم. باید دید کدام استان، زیرساخت‌های لازم برای برگزاری چنین جشنواره‌ای را به لجاظ سالن و امکانات و مسایل رسانه‌ای داراست.
کانون پرورش فکری چه تدبیری در نظر گرفته تا برگزاری جشنواره‌هایی چون قصه‌گویی تاثیر بیشتر و بلندمدت‌تری بر مخاطب بگذارند؟
فعالیت‌های فرهنگی، زود بازده نیستند. کانون فضا را باز کرده و موجب شده تا نهادهای دیگر چون شهرداری‌ها به قصه‌گویی توجه کنند. از سوی دیگر وجود این جشنواره‌ها به طور غیرمستقیم بر رواج و رونق قصه‌نویسی و تربیت قصه‌نویسان خوب تاثیر می‌گذارد. در هر حال ترویج قصه‌گویی عمده فعالیت ماست.
