به گزارش خبرنگار مهر، در فرهنگ مردم، قنات حماسه آشکارى است که در طول صدها بلکه هزاران سال خاموش و محجوب تکرار شده و به واقعیت پیوسته است، این حماسه و این نماد ماندگار کهن ایرانى را باید به درستى شناخت و از آن درس گرفت، درسى که نه به آب و نه به چاه که به انسان و توان او منتهى مى شود و به فرهنگ، دانش، بینش و روش ما حیات تازه‌اى مى‌بخشد.
وجه فنى و تولید قنات و آثار و عوارض پیرامون آن حائز اهمیت فراوان است؛ قنات همیشه یکى از مهمترین منابع تأمین آب بوده و هنوز هم بسیارى از مناطق به آب قنات متکى هستند، از این روى نمى توان ارزش بالای آن را انکار کرد، اما رفته رفته شاهد آن هستیم که قنات ها مورد بى مهرى قرار گرفته اند.
گفته‌اند که جمشید، پادشاه افسانه ای در حرکتی که ما امروز آن را در استان قطعا منحصر به فرد و به جرات در کشور بی‌نظیر می‌دانیم، اقدام به احداث 360 رشته قنات در شهرستان جم کرده است که عمدتا در طول منطقه و قسمت‌‌های شرقی و غربی چون شریان‌هایی که پیکیره وجودی جانداران را طراوت می‌بخشند این منطقه زیبا را رقم زده‌اند.
شهرستان جم شامل دشت جم و دشت ریز سالیان گذشته به عنوان دشت های پر آب استان بوشهر با منابع آب شیرین محسوب می شد و در باور کسی نمی گنجد که روزگاری دچار کم آبی و خشکسالی شود.
رشته قناتهای متعدد موجود در شهرستان جم، چشمه ها و عمق خیلی کم سفره های آب زیر زمینی از مشخصات اصلی این شهرستان محسوب می شد که به برکت هوای مطبوع، خاک حاصلخیز، پوشش گیاهی و مراتع طبیعی، این منطقه را به دیاری خوش آب و هوا و سرسبز تبدیل می کرد.
خشکیدگی باغات، نخیلات و مرکبات شهرستان جم بر اثر بی‌آبی
نائب رئیس شورای اسلامی شهرستان جم در گفتگو با خبرنگار مهر به مشکلات کم آبی و خشک شدن قنات‌ها در این شهرستان اشاره کرد و اظهار داشت: قنات، نماد ماندگار تمدن کهن ایرانی و سرزمین مادری ماست.
حسین محدثی بیان داشت: در جنوب ایران در گذشته‌های نه چندان دور، تامین آب شرب در فصل تابستان و ماه های خشک سال از طریق آب انبار و در برخی مناطق که شوری خاک کمتر است از طریق چاه صورت می گرفته است.
وی ادامه داد: در برخی مناطق مانند جم و ریز به لحاظ نفوذ پذیری مناسب خاک و درجه شوری کم آن، همچنین کوهستانی بودن و بالا بودن سطح ایستایی آب در گذشته، تامین آب شرب و کشاورزی از طریق رودخانه، چشمه و چاه‌های کم عمق و به دلیل انتقال بهتر آب در مزارع و باغات از روش احداث قنات بوده است که نشانه ذکاوت، سخت کوشی، پایداری و بردباری مردمان این سرزمین است.
محدثی تصریح کرد: با صنعتی شدن زندگی و توسعه تمدن بشری، استحصال آب و انتقال آن به صورت مکانیزه در صنعت، کشاورزی و مصارف خانگی ضربات جبران ناپذیری به سفره های آب زیرزمینی شهرستان جم وارد کرده است که خشکسالی‌های متوالی و عدم رعایت تعادل و توازن بین میزان برداشت آب و ذخیره سازی آب در این سفره باعث پایین افتادن سریع سطح آب و حتی خشک شدن آن شده است.
وی افزود: آثار مخرب برداشت‌های بی‌رویه آب در بخش‌های صنعتی و کشاورزی غیر کارشناسی و لجام گسیخته به همراه کم مهری ما نسبت به رشته قناتهای شهرستان جم باعث شده است که این آثار ارزشمند باستانی که نماد کهن و دیرین دیار ماست به فراموشی سپرده شود و از بین برود.
این عضو شورای اسلامی شهرستان جم هشدار داد: تبعات منفی این بی تدبیری مضافا خشکیدگی باغات، نخیلات و مرکبات در پی داشته است بطوری که اگر در این زمینه چاره اندیشی نشود به زودی اثری از قنات های چندین هزار ساله در شهر و دیار ما نخواهد بود؛ همان گونه که خیلی از این رشته قنات ها خشکیده و نابود شده است.
تخریب و حفر چاه‌های عمیق در مسیر این قنات‌ها باعث نابودی آنها شد
رئیس شورای اسلامی روستای دره‌بان شهرستان جم در گفتگو با خبرنگار مهر بیان داشت: همه باید نگران نابودی قنات های جم باشند این قنات ها هویت و تاریخچه جم هستند.
عبدالله حیدری با بیان اینکه بخشی از خشک شدن قنات ها پالایشگاه فجر جم و کشاورزان منفعت‌طلب غیر بومی است تصریح کرد: متاسفانه هزاران قطعه ماهی که یادگار این چشمه‌ها و قنات‌ها هستند روز به روز بر اثر بی آبی می‌میرند.
وی تاکید کرد: آب گوارا و زلالی که روشنی بخش سفره هایمان بوده اند، رشته قنات ها و نخل های سر به فلک کشیده که یادگار پدرانمان هستند در جلوی چشمان ما و فرزندانمان در حال نابودی شدن هستند.
رئیس شورای اسلامی روستای دره‌بان شهرستان جم گفت: تخریب و حفر چاه‌های عمیق در مسیر این قنات‌ها عامل دیگر و تاثیر گذار در خشک شدن قنات‌ها است و افزود باید قانون برای کسانی که در محدوده قنات‌ها، چاه حفر می‌کنند اجرا شود.
قناتهای بوشهر احیا می‌شوند/ کاهش بارندگی‌ها سفره‌های زیرزمینی را خشکاند
معاون آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر اصلاح روش‌های آبیاری در اراضی کشاورزی اظهار داشت: بر اساس آمارها، 90 درصد آب استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود ولی با توجه به هدر رفت و تبخیر آب تنها 60 تا 70 درصد آن استفاده می‌شود.
منصور نوذری با اشاره به اینکه کم آبی و بارندگی کم سفره‌های زیرزمینی را با مشکل مواجه کرده افزود: این معضلات دشتهای هیدرولوژیکی استان بوشهر را نیز در شرایط حساس و بحرانی قرار داده است.
وی از احیای قنات‌ها در استان خبر داد و تاکید کرد: تنها راه نجات سفره‌های زیرزمینی و دشت‌ها از تبعات خشکسالی، احیا قنات‌ها در استان بوشهر است که اجرایی می‌شود.
..................................................
گزارش : ابراهیم قیصری
