روایت صرف از سیاهی جنگ تحریف دفاع مقدس است/ نام امام(ره) در ادبیات ما گم شده

به گزارش خبرنگار مهر نشست روایت قلم با حضور جمعی از حماسه‌نگاران و پژوهشگران و سیاستگذاران کتاب دفاع مقدس شب گذشته در تالار مهر حوزه هنری برگزار شد.

در این نشست مجتبی رحماندوست نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و مدیر اسبق کارگاه قصه و رمان حوزه هنری در سخنانی اظهار داشت: به نظر من جا داشت که پس از این همه مدت گذشت زمان از جنگ تحمیلی چنین نشست‌هایی را با موضوعاتی تخصصی‌تر و به شکل ویژه‌تر برگزار می‌کردیم. ما ۲۱ سال پیش از این در کرمانشاه سمینار رمان جنگ را برگزار کردیم و با زاویه نگاه تطبیقی میان رمان نویسان جنگ ایران و جهان برگزار کردیم و طبیعی است که الان انتظار داشته باشیم تا نشست کمی تخصصی‌تر باشد.

وی ادامه داد: در زمان مسئولیتم در حوزه هنری می‌دیدیم که بسیاری از قصه‌نویسان ما به معنای واقعی به شکلی شهدا را در داستان‌هایشان خلق می‌کنند که گویی نویسنده به زحمت دارد سعی می‌کند آنها را در زندگی عادی مردم بالا بکشد. ما خیلی اوقات آدم‌ها را در داستان‌های‌مان کوتوله دیده‌ایم و این موضوع به ویژه در مورد جانبازان صدق می‌کند گویی یادمان رفته که اینها بودند که برای ما پیروزی خلق کردند.

رحماندوست افزود: جنگ ما در نهایت با پیروزی تمام شد. نه خاکمان را دادیم و نه قانونی را در جنگ نادیده گرفتیم. در این چنین شرایطی اگر در داستان‌هایما تنها یاس از دفاع مقدس بازتاب پیدا کند و نه پیروزی ما مایه تاسف است. من هم قبول دارم که جنگ سختی و تلخی و فجایع زیادی داشت اما نهایت آن پیروزی بود. ادبیات ما اگر در روایتش از جنگ بخواهد این پیروزی را نادیده بگیرد به تحریف واقعیت دست زده است. من البته منظوریم این نیست که نویسندگان در داستان شعار بدهند و کارهای احساسی بنویسند اما واقیت جنگ ما پیروزی بود.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: برخی قصه‌ها روایتی است از فرماندهانی که خلاف می‌کنند و یا مثلا افرادی که برای نفع بردن از جنگ کیسه می‌دوزند و یا مثلا به دنبال نوعی سوء استفاده از جنگ هستند مثلا کالایی را که باید به جبهه برده شود را می‌دزدند. در طول یک جنگ هشت ساله با ۱۲۰۰ کیلوتر مرز مگر می‌شود تخلفی رخ ندهد؟ اما حرف این است که برآیند نهایی این جنگ پیروزی بود و عزت و افتخاری که شهدا داشتند. درباره جنگ شایسته این است که از جنگی بگوییم که حضرت امام(ره) فرمانده کل قوایش بود. بر این مبنا اگر کسی نقاط تاریک و سیاه جنگ را تنها در داستانش بیاورد  دست به تحریف دفاع مقدس زده است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه گاه یکی از رویدادهای جنگ و یا حتی یک ساعت از آن می‌تواند دستمایه خلق یک اثر ادبی شگفت انگیز شود اظهار داشت: در سال‌های اخیر آثار ادبی با مضمون  تاریخ نگاری تا حدی پیشرفت کرده که به رمان گفته است برو کنار که عقب هستی. با این حال رمان عنصری دارد که در دیگر آثار کمتر می‌شود سراغی از آن گرفت و آن چیزی جز جاذبه و کشش نیست.

رحماندوست افزود: رمانی که بخواهد با من بمیرم تو بمیری مخاطب جذب کند اصلا رمان نیست. به باور من کتاب‌های تاریخ شفاهی جنگ آثاری است که برای این حساب می‌تواند دستمایه خلق رمان نوین فارسی شود. آثار دیگری مانند خاطرات مشترک چند رزمنده از یک واقعیت هم قابلیت این تغییر و تبدیل را دارند اما باید افسوس خودم را نیز عنوان کنم که در همه کارهای دفاع مقدس ما، کمتر نامی از امام خمینی(ره) آورده شده است. مگر می‌شود نام او را از جنگ حذف کرد؟ باید از خدا بخواهیم که فضایی فراهم کند که امام و بسیاری از آرمان‌های فراموش شده ما بتوانند دوباره در رمان ما تجلی پیدا کنند.

خاطره ارزشمند از نگاه معصومه آباد

در ادامه این نشست معصومه آباد نویسنده کتاب  «من زنده‌ام» نیز در سخنانی اظهار داشت: جنگ همیشه به دلیلی شروع می‌شود اما من ندیدم که ما صحبت از این بکنیم که چه می‌شود که یک جنگ به پایان می‌رسد. پایان پذیرفتن جنگ ما نیز برای روایت داستانی یک منظومه بسیار تاثیرگذار  برای نسل ماست که باید مورد توجه قرار بگیرد. اگر رهبری می‌گویند که جنگ یک گنج پنهان است نگاهشان به این موضوعات نیز هست.

نویسنده کتاب «من زنده‌ام» ادامه داد: تقدس جنگ ما از رمانی آغاز می‌شود که مردم ما با دست خالی جلوی دشمن می‌ایستند و مقاومت می‌کنند. کسانی که در حوزه ادبیات قلم می‌زنند و سعی در روایت این حادثه برای مردم دارند یادشان نرود که این رویداد هنوز مخاطب عام دارد و جامعه هنوز تشنه نشنیده‌های خود از جنگ است.

آباد ادامه داد: نویسنده اهل معجزه کردن نیست بلکه ابزار کارش معجزه آفرین است. همه ما انبوهی از عاطفه و حس نسبت به این برهه تاریخ داریم که وقتی با صداقت توام می‌شود بدون آنکه لازم باشد به خودمان فشاری بیاوریم می‌شود آن را به نسل بعد منتقل کرد ولی امان از غفلت که بیماری همیشگی ماست و این مساله را از یادمان برده است.

وی با اشاره به کتاب خود گفت: به باور من مفهوم مفقود الاثر تازه در جنگ تحمیلی بود که خودش را نشان داد. زمانی که کتاب من منتشر شد چیزی که مرا خوشحال کرد این مساله بود که مادر شهیدی به من گفت من کتابت را مانند قرآن زیر سر می‌گذارم و یا مادری دیگر به من گفت که تو اولین کسی هستی که خبر شهادت پسرم را به من دادی. دختر دیگری به شوراهای شهر آمده بود و می‌گفت بعد از سی و اندی سال تو اولین کسی هستی که روایت از لحظه شهادت پدرم را بیان کردی. به همین خاطر من معتقدم خاطره اگر تنها متعلق به گذشته باشد بی‌ارزش است. خاطراتی ارزشمند است که چراغ راه گذشته باشد و چهره  جنگ را شفاف کند.

این عضو شورای شهر تهران گفت: زمانی حرکتی مانند داعش می‌تواند بر شما چیزه شود که یا گنج دفاع مقدس از دست شما رفته باشد و یا دروغ سرجای آن گذاشته شده باشد. با این وصف می‌توان فهمید که چرا داعش الان کیلومترها آن سو تر از مرزهای ما در حال جنگیدن است.