به گزارش خبرنگار مهر، نهمین سالگشت درگذشت مرتضی ممیز جمعه 7 آذرماه در خانه هنرمندان با نمایش اتودهای طراحی این هنرمند فقید که در فاصله سالهای 1375 تا آخرین روزهای زندگی اش انجام شده است، همراه بود. در این مراسم همچنین آثاری از کاری پیپو از معروفترین طراحان فنلاندی به نمایش درآمد، آثاری که ابراهیم حقیقی از آنها با عنوان سهل و ممتنع همچون اشعار سعدی شیراز یاد کرد.
اتودهای اولیه، مرتضی ممیز روی دیوار رفت
اجرای این مراسم با امرالله فرهادی هنرمند طراح گرافیک بود که در سخنانی با اشاره به برپایی نکوداشت مرتضی ممیز با حضور یک طراح برجسته فنلاندی، از برگزاری نمایشگاهی از اتودهای مرتضی ممیز به عنوان ویژگی این پاسداشت یاد کرد و گفت: در نهمین سالروز درگذشت مرتضی ممیز علاوه بر حضور کاری پیپو طراح فنلاندی، نمایشگاهی از اتودهای استاد ممیز نیز به نمایش گذاشته شده است. این اتودها در دفترچه ای که سال 75 فیروزه خانم به مناسبت تولد مرتضی ممیز به او هدیه داده کشیده شده اند و شامل مجموعه ای از اتودهای این هنرمند از سال 75 تا آخرین روزهای زندگی اش هستند.
وی در ادامه صحبتهایش از انوشیروان ممیز فرزند مرتضی ممیز و ساعد مشکی طراح گرافیک که این مجموعه را برای نمایش آماده کرده و در معرض نمایش عموم علاقمندان گذاشته اند، تشکر کرد.
فرهادی، نمایشگاه اتودهای مرتضی ممیز را بخش ارزشمند این نمایشگاهها ذکر کرد و افزود: این نمایشگاه به خصوص برای دانشجویانی که از لحظه چشم باز کردن اسیر کامپیوترها بوده اند، بسیار ارزشمند است و در کنار آثار میهمان این دوره، کاری پیپو، مجموعه ای از آثار پوستر و طراحی نشانه ابراهیم حقیقی نیز در گالری پاییز به نمایش درآمده است که گنجینه ای در طراحی گرافیک محسوب می شود.
وی همچنین از برپایی کارگاهی آموزشی با حضور کارل پیپو در مدرسه ویژه خبر داد که با حضور هنرجویان برگزار می شود.
برگزاری نکوداشت ممیز هر ساله با ارائه آثار طراحان بزرگ دنیا
انوشیروان ممیز فرزند مرتضی ممیز و یکی از بنیانگذاران بنیاد ممیز و بانی برگزاری این نکوداشت در سخنانش از همراهی همه کسانی که برای برپایی این نمایشگاه تلاش کرده بودند، تشکر کرد و گفت: آقای پیپو مثل سایر طراحان دنیا با ارسال یک ایمیل دعوت ما را برای حضور در ایران پذیرفت که از این بابت از وی متشکریم، ایشان علاوه بر آن که طراحی بین المللی است در کشورهای اسکاندیناوی نیز از بهترین طراحان گرافیک محسوب می شود و این هدف ماست که هر ساله طراحانی را از نقاط مختلف دنیا به ایران دعوت کنیم.
وی ادامه داد: در سال های گذشته طراحانی را از کشورهای برزیل، ترکیه، فرانسه، سوئیس در مراسم نکوداشت مرتضی ممیز داشتیم و امسال مهمان ما از کشور فنلاند این جا حضور دارد که فرصتی برای دیدن آثار این هنرمند به وجود آمده است.
انوشیروان ممیز درباره نمایشگاه اتودهای مرتضی ممیز که در این دوره برپا شده است، توضیح داد: این نمایشگاه به ابتکار ساعد مشکی برپا شده است، ابتدا من تصور می کردم که این کار شدنی نیست اما به بهترین شکل ممکن این آثار به نمایش درآمده است.
وی از ابراهیم حقیقی برای همراهی اش در برپایی نمایشگاهی از آثارش تشکر و از او به عنوان هنرمندی منظم و دقیق یاد کرد که دعوت این بنیاد را برای نمایش آثارش پذیرفته و منظم و دقیق آثارش را برای این نمایشگاه آماده کرده است.
امرالله فرهادی در ادامه این مراسم از انوشیروان ممیز خواست تا به توصیه های ساعد مشکی گوش فرا دهد و مجموعه ای از اتودهای مرتضی ممیز را که بسیار قدیمیتر از آثار به نمایش درآمده است و در پوشه های قدیمی با نخ بسته شده اند، برای انتشار در قالب کتاب آماده سازی و گردآوری کند.
وی تصریح کرد: این آثار گنجینه ای است که بار آموزشی دارد و این آموزش ها را در هیچ کلاس درسی دیگری نمیتوان آموخت.
فرهادی با اشاره به همراهی خانه هنرمندان در برپایی هر ساله مراسم نکوداشت مرتضی ممیز یادآور شد: زمانی که خانه هنرمندان هنوز خاک و خل بود، به همت مرتضی ممیز هر هفته یک شنبه ها این جا جمع می شدیم و در جلسات طراحان گرافیک ایران حضور می یافتیم بنابراین ما این جا را خانه خودمان می دانیم.
لزوم توجه به هنرمندان و رفع مشکلاتشان
مجید سرسنگی مدیرعامل خانه هنرمندان ایران نیز در سخنانی با تشکر از حضور سفیر کشور فنلاند و پیپو طراح فنلاندی در این مراسم گفت: خوشحالیم که نهمین سالگشت پاسداشت یکی ازاستادان برجسته این کشور را که حق بزرگی بر گردن گرافیک و فرهنگ و هنر کشورمان دارد، این جا برگزار می کنیم.
وی افزود: قدر و مرتبه استاد ممیز به گونه ای است که تا سالیان دراز علاقه مندان و هنرآموزان او نخواهند گذاشت که یاد استادشان از میان برود.
وی از درگذشت مرتضی ممیز به عنوان یک واقعیت نام برد و ادامه داد: امروزه به واسطه دسترسی به فضای مجازی و علم و دانش، افراد بسیاری نسبت به دوران گذشته، به اشتهار می رسند، اما مهم مشهور شدن نیست بلکه در اشتهار باقی ماندن و حفظ جایگاه در قلب مردم است و ممیز از جمله کسانی بود که به این اشتهار رسید و توانست در قلب دوستدارانش جایگاهش را حفظ کند.
او به درگذشت هنرمندان بسیاری در طول هفته های گذشته اشاره کرد و گفت: در چند هفته اخیر هنرمندان بسیاری چون مرتضی پاشایی، مجید بهرامی، عظیم جوانروح، علیرضا خورشیدفر، مهدی کاشانیان، بهمن بوستان از میان ما رفتند. رفتن این هنرمندان واقعیتی است که با آن روبرو می شویم اما آن چه در کنار این آمد و شدها برای جامعه فرهنگ و هنر ما مهم است، چگونگی برخورد با هنرمندان در زمان حیاتشان است.
سرسنگی تأکید کرد: محور و اساس فرهنگ هر کشور هنرمندان آن است و برای سرافرازی و توسعه فرهنگ در جهان چاره ای نیست مگر آن که به هنرمندان توجه نشان داده شود.
وی در بخش دیگری از سخنانش به ضرورت حفظ میراث فرهنگی کشور اشاره کرد و گفت: وقتی ساختمانی قدیمی خراب می شود، بسیاری اعتراض می کنند که باید میراث فرهنگی کشور حفظ شود و این سخن درستی است اما مهمتر از آن ساختمان، سازنده آن است، مهمتر از تابلوهای نقاشی، خود نقاش است و معتقدم در کنار همه توجهاتی که درحوزه میراث فرهنگی به بناها و ساختمان ها داریم، باید به سازندگان این میراث نیز توجه کنیم و شاید سازمان میراث فرهنگی باید بخشی را به عنوان میراث نخبگان داشته باشد که به این امور بپردازد و به آن رسیدگی کند.
مدیر عامل خانه هنرمندان با بیان این که مشکلات هنرمندان حل شدنی است، تأکید کرد: هنرمندان نیاز به توجه دارند و من امیدوار هستم که به همت خود هنرمندان و مسئولان سیاستگذار شاهد توجه روزافزون به جامعه هنری باشیم، به مشکلات هنرمندان توجه شود و زمینه برای ماندگار شدن این هنرمندان در تاریخ فرهنگ و هنر ما میسر شود.
ادامه این مراسم به سخنان سفیر کشور فنلاند اختصاص داشت که به زبان انگلیسی مطالبی را ارائه کرد و سخنانش برای حاضران ترجمه نشد.
آثار کاری پیپو همچون اشعار سعدی سهل و ممتنع است
پس از آن ابراهیم حقیقی از طراحان پیشکسوت گرافیک ایران پشت تریبون قرار گرفت.
حقیقی نیز سخنانش را با تشکر از بنیاد ممیز برای برپایی این مراسم و حضور سفیر و هنرمند کشور فنلاند آغاز کرد و گفت: با آن که افسانه و انوشیروان ممیز بنیاد کوچکی را اداره می کنند اما کارهای شایسته بزرگی در این بنیاد رخ می دهد و همه نمایشگاه هایی که در طول این سالها از سوی این بنیاد برگزار شده است، برای من همچون کلاس درس بوده است.
وی تصریح کرد: مهم نبودن آدمها نیست، بلکه آن چه از نقطه پیدایش تا رفتن هنرمند اهمیت می یابد، این است که هنرمند خط حضورش را چگونه بسازد.
وی افزود: ممیز به ما یاد داد که چگونه این خط حضور را بسازیم، در نبودش نیز به ما آموزش می دهد و همراهی همه علاقهمندانش برای برگزاری این مراسم و نمایشگاه ها نیز به ویژگی ممیز حتی در عدم حضورش بازمی گردد.
ابراهیم حقیقی در بخش دیگری از سخنانش به چگونگی آشنایی اش با کاری پیپو اشاره کرد و گفت: اولین بار کاری پیپو را در سال 2001 در کنگره جهانی ای. جی. آی در هلسینکی فنلاند ملاقات کردم، مثل سایر طراحان دنیا آثار این هنرمند را نیز همیشه تعقیب می کردم و برای بار دوم او را در همان کنگره در استانبول ملاقات کردم.
حقیقی از کاری پیپو به عنوان انسانی شفاف و مهربان یاد کرد و گفت: شفافی و مهربانی در آثار او نیز مشهود است و همان گونه که شعر سعدی در زبان فارسی سهل و ممتنع است، یعنی ساده به نظر می رسد اما شعر گفتن به سبک سعدی سخت ترین گونه پردازش شعر را می طلبد، آثار پیپو نیز این گونه است.
وی با اشاره به مجموعهای از آثار سیاه و سفید این هنرمند که در گالری ممیز به نمایش درآمده است، گفت: ترکیب بندی به ظاهر ساده اما زیبا و سیاه و سفید این آثار حیرت انگیز است و در نهایت سادگی مفاهیمش را القا می کند که این کار بسیار سختی است.
حقیقی تصریح کرد: ما طراحان بسیاری را شناخته ایم اما اگر می دانستیم که فنلاند نیز چنین طراحانی دارد، به دانشجویانمان می آموختیم که نگاهی هم به گرافیک و آثار طراحان فنلاندی داشته باشند.
این هنرمند درباره ویژگی دیگر آثار پیپو یادآور شد: آن چه که آثار پیپو را از حوزه گرافیک خارج می کند، به جز استحکام و صراحت که لازمه پوستر و گرافیک است، ایهام و ابهام در آثار اوست که این آثار را به سمت هنری بودن سوق میدهد و ما دلمان می خواهد این آثار هنری را در اختیار داشته باشیم.
این طراح گرافیک با بیان این که از دیدن آثار پیپو به هیجان آمده است، ادامه داد: در این نمایشگاه از اولین آثار تا آثار سال 2014 رفتار خاص تفکر شده و درونی شده ای را شاهدیم و من با وجود آن که سعی کرده ام، آدم حسودی نباشم اما به این آثار حسادت کردم و آرزو کردم کاش این آثار مال من بود.
ابراهیم حقیقی در بخش دیگری از سخنانش به یادآوری یاد و خاطره مرتضی ممیز پرداخت و اظهار کرد: میان طلوع و غروب خورشید، چیست که مدام کسی را در یادها جاوید و زنده می دارد، درخاطره قومی ملتی که حتی او را ندیده بودند، جاودانگی از کجاست که آغاز می شود و نتیجه کدام کردار توست، آن چه بودی یا آن چه بر جای گذاشتی.
وی ادامه داد: آن چه بر جای گذاشتی تا کجای فرداها پایدار می ماند. اگر آثار تو همچنان آبشخور آیندگان باشد، پس تو به راز جاودانگی ات دست یافته ای، وقتی که دیگر نیستی و عکسهایت یادگاری است از روزی که بودی، زیبا، افراشته و انسان وار، تو را می ستایند حتی کسانی که تو را هرگز ندیده بودند و این راز هنر است که با جاودانگی خواهران توأمان هستند.
حقیقی در بخش پایانی سخنانش درباره ممیز بیان کرد: زندگی تو همچنان پس از نبودنها برجاست، اگر جاودانگی در خیال آیندگان در دیرپایی جاخوش کرده باشد.
تصویرسازی پایه اصلی طراحی های هنرمند فنلاندی
ادامه این مراسم به سخنان کاری پیپو طراح گرافیک فنلاندی اختصاص داشت که در ابتدا با ارائه تصاویری از فنلاند به معرفی کشورش برای حاضران پرداخت و در این معرفیها از شخصیت های انیمیشنی «مومین ها» و «انگری برد» به عنوان شخصیت های کارتونی معروف دنیا نام برد که متعلق به فنلاند است.
وی همچنین گفت که هنرمندان فنلاندی بتهای کاری او بوده اند و او از آنها الهام گرفته است.
پیپو تصریح کرد که فنلاندیها در طبیعت زندگی می کنند و بسیاری از طراحان و هنرمندان این کشور نیز ایده هایشان را مستقیم از طبیعت می گیرند.
این هنرمند در ادامه آثار طراحان گرافیک فنلاند را به نمایش گذاشت که چگونه از طبیعت الهام گرفته شده است.
پیپو، تصویرسازی را به عنوان پایه اصلی طراحی هایش ذکر کرد و آثار تصویرسازی خود برای مجله تخصصی زنان و جلد کتاب به نمایش گذاشت.
وی همچنین گفت که همیشه در سفرهایش دفترچه کوچکی را به همراه دارد چرا که معتقد است طراحان همیشه باید بیننده باشند و اطراف آنها همیشه به آنها ایده جدید میدهد.
پیپو طراحی های سفید و سیاهش را به نمایش گذاشت و گفت که این طراحی ها را در فاصله یک دقیقه تا 15 دقیقه به شکلی سریع طراحی کرده است.
وی ضمن نمایش آثارش به عنوان تمبر، از این آثار به عنوان پوسترهای کوچک یاد کرد که نقش سفیر را برای کشورهای مختلف ایفا می کنند.
پیپو با نمایش پوسترهایش درباره این بخش از آثارش گفت: برای این که شما طراح خوبی شوید راههای بسیاری هست و رشته گرافیک مثل رنگین کمانی است که هر طراح می تواند یکی از این کمان ها را برگزیند اما راه حل من برای طراحی پوستر این است که همه این رنگین کمان را باید انتخاب کرد.
او درباره استفاده اش از رنگها برای پوستر نیز گفت: نظریه من درباره استفاده از رنگها این است که اول ایده ام را با رنگ سیاه کار می کنم و بعد از آن می توانم ایده ام را با رنگهای دیگر به اجرا درآورم. پایه انتخاب من رنگهای سمبلیک و استتیک است.
او از اولین تجربه خود در طراحی پوستر نیز یاد کرد و گفت: اولین پوستری که طراحی کردم برای یک نمایش بود که به دلایل اقتصادی آن را تنها با دو رنگ کار کردم و این برای من بسیار آموزنده بود چرا که یاد گرفتم در بیان خودم مینی مال باشم.
پیپو در بخش دیگری از سخنانش سه کلمه ساده، قوی و شفاف را به عنوان کلمات کلیدی خود ذکر کرد و لازمه ارتباط خوب طراحان با تصاویر را ارتباط خوب برقرار کردن با محیط پیرامونشان دانست.
وی تأکید کرد که طراحی گرافیک مهمترین مقوله در دنیا نیست بلکه سلامتی، خانواده و دوستان اهمیت بیشتری دارند و اگر همه اینها در حد تعادل باشند، آنگاه می توان از شخصیت خود به عنوان طراح گرافیک لذت ببریم.
کاری پیپو در پایان سخنانش با نمایش پوستری که برای یونسکو طراحی کرده بود، گفت: دهه 70 اثری را برای یونسکو طراحی کردم که موضوع آن دنیای دوستی بود و این اثر برنده این مسابقه پوستر از سوی یونسکو شد و امروز بعد از 44 سال همچنان آرزوی ما داشتن یک دنیای دوستانه است.
در پایان این مراسم، امرالله فرهادی از انتشار کتاب آثار نیکلاس تروکسلر مهمان سوئیسی سه سال پیش بنیاد ممیز خبرداد و در ادامه حاضران از نمایشگاه های مختلف آثار ممیز، ابراهیم حقیقی و کاری پیپو بازدید کردند.
