کارگاه تخصصی «فیلم- مقاله» در «سینماحقیقت» برگزار شد

به گزارش خبرگزاری مهر، ترولس لی مستندساز و منتقد در نخستین روز از برگزاری کارگاه‌های تخصصی جشنواره «سینماحقیقت» در قالب 2 نشست روز 10 آذرماه در 2 نوبت صبح و عصر درباره «فیلم- مقاله» برگزار شد و این مستندساز تجربیات حرفه‌ای خود را در اختیار مستندسازان حاضر در این کارگاه گذاشت.

ترولس لی بحث خود را با تعاریف مختلفی از این گونه مستند (فیلم- مقاله) و معرفی مستندساز مشهور کریس مارکر آغاز کرد و گفت: مستند «یک پوزخند بدون گربه» فیلمی است که در آن تقریباً تمام انقلاب‌ها به تصویر کشیده شده است. نام این فیلم برگرفته از شخصیت «گربه» در رمان «آلیس در سرزمین عجایب» است و به جنبش‌های سوسیالیستی در ۱۹۶۸ اشاره دارد و حرف‌های خود را در پس خنده این گربه پنهان کرده و از آن به عنوان کنایه از آنچه که قرار بود اتفاق بیافتد و آنچه که امروز هستیم، استفاده می‌کند. وی در ادامه با نگاهی انتقادی نسبت به رویکرد برخی رسانه‌های جهان گفت: در تلویزیون‌های جهان ما باید شرایط برابر برقرار باشد تا صدای همه به یک اندازه به گوش برسد، اما این شرایط وجود ندارد. مثلاً در ارتباط با مردم فلسطین این اتفاق بسیار به چشم می‌آید و من علاقه دارم فیلمی در ارتباط با مردم فلسطین بسازم تا به آن‌ها فرصت صحبت کردن دهم.

ترولس لی درباره تفاوت‌های مقاله یا متن با فیلم گفت: در یک فیلم ما توانایی کات زدن داریم و همچنین ایجاد برقراری عواطفی که مورد نظر ما است. این‌ها توانایی‌هایی است که سینما در ذات خود دارد. می‌توان این‌گونه گفت که در این نوع فیلم‌ها بار معنایی تصویر به مراتب از صدا و یا متن بیشتر است و گاهی اوقات شاهد این موضوع هستیم که یک فریم از تصویر، معنای به مراتب کامل‌تری را از متن به مخاطب منتقل می‌کند.

لی در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا فیلم‌هایی مانند «پوزخندی بدون گربه» بوی کهنه‌گی نمی‌دهند و تاثیرگذاری خود را از دست نداده‌اند؟ گفت: سوال خوبی است چرا که کهنگی برخی فیلم‌ها نشان از آن دارد که محتوایشان طول عمری کوتاه داشته است. محتوای برخی از فیلم‌ها تاریخ مصرف دارند. برخی از کارگردان‌ها همچون ژان لوک‌گدار دائم در حال تجربه کردن هستند. برخی از آثار را باید با تدوین و نگاه دوباره به روز کرد.

وی در بخش پایان صحبت‌هایش گفت: افراد کمی در ارتباط با گونه «فیلم- مقاله» تعریف داده‌اند اما علاقه‌مندم اشاره کنم که مایکل مور در این زمینه «فیلم- مقاله نویس» نیست. در جشنواره‌ای زمانی که خواستیم با وی صحبت کنیم اطرافیانش تقاضای مبلغ سه الی چهار هزار دلاری داشتند! آنها افرادی با هویت جعلی هستند که نمی‌توان به آن‌ها مستندساز گفت.

محمدرضا فرزاد دیگر کار‌شناس حاضر در دومین کارگاه تخصصی با موضوع «فیلم- مقاله» بود که در تکمیل مباحث استاد لی به نکاتی درباره گونه مستند «فیلم-مقاله» گفت: این گونه مستند دنیایی است که باید مخاطب را به تفکر وادار کند. شاید فیلم- مقاله نوعی فاصله‌گذاری است که «برتولت برشت» بر آن تاکید بسیار زیادی داشته است. وی خواستار این بود که بیش از هر چیزی مخاطب فکر کند تا اینکه درگیر احساس شود. موسقی می‌تواند فاصله‌گذاری را اگر به درستی از آن استفاده شود به وجود آورد موسیقی قطعه-قطعه از همین دست موسیقی است. نریشن و یا ایجاد متن بر روی تصویر نیز می‌تواند از دیگر راه‌های فاصله‌گذاری باشد. اساتیدی زیادی در این رابطه نظر داده‌اند.

مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان امور سینمایی، هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» را با شعار «حقیقت بهترین راهنماست» که از فرمایشات حضرت علی(ع) است، در سینما فلسطین و سینما سپیده شهر تهران برگزار می‌کند. این جشنواره تا روز 16 آذرماه ادامه خواهد داشت.