دستگاه "کروماتوگرافی" دوبعدی بومی‌ شد/ سنجش کیفیت بنزین

به گزارش خبرگزاری مهر، کامران عشقی - مدیرعامل شرکت کیمیاشنگرف پارس با اشاره به آنالیز و مطالعه بر روی بیومارکرهای نفتی به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین فعالیت‌های این شرکت پژوهشی اظهار داشت: به جرات می‌توانیم بگوییم اگر تنها آزمایشگاه دارای فناوری آنالیز بیومارکرهای نفتی نباشیم، لااقل ‌جزو معدود آزمایشگاه‌هایی هستیم که دارای توان فنی و تجهیزات انجام این آزمایشات در داخل کشور هستیم.

وی افزود: پیش از این، نمونه‌های نفتی برای آزمایش‌ها به کشورهای خارجی ارسال می‌شدند، اما خوشبختانه هم‌اکنون تمام این آزمایش‌ها با تکیه بر دانش فنی بومی کشور، در داخل کشور انجام می‌شود.

عشقی درباره بیومارکرهای نفتی توضیح داد: بیومارکرهای نفتی‌ همان‌طور که از نامشان پیداست اصولا یک‌سری مشخص‌کننده و نشان‌گر هستند که در زمان استخراج نفت، مبدا و منشا آن از طریق همین بیومارکرها مشخص و با آنالیز بیومارکرهای نفتی می‌توان به منشاء نفت پی برد. به طور مثال  مسیریابی دریایی، یا جنگل توسط اکتشاف‌کنندگان با استفاده از این بیومارکرها می‌تواند جهت و منبع نفت را مشخص کند.

مدیرعامل شرکت پژوهشی کیماشنگرف پارس با اشاره به پیچیدگی و دشواری آنالیز بیومارکرها و نیاز به دستگاه‌های خاص برای مطالعه روی یون های خاص افزود: همان‌طور که می‌دانیم ترکیبات نفتی از لحاظ شیمیایی بسیار پیچیده هستند و چند ده هزار ماده در هر نمونه نفتی وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه بیومارکرها در واقع از غلظتهای بسیار کمی نسبت به دیگر مواد برخوردارند، عنوان کرد: پیدا کردن این مشخص کننده‌ها، از میان ترکیبات مختلف، کار دشواری است، ‌اما خوشبختانه شرکت توانسته است با بهره‌مندی از دانش فنی بومی این آنالیز را به خوبی در کشور انجام دهد که البته کار این شرکت بدین‌گونه است که از نمونه نفت، قسمت آروماتیک و ترکیبات اشباع آن را جدا و روی هرکدام از این مواد آنالیزهای بیومارکر را به صورت جداگانه انجام می‌دهیم.

عشقی اظهار داشت: اداره کنترل غذا و داروی وزارت بهداشت، نمونه های وارد شده به گمرک ایران را از لحاظ پسماند، سموم و فلزات سنگین بررسی می‌کند و نمونه ها از گمرک نمونه‌برداری و به آزمایشگاه ما فرستاده می‌شود که در این صورت می‌توانیم پسماند بالغ بر سی و چهار سم کشاورزی را اندازه گیری کنیم.

وی افزود: همه فلزات غیر مجاز و سمی مانند کادمیم، سرب و جیوه که نباید در مواد غذایی وجود داشته باشند را در شرکت خود مورد بررسی قرار می دهیم.

مهندس عشقی به مطالعه، آنالیز کیفی و پژوهش روی اسانس‌ها و ترکیبات گیاهان دارویی از دیگر فعالیت های این شرکت اشاره کرد و گفت: مواد اسانسی و ترکیبات گیاهی برای شرکت‌های سرشناس و بزرگ مواد غذایی کشور مورد آنالیز و بررسی قرار می‌گیرند و از لحاظ کیفیت‌های مطلوب مطابقت می‌شوند و مواد غذایی وارد شده از لحاظ کیفی و تطابق با استانداردهای ملی بررسی می‌شوند.

تولید یک دستگاه فناور برای نخستین بار در کشور

مدیر این شرکت فناور با اشاره به ساخت دستگاهی با قابلیت آنالیز کیفی‌تر و دقیق‌تر مواد پیچیده اظهار داشت: ما توانسته‌ایم برای اولین بار در کشورمان دستگاه GCA دوبعدی را طراحی کرده و به تولید برسانیم. GCa دوبعدی، دستگاهی است که روی یک دستگاه GCA معمولی سوار می‌شود و این دستگاه را به GCA دوبعدی مبدل می‌کند.

وی در رابطه با کارکرد این محصول فناور توضیح داد: وقتی ترکیبات پیچیده‌ای همچون آلاینده‌ها،‌ ترکیبات نفتی و اسانس‌ها و ... قرار است مورد آنالیز واقع شوند، اندازه‌گیری از طریق ستون‌های کروماتوگرافی روی ترکیبات پیچیده بسیار دشوار می‌شود، چراکه مقدار و تعداد ترکیبات افزایش یافته و تفکیک این ترکیبات توسط یک ستون در عمل غیر ممکن می‌شود.

عشقی در ادامه گفت:کروماتوگرافی دوبعدی، آنالیز را بر روی دو ستون قطبی و غیرقطبی همزمان انجام می‌دهد. این سیستم دارای مودولاتور سرمایشی دوگانه است که بین دو ستون قطبی و غیرقطبی نصب می‌شود. همچنین زمانی که تکفیک شدن ترکیبات در ستون کروماتوگرافی آغاز می‌شود، بعد از جداسازی در ستون غیرقطبی، توسط مودولاتور سرمایشی بر می‌گرد و سپس منجمد شده و به ابتدای ستون غیر قطبی برمی‌گردد.

عشق افزود: بعد از آن به ستون قطبی تزریق شده و در ستون قطبی این ترکیبات جدا می شوند و توسط نرم‌افزاری که توسط دانشمندان بومی کشور طراحی شده، اطلاعات جداسازی و تحلیل شده که هریک از بعدها در دو قالب قطبی و غیرقطبی به نمایش در می‌آید.

عشقی با اشاره به مزیت‌های این دستگاه در آنالیز کیفی‌تر و دقیق‌تر اظهار داشت: با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی دوبعدی،‌ توان تفکیک و آنالیز دستگاه‌های کروماتوگرافی عددی بین صد تا دویست برابر افزایش می‌یابد.

مدیرعامل شرکت کیمیاشنگرف پارس ضمن اشاره به این که تولید این دستگاه با حمایت و پشتیبانی شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری کلید خورد، گفت: این دستگاه هم اکنون در دانشگاه‌های صنعتی برجسته کشور همچون دانشگاه صنعتی اصفهان، اداره تحقیقات جنگل‌ها و مراتع و چند شرکت خصوصی این دستگاه در حال استفاده است و به زودی نتایج پروژه‌‌های پژوهشی دانشجویی در سطح کارشناسی ارشد و دکتری که با بهره‌گیری از این دستگاه تولید داخل صورت گرفته‌اند به نتایج خود خواهند رسید.

وی افزود: زمانی که این کار برای اولین بار انجام شد، شناخت کاملی از این دستگاه در جامعه پژوهشی و آزمایشگاهی کشور وجود نداشت. اماخوشبختانه با برگزاری چند سمینار توسط این شرکت و خود ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی برگزار شده،‌به تدریج استفاده از این دستگاه در حال ترویج است.

سنجش کیفیت بنزین، کم‌هزینه‌تر و ارزان‌تر

مهندس عشقی با اشاره به این که دستگاه کروماتوگرافی می‌تواند آنالیزهای نیازمند تجهیزات پیچیده مانند بنزین را سهل‌تر کند بیان کرد: به خصوص صنایع نفت و پتروشیمی می‌توانند از این دستگاه به بهترین نحو بهره ببرند.

عشقی در ادامه گفت: سنجش سطح کیفیت بنزین نیازمند تجهیزات بسیار پیچیده‌تر و گران قیمت‌تری است اما با استفاده از دستگاه GCA دوبعدی، با مطالعه نتیجه آزمایش می‌توانیم بفهمیم چند درصد ترکیبات در حد مجاز هستند یا بنزین تولیدشده دارای چه میزان ترکیبات اشباع یا آلاینده است که در حقیقت آنالیز ترکیب پیچیده‌ای مثل بنزین با سازوکاری بسیار کم‌هزینه‌تر و ساده تر انجام می‌شود.

وی در خصوص حمایت‌های مورد نیاز در راستای تولیدات بومی توسط دانشمندان و فناوران داخلی گفت: فارغ از مسائل مالی که همواره جزو اصلی‌ترین اولویت‌های مورد نیاز شرکت‌ها و فناوران بوده‌است، حمایت‌های سازمانی برای حمایت از طرح‌ها،پژوهش‌ها و اختراعات، حمایت برای برگزاری سمینارها جهت ارائه و معرفی، وجود محلی مناسب برای انتشار مطالب علمی دسترسی بهتر فناوران به منابع علمی معتبر جهانی از ضرورت‌های گسترش فعالیت‌های دانش‌بنیان هستند.

مدیرعامل این شرکت پژوهشی در پایان ابراز امیدواری کرد صنعت نیز از دستگاه به‌خوبی استقبال کند چراکه می تواند پیشرفت‌های بسیار خوبی را در آنالیز مواد صورت دهد.

شرکت پژوهشی کیمیاشنگرف پارس، موفق شده است تجهیزات آزمایشگاهی سنتز و آنالیز فناوری بالایی را با بهره‌گیری از توان متخصصین داخلی کشور و دانش فنی بومی تولید و عرضه کند. شرکت پژوهشی کیمیا شنگرف پارس با هدف پیاده سازی روشهای نوین، در آنالیز وسنتز مواد، سال 1386 پس از اخذ مجوز وزارت صنایع و معادن به منظور سنتز مواد آلی معدنی کار خود را آغاز کرد. این شرکت پژوهشی همچنین به‌عنوان آزمایشگاه همکار با وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و همچنین سازمان محیط زیست فعایت می‌کند. آنالیز سموم در مواد مختلف، آنالیز فلزات سنگین، آنالیز مواد غذایی و مواد نفتی از عمده فعالیت‌های این شرکت پژوهشی است.