به گزارش خبرنگار مهر، برنامه ها و پنل های تخصصی دومین روز همایش زبان ها و گویش‌های ایرانی از صبح امروز دوشنبه 15 دی در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی آغاز شدند.
پروفسور میلوش دلیچ مدرس زبان فارسی در رایزنی فرهنگی ایران در صربستان در این همایش گفت: من هم در دانشگاه شهر نووی‌ساد تدریس دارم و هم در رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی در شهر بلگراد. متاسفانه در صربستان رشته دانشگاهی ایرانشناسی وجود ندارد در حالی‌که شرق‌شناسی، عرب‌شناسی و ترک‌شناسی وجود دارد ولی رشته‌ای به نام ایرانشناسی نداریم.
وی با اشاره به موقعیت جغرافیایی شبه جزیره بالکان گفت: بالکان در جنوب شرق اروپا واقع شده و 45 میلیون جمعیت در آن ساکن هستند. زبان صربی که زبان بسیاری از مردم این منطقه است، از ریشه هندواروپایی است. یعنی هم فارسی و هم صربی عضو یک خانواده زبانی هستند. صربی از گروه زبان‌های اسلاو جنوبی است. چون زبان اسلاو 3 گروه شرقی، غربی و جنوبی دارد که شرقی همان زبان روسی، غربی برای جمهوری چک و لهستان و جنوبی آن نیز مربوط به کشورهای یوگسلاوی سابق است.
این استاد دانشگاه گفت: صربستان از ایران بسیار دور است و 3 هزار کیلومتر فاصله دارد. هیچ‌گاه هم تحت حکومت ایرانی‌ها نبوده است اما چطور شده که ایران و زبان فارسی بر صربستان تاثیر گذاشته است؟ صربستان حدود 5 قرن تحت تاثیر امپراطوری عثمانی بوده است و در آن دوران، واژه‌های زیادی از زبان‌های ترکی، عثمانی و فارسی وارد صربی شده‌اند. مشخص نیست که اولین تعامل زبانی بین فارسی و صربی چه زمانی رخ داده اما می‌دانیم که 550 سال پیش، سپاه عثمانی به صربستان حمله کرد و یکی از فاتحان وقتی به یکی از کلیساهای شهری کوچک در صربستان رسید، تصویری روی دیوار کلیسا دید. آن سردار آن‌قدر از تصویر روی دیوار خوشش آمد که شعری از دیوان حافظ را کنار آن نوشت. این رویداد به نظر اولین تعامل فارسی و صربی بوده است.
دلیچ ادامه داد: بعد از این اتفاق، مردمی که زبان فارسی می‌دانستند، به صربستان و بالکان آمدند. آن‌ها فارسی بلد بودند، شعر فارسی را می‌شناختند و این زبان را تدریس می‌کردند. به این ترتیب و توسط این عده، کتاب‌های عرفانی از فارسی به صربی ترجمه شد. در آن دوره، صرب‌هایی در استانبول زندگی می‌کردند که هم ترکی بلند بودند و هم فارسی می‌دانستند. 90 سال پیش، فردی به نام جعفر اوغلو کتابی پیدا کرد. این کتاب یک لغت‌نامه و کتاب درس برای سلطان و سلطان‌زاده عثمانی بود. اوایل قرون 15 و 16 میلادی، در کاخ سلاطین عثمانی در استانبول، 5 زبان رسمی کاربرد داشت: ترکی، عربی، فارسی، یونانی و صربی. متاسفانه در این زمینه هیچ پژوهشی انجام نشده است که زمانی مردمی زندگی می‌کرده‌اند که فارسی و صربی می‌دانستند و با هم صحبت می‌کردند.
این مدرس زبان فارسی در بخش دیگری از سخنانش گفت: 60 سال پیش یکی از دانشمندان یوگسلاوی سابق واژه‌نامه‌ای از لغات عثمانی در یوگسلاوی نوشت و در آن از 500 واژه‌ای گفت که از زبان عثمانی وارد صربی شده بود. متاسفانه او پژوهشی درباره زبان فارسی نکرد اما 5 سال پیش، یک استاد که در صربستان، زبان فارسی تدریس می‌کرد، هزار واژه فارسی وارده شده به زبان صربی را معرفی کرد. نمونه‌‌هایی از این واژه‌ها عبارت‌اند از: یاس که ما به آن یاسْمین می‌گوییم. یا تنبور، آواز، بازار، ارغوان، آبدست و ... البته بعضی از این واژه‌ها هم مرکب هستند.
وی در ادامه گفت: در قرن نوزدهم، دولت صرب که در حال جنگ با عثمانی بود، از واژه‌های زبان عثمانی استفاده می‌کرد. اما درباره تاثیر ادبیات فارسی بر زبان صربی و بالکان می‌توان از دو نوع تاثیر صحبت کرد که یک گونه‌اش در قرن نوزدهم و از طریق غرب بالکان صورت گرفت. یعنی صرب‌هایی که به کشورهای غربی مانند اتریش و مجارستان مهاجرت می‌کردند، کتاب‌هایی درباره ادبیات فارسی می‌خواندند و آن‌ها بودند که در این گونه، فارسی را به بالکان آوردند. اولین تدریس زبان فارسی در بالکان، 90 سال پیش انجام شد.
دلیچ در پایان سخنانش گفت: امروز تعداد دانشجوهای زبان فارسی در صربستان، هم شهر بلگراد و هم نووی‌ساد زیاد شده است. تعداد این دانشجوها در حال حاضر 300 نفر است که امیدوارند بتوانند به فارسی کتاب بخوانند و فیلم‌های فارسی را ببینند.
نظر شما