میراث جهانی ایران در خطر آتش سوزی

به گزارش خبرنگار مهر، سالن آمفی تئاتر شهر سوخته دوم خرداد امسال آتش گرفت علت آن اتصالی سیم های برق بود و البته چوب استفاده شده در فضاهای داخلی این سالن، آتش را گسترده تر کرد. هر چندکه این سالن با محل نگهداری اشیای تاریخی فاصله داشته است اما به هر حال بخشی از ساختمان آن آتش گرفته و نشان می دهد که مسئولان این موزه در رعایت نکات ایمنی و عدم استفاده از مواد احتراق آمیز کوتاهی کرده اند. از سوی دیگر در زمان وقوع این حادثه نیروهای آتش نشان حاضر در شهر سوخته حضور نداشته اند و نیروی های آتش نشان از زابل به شهر سوخته رفته بودند چون نزدیکترین امکانات اطفای حریق در شهر سوخته حداقل در فاصله 60 کیلومتری از آن قرار دارد.

اگرچه آتش سوزی بخشی از موزه شهر سوخته آسیب زیادی به اشیا و محوطه تاریخی آن نزد اما باید توجه داشت که این شهر امسال در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت بنابراین این محوطه تاریخی دیگر نه تنها برای ملت ایران بلکه متعلق به همه جهانیان است و باید از آن حفاظت بیشتری انجام شود.

نه تنها این شهر بلکه هر کدام از 16 میراث جهانی دیگر ایران نیز همین شرایط را دارند و اگر قرار باشد یک آتش سوزی ساده، بخشی از این میراث را از بین ببرد در حقیقت ایران باید پاسخگو باشد آن هم به این دلیل که امکانات اطفای حریق در پایگاههای میراث جهانی ایران نادیده گرفته می شود.

محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور با تایید این مطلب به خبرنگار مهر گفت: در موزه شهر سوخته همیشه یک خودروی آتش نشانی حضور داشت اما در لحظه حادثه این خودرو نبود و باید چرایی آن باید پیگیری شود ولی درباره اینکه امکانات اطفای حریق در میراث جهانی ایران نادیده گرفته می شود باید بگویم درست است! پیش بینی این حوادث بسیار ضعیف بوده و این امکانات در حد یک آتش سوزی مختصر وجود دارد.

وی ادامه داد: شهر سوخته از امکانات شهری فاصله دارد اما بسیاری از اماکن جهانی ایران در نزدیکی شهر و امکانات اطفای حریق قرار دارند و از این نظر مشکلی نیست مانند گنبد سلطانیه که در مرکز شهر است.

علیرضا رازقی، رئیس پایگاه گنید سلطانیه نیز به خبرنگار مهر گفت که اگر آتش سوزی رخ دهد نیروهای آتش نشان به فاصله 5 دقیقه در مکان حضور پیدا می کنند اما تزئینات چوبی این بنا که کم هم نیست از بین می رود ولی این پایگاه در مرکز شهر قرار گرفته و داربست های فلزی موجود در گنبد باعث پیشروی آتش نمی شود. با این حال بخش زیادی از تزئینات نابود می شود چون امکانات اطفای حریق در گنبد زیاد نیست.

یکی از 17 پایگاه میراث جهانی باغ های ایرانی است که شامل 9 باغ می شود ولی اکنون مدتی است مدیر واحدی ندارند.  این باغ ها به اندازه یک بنای تاریخی هم امکانات اطفای حریق ندارند به خصوص اینکه تعداد درختانش زیاد است احتمال آتش سوزی در آن کم نیست البته اگر آتش به جانشان بیفتد دامنش همه درختان را می گیرد.

تنها باغ ها نیستند که این مشکل را دارند. ابنیه دیگر هم به همین ترتیب هیچ فکری برای مقابله با بحران در آنها نشده است. شاید به این علت که بیشتر آنها سنگی و خشتی است. مدیر پایگاه کلیساهای ارامنه می گوید: سنگ ها در اثر آتش سوزی سیاه می شوند ولی به هر حال این موضوع جدی گرفته نشده است.

فرهاد عزیزی، مدیرکل امور پایگاههای میراث جهانی مدتی پیش از تشکیل کمیته بحران خبر داد و به خبرنگار مهر گفته بود که پیش بینی مواقع بحرانی در پایگاهها شده و به همین علت کمیته بحران تشکیل داده ایم. قرار است مشکل مواجهه با آتش سوزی احتمالی نیز در این کمیته بررسی شود.

اکنون مدتهاست که از این سخنان عزیزی گذشته ولی تا به حال خبری از تشکیل این کمیته نشده است. شاید باید دوباره آتش سوزی در یکی دیگر از پایگاههای جهانی رخ دهد تا مسئله پیش بینی اتفاقات و خطرات احتمالی دارای اهمیت شود وگرنه همچنان مکان ها جهانی دیگر ایران و موزه هایش مانند گنبد قابوس، بازار تبریز با همه مغازه های تاریخی اش در خطر آتش سوزی قرار دارند و باید تنها با چند کپسول آتش نشانی با این خطرات مقابله کنند کپسول هایی که شاید مدتهاست شارژ نشده اند. مانند کپسولهای آتش نشانی میدان نقش جهان و مسجد امام اصفهان که سالها بود به آنها رسیدگی نمی شد . این موضوع را فریبا خطابخش رئیس پایگاه نقش جهان هم تاکید کرد و گفت: همین چند وقت پیش متوجه شدیم کپسولها به شارژ مجدد نیاز دارند. این کار انجام شد ولی بضاعتمان در حد چند کپسول آتش نشانی است. اعتباری برای افزایش همین کپسولها نیز نداریم.