به گزارش خبرگزاری مهر، مناسبات ايرانيان با حجاز، در دوره‌هاي مختلف اسلامي، يكي از موضوع‌هاي قابل اعتنا براي بررسي و تحقيق است كه هر دوره‌اي از آن، به بررسي و تأمل جداگانه‌اي نياز دارد. تاكنون تنها برخي دوره‌هاشناسانده شده و بيشتر كارهاي انجام شده ناظر به روابط ايران و عربستان در دوران معاصر است. تحقيق و بررسي درباره مناسبات دولت‌ها با حجاز و اثرگذاري آنها بر تحولات سياسي و اجتماعي، به‌ويژه حج‌گزاري و خدمات در حرمين شريفين كه بخشي از تاريخ بلند اسلام را به خود اختصاص داده است، تأليف چنين نوشتار‌هايي را توجيه‌پذير مي‌كند.
مقصود از مناسبات ايرانيان با حجاز، صرف روابط سياسي دولت‌هاي حاكم بر ايران با حاكمان حجاز نيست، بلكه روابط مردم دو سرزمين را در ابعاد مختلف نيز شامل مي‌‌شود. البته در تاريخ سرزمين‌هاي اسلامي، به‌ويژه ايران، يكي از عرصه‌هاي مهم مرتبط با حج، سياست و حكومت بود. هر يك از دولت‌هاي اسلامي، بيشترين تلاش خود را به مسائل مربوط به حج معطوف مي‌‌كردند تا مشروعيت و محبوبيت خود را افزايش دهند. اين دولت‌ها با تأمين امنيت راه‌ها و نظارت بر امور مربوط به حج، كمك‌‌هايي براي ساكنان حرمين و امراي آن، در نظر مي‌‌گرفتند؛ به عبارت ديگر، با توجه به اهميتي كه فريضه حج در مشروعيت‌بخشي به حكومت‌هاي اسلامي و منافع اقتصادي، سياسي و نظامي آنها دارد، حكومتها براي بهرهگيري از مزاياي حج، اقداماتي عام‌المنفعه در حرمين شريفين و مسيرهاي منتهي به آنها انجام مي‌‌دادند.
تجهيز و اعزام هر ساله كاروان حج و محمل و ارسال جامه كعبه، اصلاح و بازسازي راههاي حج و تأمين امنيت آنها، مرمت كاروان‌سراها و بناهاي مسير حج، تأمين آب مورد نياز با اصلاح چاهها و چشمه‌هاي قرار گرفته در مسير حج، اعطاي صدقات و نذورات به اهل مكه و تخصيص موقوفات به حرمين شريفين، از جمله اقدامات دولتمردان و حكومتها در راستاي توسعه مناسباتشان با حجاز بود. با توجه به آنچه گفته شد، پرسش‌هاي اين پژوهش عبارتند از:
ـ مناسبات ايرانيان و حجاز در دوره‌هاي مختلف تاريخ چگونه بود؟
ـ تعامل دولت‌هاي حاكم بر ايران با سادات حسني و حسيني حاكم بر حرمين شريفين، چگونه بود؟
ـ موانع فراروي توسعه مناسبات چه بود؟
ـ دولت‌‌هايي چون ايوبيان، مماليك و عثماني در محدود كردن مناسبات دولت‌هاي ايران با حجاز چه نقشي داشتند؟
ـ خدمات و اقدامات عمراني ايرانيان در دوره‌هاي مختلف تاريخي، در حرمين شريفين، كدامند؟
كتاب "مناسبات ايرانيان با حجاز" نوشته سيدمحمود ساماني (عضو گروه تاريخ پژوهشكده حج و زيارت)، در دي ماه 1393 در 252صفحه و در قطع وزيري توسط نشر مشعر منتشر شده است.
نظر شما