به گزارش خبرنگار مهر، در سال زراعی جاری نزدیک به ۸۵۰ هزار تن سیب زمینی در اردبیل تولید شده است که مطابق اظهارات مسئولان جهاد کشاورزی مصرف داخلی استان نزدیک به ۲۰۰ هزار تن سیب زمینی خوراکی و بذری است.
مازاد ۵۵۰ هزار تنی سیب زمینی اردبیل در حالی فروش مطلوبی ندارد که اردبیل نه در استان های دیگر و نه در بازار کشورهای همسایه نتوانسته پیشتازی کند و حتی کیفیت و استاندارد مثال زدنی این محصول نیز جذابیتی برای بازار نداشته است.
در عین حال فروش مطلوب سیب زمینی از وعده های شیرین هر مسئول و نهاد متولی شده است که خواب شیرینی را از سود آفرینی آن برای کشاورز ترسیم کرده اند و در عمل کشاورز مانده است و بازاری با آشفتگی های همیشگی.
ترکیب رویایی ستاد قیمت گذاری
وضعیت نامناسب فروش این محصول که از قضا از عواملی است که آب های دشت اردبیل را سر کشیده و آن را به بیلان منفی رسانده موجب شده است طرح های مختلفی برای فروش بهینه آن پیشنهاد شود.
نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی مهر ماه امسال بود که از سیب زمینی کاران خواست تا در فروش محصول خود عجله نکنند.
منصور حقیقت پور در آن مقطع تصریح کرد: با هدف راهگشایی در توسعه تولید سیب زمینی ستاد تنظیم بازار سیب زمینی تشکیل شده است.
وی با تاکید به پیگیری نمایندگان استان در تشکیل این ستاد، افزود: این ستاد قیمت گذاری و زمینه سازی برای صادرات را در دستور کار دارد.
وی همچنین ستاد تنظیم بازار سیب زمینی کشور را به عنوان پیشنهاد قاطع خود برای ساماندهی بازار فروش سیب زمینی طرح کرد و گفت: هر سال شاهد مشکلات خرید محصولات سیب زمینی از کشاورزان و آسیب های ناشی از آن هستیم و با تشکیل این ستاد برنامه ریزی های لازم با همکاری استان های تولید کننده و وزارت جهاد کشاورزی در زمینه قیمت گذاری و خرید و ارائه این محصول به بازار ایران و انجام صادرات باید انجام شود.
در همان زمان وقتی حقیقت پور پیشنهاد خود را با رسانه ها در میان می گذاشت ترکیب این ستاد را نیز تعریف کرد و قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی، معاون امور زراعت جهاد کشاورزی، مدیر عامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران و روسای سازمان جهاد کشاورزی اردبیل و همدان بعنوان تولید کنندگان عمده سیب زمینی در کشور را اعضای آن برشمرد.
چیزی به نام ستاد تنظیم بازار سیب زمینی نداریم
انتظار کشاورزان در پی این درخواست بی نتیجه ماند. نه تنها خبری از خرید تضمینی سیب زمینی در سال جاری نشد بلکه قیمت های متغیر بازار داخلی دست دلالان را نیز باز گذاشت.
در عین حال در پی گفتگوی خبرنگار مهر با معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی جهاد کشاورزی استان مشخص شد چیزی به نام ستاد تنظیم بازار سیب زمینی نداریم.
اصغر پرتویی گفت: ستاد تنظیم بازار یک ستاد کلی است که شامل حال تمامی محصولات کشاورزی است و مختص سیب زمینی عمل نمی کند و اینطور نیست که ستاد مجزایی برای سیب زمینی عمل کند.
وی در خصوص شکل گیری یا عدم شکل گیری ستاد قیمت گذاری سیب زمینی افزود: قیمت خرید محصولات کشاورزی در ستاد تنظیم بازار شامل همه محصولات کشاورزی تصمیم گیری می شود و در شورای اقتصاد جهاد کشاورزی نیز قیمت خرید تضمینی مصوب می شود.
ناتوانی در خرید تضمینی سیب زمینی
در عین حال به گفته پرتویی دلیل عدم خرید تضمینی سیب زمینی پایین بودن قیمت پیشنهادی شورای اقتصاد از قیمت بازار است.دلیل عدم خرید تضمینی سیب زمینی پایین بودن قیمت پیشنهادی شورای اقتصاد از قیمت بازار است.
در واقع پایین بودن قیمت که وزیر جهاد کشاورزی در سفر رئیس جمهور به اردبیل آن را مطرح کرد از جمله موانع خرید تضمینی سیب زمینی بود.
مرداد ماه سال جاری محمود حجتی تاکید کرد: قیمت سه هزار و ۶۰۰ ریالی تضمینی خرید سیب زمینی که پارسال دولت داد پایین بوده و مورد قبول کشاورزان نیست و باید تجدید نظر شود.
وی گفت: حذف واسطه های سودجو از چرخه تولید تا عرضه این محصول می تواند فاصله و تفاوت قیمت سیب زمینی را در مسیر تولید و مصرف کم کرده و موجب رضایت طرفین شود.
حجتی احداث انبار و سردخانه در استان های مستعد کشور را از برنامه های دولت عنوان کرد و اجرای آن را در راستای نگه داری مناسب سیب زمینی دانست.
هر چند طرح ایجاد انبارهای مکانیزه سیب زمینی در اردبیل آغاز به کار کرد اما از گلایه های آقای وزیر شش ماه سپری شده و قیمت خرید تضمینی به خواسته کشاورزان حتی نزدیک هم نشد.
تا جایی که معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی جهاد کشاورزی استان می گوید: قیمت خرید تضمینی چهار هزار و ۵۰۰ ریال است اما سیب زمینی در بازار هفت هزار تا ۱۰ هزار ریال در هر کیلو به فروش می رسد. این یعنی بی رغبتی به خرید تضمینی.
وقتی بازار خارجی سیب زمینی استاندارد را نمی پذیرد
سیب زمینی تولیدی اردبیل به دلیل خوش طعم بودن، عاری بودن از بیماری و ماندگاری بالا شهرت جهانی دارد.
بادهای متعدد این استان موجب شده است با هر وزشی آفات و بیماری ها از تن سیب زمینی رخت کنده و این محصول را به حد اعلا مشتری پسند کند.
رقم "آگریا" بیشترین سیب زمینی تولیدی اردبیل است و حتی اولین رقم سیب زمینی کشور به نام اردبیل با عنوان رقم" سبلان" به ثبت رسیده است.
با این وجود در حالی که حقیقت پور نماینده مردم اردبیل برنامه ریزی برای صادرات ۳۰۰ هزار تن از این محصول را در دستور کار عنوان کرده بود اما سیب زمینی اردبیل در بازارهای خارجی آنطور که باید پذیرفته نبوده و نیست.
معاون برنامه ریزی جهاد کشاورزی استان هم دلیل آن را بسته بندی نامناسب و عدم یکدستی تولیدات ارائه شده در بازار می داند.
پرتویی می گوید آبیاری تحت فشار می تواند زمینه تولید محصولاتی که مطابق استانداردهای بازارهای خارجی است را فراهم سازد.
اما سوال اینجا است که وقتی در خرید تضمینی این محصول نهادهای متولی موفق عمل نکرده اند آیا راه اندازی یک واحد مناسب بسته بندی نمی توانست برای توسعه صادرات این محصول برنامه ریزی شود؟ آنهم درست زمانی که اعتبارات عمرانی استان با جهش ۱۵ برابری همراه بوده و برای توسعه کشت زعفران و پسته استان اعتباری معادل هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال بلاعوض را به جهاد کشاورزی پرداخت کرده و علاوه بر این در حوزه کشاورزی مدرن و نوین نیز جهاد کشاورزی حمایت خود را اعلام کرده است.
به عقیده پرتویی در حوزه صنایع بسته بندی و تبدیلی سیب زمینی اردبیل با مشکل مواجه است و در عین حال تجار اردبیلی بازار های مناسب این محصول را نتوانسته اند شناسایی کند.
دغدغه این مسئول زمانی پاسخ مطلوب می گیرد که صنعت و معدن استان با یک مطالعه جامع ۱۵ کشور هدف صادراتی را شناسایی کرده است. مطالعاتی که پرتویی با ابراز امیدواری تاکید به راهگشا بودن آن دارد.
فاصله قابل توجه برنامه تا اجرا با اهرم تعرفه
معاون توسعه تجارت خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل دو ماه قبل از افزایش ۲۰۰ درصدی ارزش صادرات سیب زمینی در استان خبر داد.
صدیف بیگ زاده گفت: در هشت ماهه نخست امسال ارزش صادرات سیب زمینی ۱۷.۸ میلیون دلار است و وزن صادرات این محصول نیز ۴۳.۹ هزار تن با رشد ۸۹ درصدی به نسبت سال گذشته است.
وی با تاکید به اینکه ۳۴ درصد از محصولات صادراتی استان را سیب زمینی تشکیل می دهد، اضافه کرد: امسال ۸۰ درصد این محصول به کشور آذربایجان صادر شده است.
معاون توسعه تجارت خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در عین حال تاکید دارد که مقایسه افزایش صادرات سیب زمینی به نسبت سال گذشته نباید این تصور را ایجاد کند که صادرات با جهش عمده مواجه بوده است.
بیگ زاده یادآور شد سال گذشته به دلیل تعرفه صادراتی ۱۲۰ درصدی صادرات سیب زمینی کاهش یافت و حتی در نیمه دوم سال به صفر میل کرد.
سال گذشته به دلیل تعرفه صادراتی ۱۲۰ درصدی صادرات سیب زمینی کاهش یافت و حتی در نیمه دوم سال به صفر میل کرد.وی افزود: امسال با افت عوارض شاهد رونق صادرات این محصول بودیم که تاثیر مستقیم در افزایش صادرات استان داشته است.
این تاکیدات در حالی است که تعرفه سیب زمینی در حالی برای استان اردبیل تعریف شده است که صادرات سیب زمینی از برخی همسایگان ما بدون تعرفه انجام می شود.
موضوعی که مانع توسعه صادرات سیب زمینی شده و به دلیل محدودیت محصولات صادراتی اردبیل حتی تاثیر مستقیم در میزان صادرات این استان دارد.
بی توجهی تجار به نیاز بازار
بازار آشفته فروش این محصول پرهزینه و پرزحمت را اضافه کنید به استانداردهای سفت و سخت بازارهای خارجی از جمله روسیه که مدتی به دلیل تحریم ها هدف صادراتی اردبیل عنوان شد اما تاکیدات در عمل سودی در بر نداشت.
طبق موافقت صورت گرفته با وزارت جهاد کشاورزی قرار است سیب زمینی اردبیل از طریق باکو به بازار روس راه یابد. موضوعی که دبیر اتاق بازرگانی اردبیل معتقد است باید با در نظر گرفتن نیاز بازار همراه باشد.
حسین وثوقی گران قیمت بودن، انحصاری بودن و استانداردهای بالای بازار روسیه از جمله اندازه، زیبایی ظاهر، یکدستی، عاری بودن از جوانه و بیماری و بسته بندی را از موانع راهیابی به بازار همسایه شمالی می داند.
این تاکیدات در حالی است که حتی اتاق بازرگانی اردبیل در برنامه های مدون و مستمری نسبت به اطلاع رسانی و تغییر دیدگاه تجار و بازرگانان راه به جایی نبرده و متولی بخش خصوصی حتی در آرامش بخشی به بازار آشفته سیب زمینی نیز اقدامات در خور توجهی نداشته است.
ضایعات ۳۰ درصدی یک محصول پول ساز
نکته قابل توجه اینجا است که محدوده شهر اردبیل پر شده است از وانت نیسان هایی که سیب زمینی بار زده اند و به قیمت های مختلف نسبت به فروش آن اقدام می کنند. تلاطم بازار نه تنها سودی نصیب کشاورز نکرده بلکه اگر تا دیروز سیب زمینی کار صاحب ثروت و سرمایه قلمداد می شد، امروز دور میادین به فروش محصول خود اقدام می کند تا از روی دست ماندن قبل از تلفات آن جلوگیری کند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مهرماه امسال وقتی خبر ایجاد سردخانه سیب زمینی ۱۰۰ هزارتنی را مطرح کرد، دلیل آن را اینطور عنوان کرد که ارزش اقتصادی سیب زمینی تولیدی استان اردبیل سالانه ۸ هزارو ۵۰۰ میلیارد ریال است که حدود ۳۰ درصد آن به علت نبود سردخانه، نگهداری نامناسب و فقدان صنایع تبدیلی و تکمیلی از بین می رود.
با این وجود پرتوی معاون برنامه ریزی جهاد کشاورزی معتقد است ضایعات۳۰ درصدی سیب زمینی نمی تواند امکان پذیر باشد.
وی معتقد است این حجم ضایعات تنها با بیماری ممکن است حادث شود. هر چند این مسئول به ضرورت توسعه انبارهای سیب زمینی با رونق گرفتن صنایع تبدیلی تاکید دارد اما در عین حال می گوید وقتی آزمایشات نشان می دهد سیب زمینی اردبیل استاندارد و عاری از بیماری است این مقدار ضایعات درست نیست.
میزان ضایعات سیب زمینی هر چقدر که باشد کمکی از برنامه ریزی های فعلی فروش خود دریافت نمی کند. امروز کشاورز اردبیلی نه در بازار داخلی و نه خارجی نمی تواند مشتری را برای شگفتی محصول خود متقاعد کند.
به نظر می رسد آفت برنامه ریزی های شتاب زده و نه همه جانبه در اردبیل بیش از ضایعات انباری به جان یکی از مهمترین مواد غذایی پرمصرف بشر افتاده است و ردپای آن بیش از همه در جیب کشاورز رخ می نماید.
گزارش: ونوس بهنود
نظر شما