مورچه ها هم سرویس بهداشتی دارند!

مجله مهر - کیوان ابراهیمی: نوعی از مورچه ها که در تصویر بالا می بینید، مورچه باغی سیاه (Lasius niger) نام داشته و فاضلاب های خود را در در جای تعیین شده ای در لانه هایشان انباشته می کنند. مطالعات عمیق انجام شده بر روی لانه های این نوع مورچه نشان داده که این حشرات علاقه دارند گوشه ای را در لانه های زیرزمینی خود برای سرویس بهداشتی اختصاص دهند. این موضوع منطقی و قابل درک است زیرا با تجمع هزاران مورچه در یک لانه کوچک، داشتن نظم و ساماندهی لانه، ضروری به نظر می رسد.

چه چیزی بیشتر از مدفوع می تواند موجب پرورش باکتری ها و انتقال بیماری ها شده و کلونی مورچه ها را در خطر بیاندازد؟ تامر زاکس، محقق فوق دکترا در دانشگاه رگنسبورگ آلمان می گوید: «براستی مورچه ها حشرات تمیز و منظمی هستند. این مطلب ورای آن که آنها را راضی می کند، فوایدی نیز دارد.»

​

زاکس و همکارانش، ۲۱ عدد کلونی آزمایشگاهی مورچه های سیاه باغی را مورد مطالعه قرار داده اند. این نوع مورچه در بسیاری بخش های جهان پیدا می شود و از فراوان ترین انواع این حشرات است. تیم تحقیقاتی، به مورچه ها یک محلول رنگی شکر خوراندند؛ به صورتی که به برخی از آنها محلول قرمز رنگ و به برخی آبی رنگ داده شد. هنگامی که مورچه های آبی مدفوع کردند، مدفوع شان نیز به رنگ آبی بود. این به دانشمندان کمک می کرد که بدانند قضای حاجت این گروه از مورچه ها در چه مکانی صورت گرفته است.

پس از دو ماه، الگویی از رفتار مورچه ها پدید آمد. در لانه هر دو گروه مورچه های آبی و قرمز، تکه های مجزا از توده هایی با این دو رنگ شروع به انباشته شدن کرد که عمدتاً مکان آن ها در گوشه و کنار لانه ها بود. به طور واضحی مورچه ها بجای آن که مدفوع شان را رها کنند، آن را در مکان هایی مخصوص توالت جمع آوری کرده بودند. در مقاله ای که محققان در ژورنال Plos One به چاپ رسانده اند، گفته شده که دیگر حشرات اجتماعی چون زنبور عسل و عنکبوت ها، زمان زیادی طول می دهند تا مدفوع خود را از لانه پاکسازی کنند؛ اما مورچه های منظم، سریعاً اقدام به این عمل می کنند. در واقع غیر از خاصیت تمیزی که این کار دارد، این مواد زائد شامل مواد مغزی و حیاتی بوده و به مثابه گنجی است که لاروها و نوزادهای این حشرات می توانند از آن تغذیه کنند!