این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» منتشر شده است. «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است.
به گزارش خبرنگار مهر، مهاجرت یک اصل پذیرفته شده دنیا است و همه کشورها متناسب با ظرفیت و شرایط منطقه خود زمینه ورود مهاجران از نقاط مختلف را فراهم می کنند. کشور ما ایران نیز به دلیل شرایط خاص منطقه و بحران هایی که همواره کشورهای همسایه را تهدید کرده، مقصد بسیاری از مهاجران بوده است.
مهاجرانی که از کشور خود به امید ایجاد شرایط بهتر زندگی کوچ کرده اند و یکی از استان های کشور را برای ساختن آینده خود انتخاب کرده اند. گلستان نیز به دلیل برخورداری از شرایط مناسب اقلیمی و آب و هوای مطلوب به عنوان استانی مهاجر پذیر در کشور به شمار می رود و این موضوع استان کوچک گلستان را به رنگین کمانی از اقوام تبدیل کرده است. همین شرایط باعث شده تا مهاجران و اتباع خارجی نیز گلستان را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کنند.
مهاجرت مانند یک شمشیر دولبه است و کارشناسان معتقدند می توان نگاه توسعه به آن داشت و از به عنوان یک ظرفیت استفاده کرد. ظرفیتی که اگر مدیریت نشود تبدیل به لبه تیز شمشیر شده و باعث تهدیدهایی می شود.
متاسفانه عدم مدیریت صحیح و برنامه ریزی دقیق از سوی مدیران، باعث شده تا افزایش بی رویه مهاجرت به شهرهای گلستان را شاهد باشیم و همین امر باعث به وجود آمدن مشکلات فراوانی شده که حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ استان یکی از این مشکلات به شمار می رود.
حضور اتباع غیر ایرانی به عنوانی بخشی از مهاجران استان نیز به این موضوع دامن زده و باعث نگرانی مردم و مسئولان استان شده است. البته در این شرایط متولیان سخن دیگری دارند.
در شرایطی که بر اساس قانون اتباع خارجی فقط می توانند در گرگان و گنبدکاووس حضور داشته باشند، بسیاری از کارشناسان معتقدند سکونت اتباع خارجی غیر مجاز در حاشیه شهرهای گلستان، این مناطق را تبدیل به محلی امن برای ارتکاب جرم کرده و آسیب های اجتماعی زیادی را به همراه داشته است، در کنار این موارد اشتغال این افراد در جامعه با دریافت حداقل دستمزد باعث شده تا فرصت های شغلی از جوانان گلستانی گرفته شود.
تعداد اتباع غیر ایرانی در حاشیه شهرهای استان زیاد است
معاون عملیات فرماندهی انتظامی استان گلستان تعداد اتباع غیر ایرانی در حاشیه شهرهای استان را زیاد دانست و گفت: ساماندهی اتباع غیر ایرانی بر عهده وزارت کشور است از این رو نیاز است تا وزارت مربوطه برای وضعیت فعلی اتباع غیر ایرانی چاره اندیشی کند.
سرهنگ علی عارف نژاد با بیان این نکته که وجود مهاجران بخصوص افغان ها در استان بخشی از بازار کار را از هم استانی ها گرفته، به خبرنگار مهر گفت: با وجود بیکاری بسیاری از شهروندان، شرایط اشتغال اتباع غیر ایرانی در استان از شرایط بهتری برخوردار است.
با وجود بیکاری جوانان گلستانی، شرایط اشتغال اتباع غیر ایرانی در استان از شرایط بهتری برخوردار است
وی ادامه داد: این فرصت ایجاد شده برای اشتغال افغان ها در استان، تهدیدی برای جوانان گلستانی به شمار می رود که رفاه و آسایش را برای آنها زیر سوال برده اند.
وی ضمن اشاره به آن دسته از افغان هایی که فاقد مجوز بوده و به صورت غیر قانونی در ایران زندگی می کنند، گفت: احتمال ارتکاب جرم از سوی این افراد زیاد است.
وی از انجام برخی سرقت ها توسط افغان های غیر مجاز در استان خبر داد و گفت: تاکنون تعداد زیادی از این افراد شناسایی شده و تحویل اردوگاه برای خروج از مرزهای ایران شده اند.
اتباع خارجی غیر مجاز، اغلب حاشیه نشین هستند
در ادامه معاون پیشگیری از وقوع جرم دادسرای عمومی و انقلاب مرکز گلستان هم در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به این نکته که افغانی های غیر مجاز اغلب حاشیه نشین هستند، گفت: متاسفانه گلستان به عنوان محل اسکان آنها در استان های شمالی است که این کاررا دشوارتر می کند.
حسین شعبانی با بیان این مطلب که تکدی گری کودکان افراد غیر ایرانی باعث افزایش تعداد متکدیان در شهرهای استان به خصوص گرگان شده، افزود: اداره راه و شهرسازی و استانداری برای ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی مکلف است.
وی ادامه داد: اگر ما نتوانیم سکونتگاه های غیر رسمی را به این خاطر که در گلستان مهاجر پذیر است، ساماندهی کنیم این روند ادامه خواهد شد.
درحالی که معاون عملیات فرماندهی انتظامی گلستان و معاون پیشگیری از وقوع جرم دادسرای عمومی و انقلاب مرکز گلستان، اتباع خارجی غیرمجاز را ساکنین حاشیه شهرهای استان و عاملی برای ارتکاب جرم و تهدیدی برای شرایط اشتغال جوانان این منطقه می دانند، مدیرکل امور اتباع ومهاجرین خارجی استانداری گلستان این موارد را رد کرده و از ساماندهی اتباع غیر ایرانی دارای مجوز در استان خبر می دهد و تعداد اتباع خارجی غیر مجاز را در گلستان بسیار اندک می داند.
کودکان اتباع غیر ایرانی باعث افزایش تعداد متکدیان در شهرهای استان به خصوص گرگان شده اند
مهدی دهرویه در گفتگو با خبرنگار مهر در توضیح این ادعا که درصد زیادی از اتباع خارجی گلستان در حاشیه زندگی می کنند، گفت: اتباع ومهاجرین خارجی استان به واسطه قدمت حضور، وضعیت معیشتی و اقامت قانونی دارای یک ثبات قابل قبول بوده و در حوزه زندگی حاشیه نشینی قرار نمی گیرند و اطلاعات آماری ما از اتباع خارجی نشانگر این مطلب است.
وی با بیان این نکته که شرایط درآمدی ونوع کار اتباع خارجی در استان دارای ظرفیت محدود و کمتر از میانگین سایر نقاط کشور است، افزود: گلستان کشش و جاذبه ای برای حضور اتباع خارجی مازاد بر جمعیت حاضر و ورودی جدید ندارد.
اشتغال اتباع خارجی در گلستان، تهدید جدی برای جوانان نیست
این مسئول گلستانی خاطر نشان کرد: نوع کار و درآمد حاصل از این کار مورد استقبال و پذیرش جوانان استان نیست لذا به هیچ وجه نمی توان اظهار کرد که فرصت های شغلی مورد نیاز جوانان استان توسط اتباع خارجی اشغال شده است.
دهرویه اضافه کرد: در دفاتر کفالت به عنوان بخش خصوصی ضمن ارائه خدمات به اتباع خارجی وتمدید مدارک اقامتی، نسبت به ارائه کارت کار با دریافت تعرفه های قانونی و انتخاب یک شغل از مشاغل چهل گانه در نظر گرفته شده است.
مدیرکل امور اتباع ومهاجرین خارجی استانداری گلستان تصریح کرد: مسیر حوزه اشتغال اتباع غیر ایرانی توسط دفاتر کفالت مشخص می کند که این مشاغل چهل گانه اساسا با رویکرد اشتغال جوانان استان، مواجه نیست.
سند جامع اتباع و مهاجرین خارجی در گلستان تهیه می شود
وی از تهیه سند جامع اتباع و مهاجرین خارجی تحت عنوان شناسنامه اقامتی، امنیتی و جمعیتی با دستور استاندار محترم خبرداد و گفت: دراین سند سعی شده که واقعیت های حضور اتباع و مهاجرین خارجی در ابعاد مختلف بیان و تحلیلی جامع از آن ارائه شود .
دهرویه اعلام کرد: تقویت فرصت های حضور اتباع و مهاجرین خارجی، کنترل و تثبیت اقامت قانونی و کاهش تهدیدها با هدف جلوگیری از تردد و اقامت غیرقانونی و اعمال قوانین از برنامه های این دستگاه به شمار می رود.
وی با بیان این نکته که وجود اتباع خارجی در ایران یک واقعیت اجتناب ناپذیر است، افزود: افغان ها درحال حاضر به واسطه شرایط معیشتی و امنیتی وضعیت خوبی در کشورشان ندارند؛ کشور افغانستان مراحل بازسازی و ایجاد شرایط مناسب را به کندی طی می کند از این رو ایران اسلامی به عنوان ام القرای جهان اسلام، براساس آموزه های دینی توجه ویژه ای به این کشور مسلمان دارد .
مدیرکل امور اتباع ومهاجرین خارجی استانداری گلستان ادامه داد: ایران مشکل این کشور را مشکل خودش می داند از این رو تمام تلاش خود را در جهت ثبات، استقلال و پیشرفت کشور مظلوم افغانستان به کار خواهد گرفت.
درباره اتباع خارجی نگاه های مختلفی وجود دارد. برخی آن را تهدید می دانند و معتقدند باید مقابله شود، برخی آن را فرصت می دانند و معتقدند با مدیریت صحیح می توان از استفاده توسعه ای کرد. اما همانطور که اشاره شد اتباع خارجی گرچه بیشتر به سمت حاشیه ها شهرهای گلستان مراجعه کرده اند، اما واقعیتی انکار ناپذیرند که می توانند همراه با ما در مسیر توسعه همکاری کنند.
استفاده از توانمندی اتباع خارجی، یک فرصت برای کشور است
یک کارشناس ارشد جامعه شناسی با بیان این نکته که استفاده از ظرفیت و توانمندی هریک از افراد جامعه نیاز توسعه یک کشور است، افزود: بسیاری از افغان های مقیم ایران، افرادی هستند که تخصص علم سنتی، انجام کارهای پیمانکاری، صنایع دستی و معماری را دارند که می توان به خوبی از آنها دراین بخش ها بهره جست.
هدیه محمدی در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: اتباع خارجی کارهای پیمانکاری سخت را داوطلبانه و با هزینه ای کمتر انجام می دهند که این به صرفه جویی در کار شهروندان بسیار کمک می کند.
وی با اعلام این نکته که اتباع غیر ایرانی در بخش معماری تفکرات خوبی دارند، افزود: برخی از افغانی ها در حوزه معماری خیلی خوب ظاهر شدند از این رو می توان آنها را به عنوان فرصت و ظرفیتی که در کشور، نگاه کرد.
با وجودی که افغان ها در کشور ما زندگی می کنند اما هیچ گاه ما به آنها به عنوان یک هم وطن نگاه نکردیممحمدی با تاکید بر این نکته که به افغان ها می توان به عنوان یک هم وطن درجه دوم که دارای پتانسل خوبی هستند نگاه کرد، افزود: با وجودی که افغان ها در کشور ما زندگی می کنند اما هیچ گاه ما به آنها به عنوان یک هم وطن نگاه نکردیم.
وی به هویت بخشی اتباع غیر ایرانی در کشور تاکید کرد و گفت: در صورتی که حس هویت بخشی در اتباع غیر ایرانی تقویت شود آنها به عنوان سفیران دوستی و مبلغ ایران اسلامی به کشور خودشان باز خواهند گشت.
کارشناس ارشد جامعه شناسی تصریح کرد: غالب اتباع غیر ایرانی به دنبال این هستند که امورات زندگی خود را بگذرانند از این رو با برقراری تعامل با آنها می توان هویت بخشی کرده و از ظرفیت آنها در راستای توسعه کشور بهره جست.
با توجه به اینکه حضور اتباع خارجی در کشور به دلیل قدمتی که دارند، امری اجتناب ناپذیر است می توان با نظارت درست بر حضور این افراد در استان و ساماندهی آنها در طرح آمایش از ظرفیت و توانمندی آنها در بخش هایی که دارای تخصص هستند بهره جست.
تدوین برنامه ای برای نظارت بیشتر ساکنان حاشیه نشینان شهرهای استان و همکاری دستگاه های نظارت و خدماتی برای ساماندهی زاغه نشین شهرها می توان علی رغم ایجاد شرایط رفاهی و بهداشتی برای این مناطق از بروز تخلفات و بزهکاری جلوگیری کرد.
خبرنگار: الهام رئوفی فر
عکاس: ابوطالب ندری
نظر شما