جلوی قاچاق را بگیرید تا ایران به قطب‌ صنایع دستی تبدیل شود

به گزارش خبرنگار مهر، سیدمحمد بهشتی، عصر دیروز، ۱۴ اردیبهشت ماه در همایش تجلیل از پیشکسوتان و هنرمندان صنایع دستی کشور اظهار کرد: ایران سرزمینی با ویژگی هایی خاص و منحصر به فرد است که یکی از مهم ترین این ویژگی‌ها، بالقوه بودن همه منابع است. چراکه مردم ایران در طول تاریخ همواره ناگزیر بودند منابع بالقوه را به منابع قابل استفاده و بالفعل تبدیل و شرایط زندگی در سرزمین خود را مهیا کنند.

وی با بیان اینکه مردم ایران خصوصیت کیمیاگری دارند تصریح کرد: اگر ایرانیان، کیمیاگر نبودند امکان زندگی در این سرزمین را پیدا نمی‌کردند. تداوم زندگی در این سرزمین، محصول کیمیاگری مردم آن است.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: کیمیاگری در گروهی از مردم بیش از دیگران ظهور یافته و آنان را به هنرمند تبدیل کرده است. او همچنین با ابراز خرسندی از برگزاری همایش تجلیل از پیشکسوتان صنایع دستی ادامه داد: باید یاد افرادی که در روزگار فراموشی ویژگی های فرهنگی و هویتی ما را زنده نگه داشتند گرامی بداریم.

جامعه‌ای که هنر ندارد، اصالتی ندارد

بهمن نامور مطلق، معاون صنایع دستی کشور نیز در همایش تجلیل از پیشکسوتان وهنرمندان صنایع دستی با عنوان «همای هنر» اظهار کرد: تجلیل از هنرمندان، پاسداشت هنر و هویت خودمان است و هرجامعه‌ای به هنرهای سنتی خود می‌بالد آن هم در شرایطی که برخی کشورهای نوظهور به دنبال تصاحب بخشی از هنرهای سنتی دیگران هستند تا از این طریق برای خود هویت پیدا کنند.

معاون صنایع دستی ادامه داد: حجم و انباشتگی هنرهای سنتی بیانگر اصالت کشورهاست و جامعه ای که هنر نداشته باشد، هویت و اصالتی ندارد. خوشبختانه کشور ما، ذخایری به مراتب ارزشمندتر از نفت دارد و هنرهای سنتی و صنایع دستی در صورت توجه و رفع مشکلات پیش رو می توانند درآمدزایی و ارزآوری بسیار زیادی برای کشورمان داشته باشند.

نامورمطلق با اشاره به این‌که هنرهای سنتی می تواند به عنوان بهترین شکل زیبایی شناسی مورد توجه قرار گیرد. اما نبود تشکیلات منسجم، کارآمد و مستقل، پراکندگی و ساختار نامناسب و تشکیلات، نبود نهاد علمی و تحقیقاتی گسترده گفتمان‌سازی و فرهنگ‌سازی از طریق رسانه‌ها و توجه به هنرهای وارداتی از جمله آسیب هایی است که هنرهای سنتی ایران از آن رنج می‌برد.

هنرمندان به ترحم نیاز ندارند

نامورمطلق به این‌که هنرمندان به دلسوزی نیاز  ندارند اشاره و بیان کرد: هنرمندان نیاز به ترحم ندارند و در صورت توجه بیشتر می توانند در انجام فعالیت های خود در راستای هویت بخشی به فرهنگ و تمدن کشورمان موفق‌تر عمل کنند.

به گفته او، هنرهای سنتی ما با تمام غنایی که دارند از مسائلی چند به شدت رنج می‌برند؛ مهمترین مسئله این است که هنرمندان از وجود تشکیلاتی منجسم بی‌بهره‌اند. تشکلی منسجم و مستقل برای رسیدگی به مسائل این حوزه وجود ندارد و هر بخش را سازمانی دنبال می‌کند. اعتبار هنرهای سنتی به ویژه مستمری  پیشکسوتان در وزارت ارشاد، بیمه اش در تامین اجتماعی و وزارت کار، پژوهش آن در پژوهشگاه سازمان، ثبت اش در معاونت میراث فرهنگی و ارزشیابی هنرمندانش در معاونت صنایع دستی است.

نامورمطلق در ادامه بیان کرد: این مسئله، یعنی نبود تشکیلات منسجم، مشکلات بسیاری ایجاد کرده است چنانکه هنرمند نه تکلیف بیمه اش روشن و نه وضعیت مستمری اش مشخص است. هنرمندان ما از تشتت تشکیلاتی در هنرهای سنتی گله مند هستند و از سازمان مدیریت توقع دارند تا سر و سامانی به آن بدهد. هنرمندان هنرهای سنتی از خود می پرسند : چرا هنرهای وارداتی برای خود معاونتهای پرهزینه و پرهیاهو دارند و هنرهای ایرانی-اسلامی فاقد یک معاونت متناسب هستند. هنوز چه مدت باید بگذرد تا این کشور به هنرهای اصیل و بی مانند خود توجهی شایسته و بایسته کند. چرا هنرهای سنتی در کشور خود غریبه هستند.

هنرهای سنتی به شناخت نیاز دارد

به گفته معاون صنایع دستی، یکی دیگر از مشکلات صنایع دستی، نبود یک نهاد علمی و تحقیقاتی گسترده است. هنرهای سنتی نیاز شدید به مباحث معرفتی دارند. باید از نو مفاهیم در این عرصه را تعریف و بازتعریف کرد. مدت‌هاست اندیشیدن در این عرصه تعطیل شده و پرسشهای زیادی انباشته شده اند. نسبت این هنرها با تقلید و تغییر چیست؟ آیا این هنرها بر پایه محاکات بنا می شوند یا ابداعات؟  چه نسبتی میان هنر ناسوتی و هنر مثالی با هنرهای سنتی وجود دارد؟ فرق هنرهای سنتی و صنایع دستی چیست؟ سنتگرایان و مستشرقین نظرات فراوانی در مورد هنرهای سنتی ارائه کرده اند اما نظر خود ما چیست؟ و بسیاری از پرسش‌های دیگر که لازم است در حلقه اندیشمندان این حوزه طرح شوند تا هنرهای سنتی ما دچار کجروی یا دور باطل نشوند. عمیق‌شان را از دست ندهند و زایا باشند.

گفتمان‌سازی در زمینه هنرهای سنتی ضروری است

بهمن نامورمطلق همچنین به ضرورت گفتمان و فرهنگ‌سازی اشاره کرد و افزود: مسئله سوم که به نظر یکی از مهمترین مسائل است به گفتمان سازی و فرهنگ سازی باز می گردد. تا نگرش و استفاده از هنرهای سنتی و صنایع دستی به یک گفتمان درونی جامعه تبدیل نگردد نمی ‌وان انتظار توسعه پایدار و همه جانبه را داشت. در این عرصه هنرها و رسانه‌ها به خصوص سینما و صدا و سیما می‌توانند نقش کلیدی ایفاء کنند. باید باور کنیم که هنرهای سنتی و صنایع دستی یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین بخش‌های تولیدی کشور است. هم باید حمایت‌های فرهنگی شود و هم حمایت‌های اقتصادی نه اینکه از اینجا رانده و از آنجا مانده باشد.

جلوی قاچاق کالا گرفته شود

معاون صنایع دستی با تاکید بر جلوگیری از ورود کالاهای قاچاق گفت: از دیگر مسایل و مشکلات هنرمندان صنایع دستی، تاثیر مخرب کالای قاچاق همچنین عدم همکاری نظام‌مند برخی از نهادها مانند شهرداری‌ها و گمرک است. یقین داریم اگر به این مسائل رسیدگی شود نه فقط این حوزه نیازهای داخلی را برطرف می کند بلکه به یکی از قطب‌های صادراتی نیز تبدیل خواهد شد همانطور که پیش‌تر بوده و همانطور که برخی از کشورها هستند.

به گفته نامورمطلق با وجود همه مشکلات، رویدادهای خوشایندی هم اتفاق افتاده است. از آن میان می‌توان به راه‌اندازی کارگاه‌های هنرهای سنتی اشاره کرد که موجب شد بخش زیادی از این هنرها از خطر نابودی رهایی یابند. این کارگاه‌ها در دوره‌ای، رونق خوبی داشتند و سپس در دولت قبل تقریبا تعطیل و دوباره در این دوسال اخیر راه اندازی شدند. از این میان می‌توان به خانه نساجی در یزد، خانه‌های صنایع دستی در سنندج، همدان، اهواز، بجنورد، ارومیه و زاهدان و فراهم آوردن تسهیلاتی برای هنرمندان اشاره کرد.

هنرمندان از تصمیم‌های غیرکارشناسانه بیمناک‌اند

معاون صنایع دستی در بخش پایانی سخنان خود گفت: امروز، استقبال بی سابقه‌ای از هنرهای سنتی و صنایع دستی صورت می‌گیرد و هر روز بر حجم آن افزوده می‌شود. جوانان تحصیلکرده به میدان آمده‌اند و در بخش‌های گوناگون مانند نساجی، گوهر، سفال، گلیم، معرق کارهای بی‌نظیری انجام می‌دهند. معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی این فرصت را مغتنم می‌شمارد و برای آنها برنامه دارد. ویرایش نخست طرح جامع تهیه شده است و در اختیار ریاست سازمان نیز گذارده شده است. برای تحقق برنامه هایش این معاونت نیاز به حمایت بیشتر بسیار بیشتر دارد.

ما می‌دانیم که هنرمندان ما نیاز به ترحم ندارند بلکه توجه می‌خواهند. ما می دانیم آنها از تصمیمات غیرکارشناسانه بیمناک‌اند به همین  دلیل می‌کوشیم بر اساس نظرات کارشناسی تصمیم بگیریم. و چون بر ما یک‌باره الهام نمی‌شود این را بیاوریم و آن را ببریم، این را باز کنیم و آن را ببنیدیم نخواهیم کرد و می‌کوشیم از عقل خدادادمان بهره ببریم و به شایستگی به هنرمندانمان خدمت کنیم.

دومین همایش تجلیل از هنرمندان هنر سنتی، عصر دیروز، ۱۴ اردیبهشت ماه و با حضور مسعود سلطانی‌فر، معاون رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور برگزار شد.