يلدا ؛ شب آفرينش

به روايتي، يلدا، روز تولد ميترا و مسيح است اما شهرت اين شب در ادبيات به دليل همان طولاني ترين شب سال بودن آن است.

در اين بلندترين شب سال، افراد دور و نزديك خانواده در منزل بزرگان قوم گرد آمده ، با خوردن آجيل و ميوه شب را به شادي مي گذرانند.

از ديرباز، يكي دو روز پيش از فرا رسيدن شب چله ، مردهاي جوان، خوانچه هاي آراسته ميوه را به منزل نامزدهاي خود فرستاده ، خود به ميهماني خانه عروس مي رفتند. خانواده دختر نيز لباس و پارچه نبريده اي به جاي آن هديه مي فرستادند.

به گزارش خبرنگار اجتماعي مهر ، اولين اشاره ها به مراسم يلدا مربوط به دوران پيش از زرتشت است يعني شب زاده شدن ايزد مهر.

ايزدي كه خورشيد گردونه اوست. هنگام رواج آيين مهر در اروپا، مراسم شب يلدا با شكوه هرچه تمامتر برگزار مي شد. هنگامي كه مسيحيت از كشتار بي رحمانه پيروان مهر، در اروپا رواج يافت، اولياي دين پي بردند كه برانداختن برخي سنتها و آيين ها مهر غير ممكن است. از اين رو شب ميلاد ايزدمهر را به ميلاد مسيح در 25 دسامبر بدل كردند. فاصله مختصري كه ميان اين دو جشن وجود دارد، حاصل اشتباه در محاسبه تقويم است. در حقيقت ميلاد مسيح همان شب يلداي پيروان مهر است كه در ايران نيز گرامي داشت آن با رواج دين زرتشت از ميان نرفته ، هنوز نيز مردم آن را بزرگ مي دارند. روميان نيز اين شب را ناتاليس انويكتوس يعني روز تولد مهر شكست ناپذير مي نامند و آن را گرامي مي دارند.

يلدا در ميان اقوام مختلف

شب يلدا در آيين مردم نقاط مختلف كشور به شيوه هاي متنوعي جشن گرفته مي شود.

مردم خطه آذربايجان در اين شب براي دختري كه نامزد خانواده است با تازه عروس ها، هدايايي مي فرستادند كه اطرافش با هندوانه يي و شال قرمز بزرگي كه گرداگرد آن انداخته بودند تزئين شده بود چرا كه معتقدند شال قرمز باعث خوشبختي شادي و بخت زيباي عروس مي شود.

مردم اقوام شمالي كشور نيز تمام وسائل شب يلدا را با تزئين به همراه ماهي بزرگ تزئين شده اي براي عروس پيش كش مي برند.

به گزارش مهر ، در شيراز نيز ميزبان سفره اي مي اندازد كه بي شباهت به سفره هفت سين نيست . سفره اي متشكل از آينه و قاب عكس حضرت علي (ع) ، يكي دو شاخه گل لاله چند شمع زيبا و رنگين و ظرفهايي از اسپند به همراه ميوه ها و تنقلات مخصوص اين شب و البته حلوا ارده و رنگينك و ارده شير و خرما و انجير. غذاي ويژه سفره شب يلدا نيز در شيراز هويج پلو است.

مردم اين خطه معتقدند در اين شب افرادي كه گرم مزاجند، بايد از انواع خوردنيهاي سرد مانند هندوانه بخورند و برعكس سرد مزاجان، از انواع خوراكيهاي سرد مانند خرما، رنگينك، انجير و ارده شير. همچنان فال حافظ بي شك جزء لاينفك سفره و مراسم اين شب است. رسمي كه از قرن 18 به بعد رواج يافته است.