دولت آتی شکننده خواهد بود/ اقدامات اردوغان خلاف قانون اساسی است

خبرگزاری مهر- گروه بین الملل: حزب عدالت و توسعه ترکیه در انتخابات عمومی ۱۲ ژوئن سال ۲۰۱۱ میلادی توانسته بود تا ۴۹.۸۳% کل آراء ماخوذه را به دست آورد و  با تصاحب ۳۲۷ کرسی از مجموع ۵۵۰ صندلی پارلمان این کشور به تنهایی دست به تشکیل دولت بزند، اما به نظر می رسد که در انتخابات ۷ ژوئن سال جاری حزب عدالت و توسعه دچارسرنوشت دیگری شود.

پس از انتشار آمار موسساتی مانند Konda  و Metropol این بار نیز موسسه نظر سنجی Andy-ar دست به انتشار نتایج جدیدترین نظرسنجی های خود زده و نکته جالب توجه در این آمار کاهش متناوب میزان آراء حزب حاکم عدالت و توسعه به رهبری «احمد داوود اوغلو» است.

نتایج احتمالی انتخابات پیش رو در ترکیه و آثار آن بر این کشور و منطقه را  در گفتگو با دکتر «محمت آلو جوشکون»(Mehmet Alev Coşkun) سیاستمدار کهنه کار ترک مورد بررسی قرار دادیم که در ادامه می آید.

 جوشکون عضو سابق هیئت علمی دانشگاه حاجت تپه آنکارا و دانشگاه استانبول بوده است. وی همچنین عضو مجلس تدوین قانون اساسی ۱۹۶۱ ترکیه به عنوان جوان ترین عضو و نماینده شاخه جوانان حزب جمهوری خلق، نماینده ازمیر در دو دوره مجلس، وزیر فرهنگ و گردشگری در سال های  ۱۹۷۸-۱۹۸۰ نیز بوده است. جوشکون از سال ۱۹۹۲ به این سو نیز رئیس هیئت اجرایی روزنامه جمهوریت ارگان مطبوعاتی حزب جمهوری خلق بوده و از افراد تاثیرگذار و باسابقه حزب جمهوری خلق(Cumhuriyet Halk Partisi)  به شمار می رود.  متن مصاحبه  به شرح زیر است :

حدودا ۱۰ روز دیگر موعد انتخابات ترکیه هست و طبق نظرسنجی های اخیر انتظار می رود که این انتخابات بین ۴ حزب بزرگ صورت گیرد. نظر کلی شما در ارتباط با انتخابات پیش رو چیست؟

این انتخابات  یکی از مهم ترین انتخابات سیاسی ترکیه خواهد بود و همانطور که شما  گفتید ۴ حزب بزرگ درحال رقابت با یکدیگر هستند.اما به جز اینها ۲حزب دیگر نیز وجود دارد. یعنی ۲۰ یا ۳۰ حزب دیگر را به کل کنار بگذاریم. بدین منظور که ما ۴حزب بزرگ را میشناسیم: حزب عدالت و توسعه- حزب جمهوری خلق- حزب حرکت ملی و حزب دموکرات خلق ها. اما الان ۲ حزب دیگر نیز وجود دارد که ممکن است در انتخابات ۷ ژوئن شگفتی ساز شوند که یکی از آنها از ادغام دوحزب سعادت وحزب اتحاد بزرگ بوجود آمده و ائتلاف حرکت متحد نام گرفته است. حزب دیگر نیز از حزب قدیمی کارگر هست که درحال حاضر از نام حزب وطن استفاده می کند و حزبی هست که «دوغوپرینچک» رهبر آن است.

در ترکیه موسسات و شرکت های مهمی  که کار نظرسنجی را به عهده دارند شش یا هفت عدد بیشتر نیستند و این برای اولین بار است که نتایج  پیش بینی ها و نظرسنجی هایشان این اندازه نزدیک به هم است. مهم ترین پیش بینی انجام شده رای نیاوردن حزب عدالت توسعه است و در نظرسنجی های اخیر میزان رای این حزب حدود ۳۸-۴۰% دیده میشود و تمام نظرسنجی ها حاکی از این مساله می باشد. این بدین منظور است که حزب عدالت توسعه در مقایسه با انتخابات عمومی ۲۰۱۱ حداقل ۱۱% کاهش رای خواهد داشت.

اما سوال این است که در اینجا کدام حزب ها در حال صعود هستند؟ حزب جمهوری خلق و حزب حرکت ملی همواره میزان آرای خود را افزایش داده اند. یعنی انتظار می رود حزب جمهوری خلق درصدی در حدود ۳۰% داشته باشد و حزب حرکت ملی نیز در حدود ۱۷-۱۸% رای بیاورد. احتمال دیگری که وجود دارد این است که حزب دموکراتیک خلق ها خواهد توانست تا از سد ۱۰درصدی ورود به پارلمان عبور کند و یا خیر؟ که احتمال گذر از این مرز برای حزب دموکراتیک خلق ها بسیار زیاد است.

حزب عدالت و توسعه در صدد است تا بیش از ۳۷۰ کرسی مجلس را بدست بیاورد که با توجه به صحبت های شما دشوار به نظر می رسد. اگر نتایجی که حزب عدالت توسعه در انتخابات ۷ ژوئن به دست آورد مشابه نتایج نظرسنجی های انجام شده باشد، دراین صورت باید در انتظار چه رویدادی باشیم؟

دراین صورت حکومت بسیار شکننده خواهد بود و حکومت ائتلافی تشکیل خواهد شد. اما نکته ی بسیار مهم این است که رهبرقبلی حزب عدالت و توسعه  و رئیس جمهور فعلی بر یک نقطه اصراردارد و آن نظام ریاستی است. در حال حاضر در داخل حزب عدالت و توسعه دودستگی وجود دارد. یعنی رئیس جمهور بصورت غیر قانونی در فعالیت های انتخاباتی شرکت می کند که خلاف قانون اساسی است.

خیلی واضح و صریح صحبت می کنم که کار ایشان خلاف قانون اساسی است. درحال حاضر اردوغان طالب نظام ریاستی است اما داوود اوغلو و بسیاری از اعضای حزب عدالت و توسعه بر نظام ریاستی هیچ تاکیدی ندارند. طبق این نتایج آرزوی ریاست طیب اردوغان هر لحظه ممکن است که نقش برآب بشود.

شما از اختلاف میان اعضای بلند پایه حزب حاکم صحبت کردید، آیا این مسئله جدی است؟ مثلا یک سری صحبت های عبدالله گل و بولنت آرینچ و افراد دیگری دراین باره وجود دارد. شما چطور بررسی می کنید؟

البته که یک شکنندگی وجود دارد، اما مسئله مهم این است که این در گیرودار تبلیغات نیز این موضوع به خوبی دیده می شود. یعنی اردوغان  هرجایی که پا می گذارد صحبت از نظام ریاستی می کند اما نخست وزیر احمد داوود اوغلو از هر ۱۰ سخنرانی خود، شاید تنها فقط ۱بار صحبت از ریاست به میان می آورد!

و اما حزب دموکراتیک خلق ها، اگر حزب دموکراتیک خلق ها بتواند از سد ۱۰درصدی ورود به مجلس عبور کند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ اگر نتواند چه خواهد شد؟ یعنی تاثیرات این حزب برانتخابات چیست؟

حزب صلاح الدین دمیرتاش تبلیغات انتخاباتی را خیلی خونسردانه ادامه می دهد و اگر بتواند که از سد ۱۰ درصدی ورود به مجلس عبور کند این  حزب را از حالت منطقه ای درآورده و تبدیل به حزبی کشوری خواهد کرد. یعنی این حزب از وضع فعلی که فقط از جنوب شرقی کشور رای می آورد خارج و تبدیل به حزبی که از شهرهایی همانند: ازمیر- آنکارا- استانبول نیز رای جمع می کند خواهد شد.

مسئله دوم این است که در مقابل تحریکات مخالفان خیلی خونسردانه عمل میکند یعنی با عقل سلیم تصمیم گیری می کند و مورد سوم اینکه لیبرالیسم ها میخواهند که حزب دموکراتیک خلق بتوانند رای بیاورد یعنی رهبر حزب جمهوری خلق قیلیچداراوغلو به صراحت گفت که اگر حزب دموکراتیک خلق بتواند مرز رای هارا بشکند خیلی خوب خواهد شد.

اما اگر بخواهیم صادقانه صحبت کنیم واقعا چه کسی نمی خواهد که حزب دموکراتیک خلق ها بتواند مرز ۱۰ درصدی ورود به مجلس را بشکند؟ جواب این سوال این است که حزب حرکت ملی خواهان این امر نیست و البته حزب عدالت توسعه نیز همین طور و حتی حزب وطن هم نمی خواهد. اما اگر حزب دموکراتیک خلق ها بتواند رای بیاورد در آن صورت به همه اثبات خواهد کرد که، نگاه کنید من فقط یک حزب منطقه ای نیستم و یک حزب درحد کشوری هستم.

اما اگر حزب دموکراتیک خلق ها نتواند انتخاب شود،در آن صورت این در مرز ورود به پارلمان خواهد بود یعنی با میزان ۹% یا ۹.۵% که در آن صورت نیز مدعی خواهد بود که مرز ۱۰% ضد دموکراتیک است و حزب عدالت و توسعه با تمام اقتدار ۱۳ساله اش نتوانسته و یا نخواسته که این مشکل دموکراتیک را تصحیح کند و تقصیر به گردن حزب عدالت توسعه است. در این صورت حزب عدالت و توسعه نخواهد توانست در مقابل افکار عمومی و هرج و مرج تبلیغاتی  سیاسی ایستادگی کند و یک انتخابات جدید و زود هنگام در ترکیه رخ خواهد داد.

دکتر جوشکون گفتید که به جز حزب عدالت و توسعه، حزب جمهوری خلق، حزب حرکت ملی و حزب دموکراتیک خلق،  دو حزب دیگر نیز می توانند در انتخابات پیش رو شگفتی ساز باشند، ممکن است در این مورد کمی توضیح دهید؟

حزب اتحاد بزرگ از حزب حرکت ملی جداشده است و حزب دیگری که وجود دارد حزب سعادت هست. حزب سعادت حزبی است که اردوغان و حزب عدالت توسعه  از درون آن بیرون آمده است به بهانه اینکه می خواهیم متفاوت باشیم. با این حال چه اتفاقی خواهد افتاد؟ درپاسخ به اشتباهات بی شمار حزب عدالت توسعه این ائتلاف جدید می تواند امیدوار کننده باشد. در حال حاضر افرادی که  طرفدار حزب عدالت توسعه هستند اما از اشتباهات این حزب به ستوه آمده اند، ممکن است که نخواهند به حزب جمهوری خلق یا حزب دیگری رای بدهند. دراین صورت اتفاقی که بسیار محتمل است این است که به حزب قبلی خود یعنی حزب سعادت رای دهند. یعنی اگر این حزب ۲-۳% رای بیاورد خیلی مهم است زیرا همین مقدار رای از حزب عدالت و توسعه کم خواهد شد.

در مورد ائتلاف حزب اتحاد بزرگ و حزب سعادت، میتوانیم بگوییم که ملی گراها و محافظه کارها برای شکست حزب عدالت و توسعه کنار هم آمده اند؟

خیر زیرا محافظه کاری و ملی گرایی این دو حزب کاملا به یکدیگر نزدیک می باشد و جدا از هم نیست.

مسئله مهم دیگر حزب وطن هست که به چشم نمی آید اما از اهمیت زیادی برخوردار است که به ۳-۴ مورد مهم آن اشاره می کنم اول اینکه آنها حزبی هستند که به قشر روشنفکر جامعه خطاب می کنند و مخاطبشان روشنفکران هستند. دوم اینکه شدیدا منافع ملی کشور را دنبال می کند.

 وسوم اینکه دارای تلویزیون بین المللی است که دیگر حزب ها به جز حزب عدالت و توسعه دارای تلویزیون نمی باشند. در این بین حزب جمهوری خلق هم دارای کانال تلویزیونی است . حزب وطن همچنین دارای یک روزنامه ی بسیار قوی به نام آیدینلیک است و نیز طرفداران جدی از قشرجوانان را دارد.

در مجموع همه اینها اگر حزب وطن بتواند ۲-۳% آراء را به دست آورد، مخصوصا اگر بتواند مرز ۲%را رد کند، در آن صورت می تواند از بودجه ی دولت نیز کمک بگیرد پس می  توانند شانس رای خود را برای دفعه بعد تا ۱۰% بالا ببرند. نتیجه آنکه باید به حزب وطن اهمیت بدهیم. حزب وطن حزبی است که بدنبال صلح و دوستی  در خاورمیانه بوده و بصورت کاملا واضحی این مسئله را به زبان می آورند.

سوال آخر اینکه آیا پس از انتخابات ۱۷ خرداد در سیاست خارجی ترکیه شاهد تغییرات بنیادینی خواهیم بود؟

بعد ازاین انتخابات، طبیعتا حزب عدالت و توسعه نخواهد توانست  کشور را برحسب ذهنیت خود اداره کند و در امور خاورمیانه مداخله نماید. زیرا بعد از این انتخابات خاورمیانه را فقط باید مردمان خود منطقه اداره کنند. در بین مردم منطقه سه گروه مشخص وجود دارد که یکی از آنها ایران است، دومی ترکیه و سومی مصر. این سه دولت مجبورند که بالاخره یکجا گردهم آیند و باهم متحد شوند. اگر این سه کشوربا یکدیگر متحد شوند نور امید و  صلح در خاورمیانه خواهد درخشید و بصورت همزمان اتفاقاتی مثل ازهم پاشیدگی کشور سوریه ازمیان برداشته خواهد شد. بر این اساس این انتخابات فقط  برای ترکیه حائز اهمیت نیست و تمامی کشورهای اطراف را تحت تاثیر قرار می دهد. سخن آخر اینکه من میخواهم اتحاد مردمان ترکیه و ایران ادامه داشته باشد و همیشه طرفدار صلح هستم.

گفتگو از امید شمیزی