سفر خطیر مسلمانان روهینگیا در اقیانوس هند/ سکوت برنده صلح نوبل!

خبرگزاری مهر- گروه بین الملل: هزاران نفر از مردمی که به امید زندگی بهتر میانمار را به مقصد نامعلومی ترک کرده اند اکنون در میان دریا سرگردان هستند و با خطر مرگ ناشی از کم آبی و سوء تغذیه دست و پنجه نرم می کنند. شاید بتوان گفت که نیمی از این جماعت آواره را بنگلادشی ها تشکیل می دهند که به آنها مهاجران اقتصادی نیز می گویند و برای رهایی از فقر اقدام به ترک کشور خود کرده اند. اما، نیم دیگر از سرنشینان کشتی ارواح را اقلیت مسلمانان روهینگیا تشکیل می دهند – جمعی از مسلمانان رنج کشیده میانمار که به هیچ انگاشته می شوند و دولت حاکم با آنها به گونه ای رفتار می کنند که گویی اصلا وجود ندارند.

پیشینه تاریخی و ریشه های نژادی مسلمانان میانمار

اقلیت مسلمانان روهینگیا که تعداد آنها به یک میلیون نفر می رسد و در استان غربی «رخین» ساکن هستند برای دهه های متوالی تحت ظلم دولت حاکم بوده است. این مردم بارها به زور اسلحه ارتش و چوبدستی راهبان افراط گرا از خانه و کاشانه خود رانده شده اند چراکه دولت حق شهروندی آنها را نمی پذیرد و مدعی است آنها اصالتا بنگالی هستند و باید به بنگلادش باز گردند. به همین دلیل، اقلیت روهینگیا از سرشماری آمار کشور میانمار حذف شده، اوراق هویت شان ابطال گردیده، حق تحصیل ندارند و اغلب در کمپ آوارگان و به دور از دیگر ساکنان برمه زندگی می کنند.

ریشه تاریخی رد صلاحیت مسلمانان روهینگیا به عنوان شهروندان حقیقی میانمار به قرن ۱۹ ام میلادی و تسلط امپراطوری بریتانیا بر این کشور باز می گردد. در آن زمان میانمار که به نام برمه شناخته می شد جزئی از هند تلقی گردیده و پذیرای کوچ مسلمانانی بود که فی الحال به دلیل بیم بودائیان از حجم زاد و ولد آنها و احتمال انتشار دین اسلام مورد خشونت آشکار واقع می شوند. جالب آنکه در این میان، بنگلادش هم اصالت بنگالی مسلمانان روهینگیا را انکار می کند. پس می توان به نوعی این اقیلت مظلوم را بی سرزمین و ریشه تلقی کرد.

اما، سیل عظیم مهاجرتی که طی امسال شاهد آن بوده ایم از پاییز گذشته و در پی تصمیم دولت میانمار به اعمال قوانین دست و پاگیر آغاز شد مبنی بر اینکه اقلیت روهینگیا می تواند به شرط ارایه مدارکی که سکونت اجداد آنها از سال ۱۹۴۸ – استقلال میانمار-  را به اثبات برساند به عنوان شهروند درجه دو در این کشور زندگی کند. در غیر این صورت، آنها تا زمان اخراج خود باید در کمپ بی خانمان ها روزگار بگذرانند. در حال حاضر یکصد هزار مسلمان روهینگیا در کمپ های میانمار زندگی می کنند و دو برابر این تعداد هم در آن سوی مرز میهمان ناخوانده دولت بنگلادش هستند.

اگرچه میانمار طرح خود را عملی نکرد، بسیاری از مسلمانان روهینگیا که هیچ اوراق هویتی ندارند اقدام به فرار از کشور نمودند و تنها طی ماه های اکتبر و نوامبر سال میلادی گذشته، ۱۴هزار و ۵۰۰ نفر راهی تایلند شدند تا از آنجا به امید اخذ پناهندگی به مالزی بروند.   

تلاش جامعه بین الملل برای حل بحران مهاجرت در جنوب شرق آسیا

شهر «بانکوک» پایتخت کشور تایلند در روز جمعه این هفته میزبان اجلاسی با حضور بیش از ۱۷ کشور بود که ظاهرا دغدغه مشترکی برای پایان دادن به سیل آوارگان بنگالی و میانماری داشتند. در پایان این نشست که بی نتیجه به پایان رسید بیانیه ای مبنی بر ضرورت ‌پرداختن به ريشه ها و بهبود زندگی جوامع در معرض خطر صادر شد. اين کشورها ايجاد فرصت های شغلی و کمک برای توسعه مناطق در معرض خطر را از عوامل بهبود زندگي اين جوامع دانستند .

در این میان، نماینده آژانس سازمان ملل در امور پناهندگان درباره راه های مهار بحران مهاجرت در جنوب شرق آسیا سخن گفت و  تاکید کرد که این موضوع بدون رفع علل ریشه‌ای حل و فصل نخواهد شد.

وی حل بحران مهاجرت در جنوب شرق آسیا را مستلزم مسئولیت پذیری کامل میانمار در قبال همه مردم سرزمین تحت حکومت خود دانست و تاکید کرد که اعطای حق شهروندی هدف نهایی است.

اما، میانمار که به اجبار و با اکراه در این نشست حاضر شده بود به شدت اتهامات وارد شده را رد کرده و منکر بدرفتاری دولت نایپیداو به عنوان دلیل اصلی ارعاب و گریز مسلمانان روهینگیا شد.

میانماری ها مدعی هستند که جامعه بین الملل درباره انگیزه واقعی خروج مسلمانان روهینگیا، اطلاعات غلط دریافت کرده است و شیوه برخورد دولت میانمار با اعضای این اقلیت قومی در چارچوب حوزه قضایی داخلی این کشور بوده است.

در هر صورت این نشست بدون یافتن راه حل ریشه ای برای رفع مشکلاتی که طی سال جاری در مجموع ۲۵ هزار پناهجو را از میانمار و بنگلادش راهی سفر بی پایان اقیانوس هند کرده است به پایان رسید.

طی سال های اخیر، مالزی به عنوان اصلی ترین مقصد این پناهجویان، میزبان ۱۵۲ هزار و ۸۳۰ نفر بوده است که از این تعداد ۱۴۹ هزار و ۹۲۰ نفر از میانمار راهی این کشور شده اند.

دلایل سیاسی میانمار برای بی توجهی به بحران مسلمانان روهینگیا

دولت نایپیداو تنها متهمی نیست که چشم خود را به روی ستم اعمال شده بر اقلیت مسلمان این کشور بسته است. حتی، «آنگ سان سوچی» که برنده جایزه صلح نوبل هم شده و سال های متمادی است که به عنوان قهرمان مبارزه با استبداد ارتش میانمار تلقی می شود، چشمان خود را بر روی ستمی که بر مسلمانان روهینگیا روا می شود بسته است.

سوچی به عنوان رهبر مخالفان میانماری -که مورد حمایت ویژه آمریکا و انگلستان هم هست- معمولا از موضع‌گیری صریح در قبال خشونت‌های قومی کشورش خودداری می کند. وی اخیرا به خبرنگاران گفت دولت باید این مساله را حل کند و از پاسخگویی به پرسش‌های آنها درباره خشونت‌ها علیه مسلمانان میانمار خودداری کرد.

سکوت سوچی تا حدی نابخشودنی است که این هفته «دالایی لاما» رهبر معنوی بوداییان، از وی خواست در موضع گیری خود تجدید نظر کند و برای پایان دادن به آزار و اذیت اقلیت مسلمان روهینگیا که شرایطشان با بحران مهاجرت بدتر شده است، کاری انجام دهد. وی پیشتر نیز در دیدار با سوچی چنین خواسته ای را مطرح کرده بود.

نکته آنجاست که قرار است در ماه نوامبر سال میلادی جاری انتخابات پارلمانی میانمار انجام شود و سوچی می ترسد که با حمایت از مسلمانان رای اکثریت بودایی کشور را از دست بدهد. جالب آنکه برخی معتقدند جنبش راهبان طرفدار سوچی که از بانیان انقلاب زعفرانی هستند بیشترین نقش را در ارعاب مسلمانان ایفا می کنند و اصولا نام این انقلاب هم از رنگ خاص لباس راهبان گرفته شده است. از سویی، دولت حاکم هم که برای سالیان متمادی اسلام را دشمن بودا خطاب کرده است نمی تواند علیرغم فشار جامعه بین الملل از مواضع پیشین خود دست بردارد تا در نظر مردم میانمار به بی ثباتی متهم شود.

به هر حال، انتظار نمی رود که با برگزاری انتخابات میانمار هم گره ای از مشکلات اقلیت مسلمان این کشور حل شود چرا که منافع دولتی که بر سر کار می آید در همراهی با جماعت بودایی نهفته که نامهربانی با مسلمانان در وجودشان نهادینه شده است و تا وضع به همین منوال باشد اقیانوس هند آغوش نه چندان گرم خود را به روی آنها باز خواهد کرد.