به گزارش خبرنگار مهر، این کتاب مجموعه ای از اشعار و ترانه هایی است که در نمایش های شادی آور موسوم به «تخت حوضی» یا «روحوضی» اجرا می شده است. تا اواخر دوران قاجار، این نمایش ها، مخصوص خانواده های متمکن و اشرافی بود که برای سرگرمی و تفریح، بازیگران یا تقلیدچی ها را به خانه شان دعوت کرده و در گوشه ای از تالار بزرگ خانه شان، صحنه نمایشی ترتیب می دادند.
مردم عادی نیز گاهی در قهوه خانه ها به تماشای نمایش های شادی آور می نشستند. اواخر دوران سلطنت قاجار بود که اجرای نمایش در خانه ها، به تدریج گسترش پیدا کرد و مردم عادی هم برای جشن ها و شادی های خود، گروه های نمایشی را به خانه دعوت می کردند. صحنه نمایش در این خانه ها، حوض وسط حیاط بود که روی آن را با تکه های بزرگ تخته می پوشاندند و روی تخته ها قالی یا گلیم می انداختند. بازیگران نیز به ترتیب اجرای نقش، روی این حوض تخته پوش می رفتند. نام تخت حوضی یا روحوضی به همین دلیل به این گونه از نمایش ها اطلاق می شود.
کتاب «کهنه های همیشه نو» دربرگیرنده اشعار و ترانه های نمایش های روحوضی و هنر ضربی خوانی است که در این نمایش ها اجرا می شده است. پیدایش ضربی خوانی را نمی توان دقیقا به کسی یا دورانی نسبت داد ولی در دوران قاجار، اشعار طنزگونه ای درباره گرانی و چند ترانه در هجو خانواده سلطنتی به ویژه زمان مشروطه، به وجود آمد. مردم کوچه و بازار این اشعار و ترانه ها را می خواندند و یا به شکل شب نامه، دور از چشم داروغه ها و گزمه ها منتشرشان می کردند.
زنده یاد مرتضی احمدی در مقدمه ای که برای این کتاب نوشته است، تاریخچه ای درباره نمایش روحوضی و هنر ضربی خوانی آورده و از زنده یاد محمود استادمحمد نیز تشکر کرده است. این مقدمه در سال ۹۳ نوشته شده است. وراست دوم این کتاب با ۴۰ ترانه افزوده شده، به چاپ رسیده است.
بخش اول کتاب، «ترانه های عروسی» نام دارد. در بخش دوم «ضربی های سرگرم کننده» و در بخش سوم هم اشعار «ضربی های طنز اجتماعی» درج شده است. بخش چهارم کتاب هم شامل «ترانه های شادی بخش سنتی» است. انتهای کتاب نیز ۲ پیوست درج شده که به ترتیب «نت های تنظیمی برخی ترانه ها» و «توضیح برخی اصطلاحات مربوط به نمایش تخت حوضی» هستند.
شعر «سیاهی با سفیدی» را از بخش ضربی های سرگرم کننده این کتاب می خوانیم
سیاهی با سفیدی جور نمی شه/ سیاه فرد اعلا بور نمی شه
سیاهی با سفیدی جور نمی شه/ تنور نونوایی شیپور نمی شه
سیاهی با سفیدی جور نمی شه/ به مولا نی لبک سنتور نمی شه
سیاهی با سفیدی جور نمی شه/ عزیزم عینعلی که کور نمی شه
نخورده می ملنگ و لول نمی شه/ عزیزم زلفعلی کچول نمی شه
مسلمون خدا بی دین نمی شه/ عزیزم ترشعلی شیرین نمی شه
پس کله که هیچ وقت رو نمی شه/ عزیزم گندعلی خوشبو نمی شه
پول الدنگی هیچ وقت جور نمی شه/ عزیزجون نورعلی کم نور نمی شه
خیار گل به سر گرمک نمی شه/ داداش جون نقلعلی تلخک نمی شه
این کتاب با ۲۴۸ صفحه مصور، شمارگان ۲ هزار و ۲۰۰ نسخه و قیمت ۱۹ هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما