معاینه ۵۶ هزار جسد در پزشکی قانونی/جزئیات فرایند تحویل اجساد

به گزارش خبرگزاری مهر، پزشکی قانونی تهران اعلام کرد: يكي از مهم ترين وظايف سازمان پزشكي قانوني كشور معاينه اجساد به منظور تعيين هويت و علت فوت آن هاست، به بيان ديگر بر اساس قانون صدور جواز دفن در مرگ‌هاي غيرطبيعي و مشكوك به عهده سازمان پزشكي قانوني كشور است كه در راستاي انجام اين وظيفه در سال گذشته ۵۶ هزار و ۵۱۱ جسد در مراكز پزشكي قانوني سراسر كشور معاينه و تعيين علت فوت شده ‌است.

در اين مطلب، نحوه معاينه اجسار در پزشكي قانوني، نوع مرگ‌هاي ارجاعي به سازمان، مدارك مورد نياز،‌ تعرفه‌هاي پرداختي، مدت زمان لازم براي تعيين علت فوت و .... به طور كامل توضيح داده شده است كه مطالعه آن خوانندگان را با روند پذيرش و ترخيص اجساد آشنا خواهد كرد.

شرايط عدم ارجاع جسد به پزشكي قانوني

به طور كلي پزشكان شاغل در بخش هاي خصوصي و دولتي مي توانند براي افرادي كه در هنگام بستري در بيمارستان (با هر مدت زمان)، در بدو ورود به مراكز درماني، مطب و يا خارج از مراكز درماني فوت مي كنند، مشروط بر اينكه :

الف- هويت متوفي مشخص (شناس) باشد.
ب- با بررسي موضوع و معاينه جسد براي پزشك مسجل شود كه مرگ وي با علل طبيعي بوده است.
ج- بستگان تقاضاي صدور جواز دفن را داشته و شكايتي در ارتباط با فوت وي نداشته باشند.
د- مرگ وي مشمول موارد ارجاع به پزشكي قانوني نباشد
جواز دفن صادر كنند، در خارج از اين موارد جسد بايد براي معاينه به مراكز پزشكي قانوني كشور ارجاع شود.

كدام مرگ ها به پزشكي قانوني ارجاع مي شود؟

موارد ارجاع جسد به پزشكي قانوني شامل ۱۹ مورد است كه عبارتند از:
۱- مرگ به دنبال اقدام به قتل.
۲- مرگ به دنبال اقدام به خودكشي.
۳- مرگ به دنبال هرگونه منازعه (اعم از درگيري فيزيكي و يا لفظي).
۴- مرگ به دنبال حوادث ترافيكي ( به هر شكل و با هر فاصله زماني از حادثه كه مرگ رخ دهد).
۵- مرگ به دنبال مسموميت (شيميايي، دارويي، گازگرفتگي و ...).
۶- مرگ به دنبال سوء مصرف مواد (مخدر، روانگردان، توهم زا و ...).
۷- مرگ متعاقب برق‌گرفتگي،سوختگي، غرق شدگي، سرمازدگي، گرمازدگي، سقوط از ارتفاع و ...
۸- مرگ ناشي از كار (حوادث شغلي، مواد آلاينده محيط كار و ...).
۹- مرگ در زندان يا بازداشتگاه.
۱۰- مرگ در مراكز اقامت جمعي مانند آسايشگاه، پرورشگاه، اردوگاه، پادگان، خوابگاه و ...
۱۱- مرگ ناشي از اقدامات تشخيصي و درماني.
۱۲- مرگ مادر ناشي از اقدامات تشخيصي و درماني در حين بارداري، حين زايمان يا متعاقب زايمان و يا سقط جنين.
۱۳- مرگ حين يا متعاقب ورزش.
۱۴- مرگ هاي ناگهاني، غير منتظره و غير قابل توجيه.
۱۵- هر مرگي كه شكايت از كسي در آن وجود داشته باشد.
۱۶- هر نوع مرگ مشكوك و مرگ با علل ناشناخته.
۱۷- هر نوع مرگ افراد ناشناس و مجهول الهويه.
۱۸- هر نوع مرگي كه احتمال جنحه يا جنايت در آن برود.
۱۹- مرگ ناشي از حوادث غير مترقبه

در صورتي كه فوتي اتفاق بيفتد و جزء موارد فوق باشد جسد از طريق مراجع انتظامي و با دستور قضايي به پزشكي قانوني ارجاع مي شود. وجود دستور قضايي براي انتقال جسد به پزشكي قانوني ومعاينه الزامي و به طور معمول همراه جسد به سازمان ارسال مي شود كه مجوزي براي معاينه جسد به شمار مي آيد.

تحويل جسد در هر ساعت از شبانه روز

جسد پس از انتقال به تالار تشريح پزشكي قانوني در هر ساعت شبانه روز تحويل گرفته شده و پس از تشكيل پرونده جسد به سردخانه منتقل و تا زمان معاينه در آنجا نگهداري مي شود.

مدارك مورد نياز

قبل از شروع معاينه توسط پزشك معاين در صورتي كه متوفي داراي بستگان درجه اول و حاضر در محل معاينه باشد فرم اظهارات بستگان در اختيار آنان قرار مي‌گيرد، لازم است فرم مذكور پس از تكميل به همراه اوراق هويتي (نظير كارت ملي/شناسنامه/گذرنامه ) متوفي و بستگان درجه اول (تحويل گيرنده جسد) به پذيرش ارائه و تصوير آن در پرونده متوفي ضميمه و نگهداري شود.

مراحل معاينه جسد در تالار تشريح

پس از اينكه پرونده متوفي در اختيار پزشك معاين قرار گرفت معاينه جسد آغاز مي شود. فرايند معاينه با توجه به عوامل گوناگون از معاينه ظاهري تا كالبدگشايي و بررسي هاي تكميلي نظير نمونه برداري جهت آزمايشات سم شناسي،آسيب شناسي،سرولوژي وDNA و در خواست پرونده كيفري و يا باليني و... متفاوت است.

تعيين علت فوت چقدر زمان مي برد؟

در صورتي كه نياز به بررسي هاي تكميلي نباشد معمولا پس از اتمام معاينه (شامل معاينه ظاهري و يا كالبد گشايي) علت فوت متوفي تعيين وجواز دفن صادر مي شود. اين فرايند به طور متوسط بين ۲ تا ۳ ساعت زمان نياز دارد؛ اما در مواردي انجام بررسي‌هاي تكميلي و ارائه نتايج آن براي تعيين علت فوت امري ضروري است لذا با توجه به زمان بر بودن آزمايشات تكميلي فرايند مذكور طولاني‌تر و به طور متوسط بين ۲-۳ ماه به طول خواهد كشيد.

صدور جواز دفن در يك روز

به طور معمول پس از انجام معاينه جسد در صورتي كه به جسد نيازي نباشد و منع قانوني هم براي دفن جسد وجود نداشته باشد جواز دفن توسط پزشك معاين صادر و پس از هماهنگي با مرجع قضايي در همان روز جهت مراسم خاكسپاري و دفن، جسد تحويل آمبولانس آرامستان مي شود.

تأييد هويت قبل از ارجاع به آرامستان

یادآور مي شود پس از اتمام معاينه و هنگام تحويل جسد به آمبولانس آرامستان براي دفن، حضور بستگان درجه اول جسد (ترجيحاً فردي كه فرم اظهارات بستگان را تكميل كرده) براي رويت، تاييد هويت وتكميل مراحل تحويل الزامي است.

تعرفه خدمات

هزينه خدمات ارائه شده در تالار تشريح طبق تعرفه تصويب شده توسط قوه قضاييه دريافت خواهد شد.

اجساد ناشناس

در خصوص اجساد ناشناس ارجاعي به تالار تشريح سازمان روند كلي معاينه مشابه اجساد شناس است ليكن قبل از معاينه فتوگرافي هاي لازم از جسد به عمل آمده و حين معاينه نيز نمونه برداري هاي لازم براي آزمايش خون وDNA صورت مي گيرد تا در صورت مراجعه بستگان احتمالي فرد در آينده بتوان احراز هويت فرد را انجام داد.