تحریم‌های مالی روزاجرای توافق یکجالغومی‌شود/محدودیت تسلیحاتی۵ساله

به گزارش گروه اعزامی مهر به مذاکرات هسته ای وین، جمهوری اسلامی ایران و دولت های عضو گروه ۱+۵ (شامل آمریکا، آلمان، انگلیس، چین، فرانسه و روسیه همراه با نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپایی) پس از ۲۲ ماه مذاکره سخت و فشرده، سرانجام در روز ۲۳ تیر ۱۳۹۴ برای رفع سوء تفاهم ها در مورد برنامه صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران و همزمان لغو تحریم های ظالمانه علیه ملت ایران تفاهم نمودند.

در نتیجه این تفاهم که با رعایت چارچوب ها، دستورالعمل ها و خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده است، دستاوردهای زیر در حوزه هسته ای و لغو تحریم ها حاصل گردید.

مولفه هایی که در پی خواهند آمد خلاصه ای از «برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و ۱+۵» است که در تاریخ ۲۳ تیر ۱۳۹۴ بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای ۱+۵ مورد توافق واقع گردید. در نتیجه این  برجام:

-         قدرت های جهانی  برنامه هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخته و اعمال حقوق هسته ای ملت ایران را در چارچوب معاهدات بین المللی محترم می شمارند؛

-         برنامه هسته ای ایران که با قلب حقایق و به ناحق به عنوان تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی معرفی شده بود، اکنون به موضوعی برای همکاری بین المللی با سایر کشورها در قالب استانداردهای بین المللی تبدیل می گردد؛

-         ایران به عنوان یک قدرت دارای فناوری هسته ای و برخوردار از برنامه هسته ای صلح آمیز، از جمله چرخه کامل سوخت و غنی سازی، توسط سازمان ملل متحد مورد شناسایی قرار می گیرد؛

- قطعنامه­های تحریمی ناعادلانه شورای امنیت سازمان ملل متحد، شامل کلیه تحریم های اقتصادی و مالی تحمیل شده علیه کشورمان، در قالب یک چارچوب مورد تفاهم و از طریق صدور یک قطعنامه جدید به یکباره لغو خواهند شد؛

- با صدور قطعنامه جدید ذیل ماده ۲۵ منشور ملل متحد، ضمن اشاره به ماده ۴۱ منشور صرفاً در بندهای مربوط به لغو تحریم های گذشته، تحول ماهوی در نحوه برخورد شورای امنیت با ایران ایجاد خواهد شد؛

-          همه تاسیسات و مراکز هسته ای ایران به کار خود ادامه خواهند داد. بر خلاف خواسته های اولیه طرف مقابل، هیچ کدام نه برچیده می شوند نه تعطیل؛

-         سیاست جلوگیری از غنی سازی ایران شکست خورد؛ برنامه غنی­سازی ایران ادامه خواهد یافت؛

-         زیرساخت هسته ای ایران حفظ خواهد شد. هیچ سانتریفیوژی از بین نخواهد رفت و کار تحقیق و توسعه بر روی کلیه سانتریفیوژهای کلیدی و پیشرفته ایران از جمله IR-۴، IR-۵،IR-۶  و IR-۸ادامه می یابد؛

-         راکتور آب سنگین اراک  به عنوان یک راکتور آب سنگین باقی  مانده و ضمن مدرن سازی و اضافه کردن قابلیت­ها، آزمایشگاه ها و تاسیسات جدید به آن با همکاری صاحبان پیشرفته ترین و امن ترین فن آوری های روز جهانی، خواسته های اولیه برای برچیده شدن یا تبدیل آن به راکتور آب سبک به کنار گذاشته شده اند؛

-         ایران به عنوان یک تولید کننده محصولات هسته ای، به خصوص دو محصول راهبردی «اورانیوم غنی شده» و «آب سنگین» وارد بازارهای جهانی خواهد شد و تحریم ها و محدودیت ها علیه صادرات و واردات مواد هسته ای ـ که بعضا ۳۵ سال در جریان بود ـ بی تاثیر می گردد؛

-          تحریم های اقتصادی و مالی در حوزه های بانکی، مالی، نفتی، گازی، پتروشیمی، تجاری، بیمه، حمل و نقل وضع شده توسط اتحادیه اروپایی و آمریکا که به بهانه برنامه هسته ای ایران وضع شده است، در ابتدای اجرای توافق به طور یک جا لغو می شوند؛

-         الزام بر ممنوعیت فعالیت موشکی کشورمان از جمله در حوزه موشک های بالستیک به محدودیت هایی در حوزه موشک های طراحی شده برای سلاح هسته ای که جمهوری اسلامی ایران هیچگاه به دنبال آن نبوده و نخواهد بود، تبدیل خواهد شد؛

-         تحریم تسلیحاتی ایران لغو و با برخی محدودیت ها جایگزین خواهد شد، به نحوی که امکان واردات یا صادرات اقلام دفاعی به صورت موردی فراهم خواهد گردید. این محدودیت ها نیز بعد از ۵ سال به طور کامل لغو خواهد شد؛

-         ممنوعیت خرید اقلام حساس با کاربرد دومنظوره لغو و تامین نیازهای ایران از طریق کمیسیون مشترک ایران و ۱+۵  تسهیل خواهد شد؛

-         تحریم تحصیل دانشجویان ایرانی در رشته های مرتبط با انرژی هسته ای به طور کامل لغو خواهد گردید؛

-         برای اولین بار پس از سه دهه تحریم غیرعادلانه، ممنوعیت خرید هواپیمای مسافربری مرتفع و امکان بازسازی ناوگان هوایی کشور و ارتقای ایمنی پروازها فراهم خواهد گشت؛

-         ده ها میلیارد دلار از درآمدهای ایران که طی چند سال گذشته به دلیل تحریم های ظالمانه در خارج از کشور مسدود شده است آزاد خواهد شد؛

-         بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، کشتیرانی جمهوری اسلامی، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفت کش و شرکت های تابعه، ایران ایر و بسیاری از دیگر نهادها، بانک ها و موسسات کشورمان (در مجموع حدود ۸۰۰ شخص حقیقی و حقوقی) از شمول تحریم ها خارج می شوند؛

-         دسترسی بیشتر ایران به حوزه‌های تجاری، فناوری، مالی و انرژی تسهیل خواهد شد؛

-         ممنوعیت یا محدودیت همکاری های اقتصادی با ایران در تمامی عرصه ها از جمله سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، و سایر زمینه ها مرتفع خواهد شد؛

-        و بالاخره در حوزه انرژی صلح آمیز هسته ای زمینه همکاری های گسترده بین المللی با ایران در حوزه ساخت نیروگاه های جدید هسته ای، راکتورهای تحقیقاتی و پیشرفته ترین حوزه های صنعت هسته ای ایجاد می گردد.

مولفه های اصلی برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و ۱+۵

۱-     غنی سازی

-         برنامه غنی سازی ایران بدون یک روز توقف و یا تعلیق ادامه خواهد یافت؛

-         جمهوری اسلامی ایران بر اساس یک طرح مدون و دقیق علمی و فنی در ۸ سال نخست برنامه جامع اقدام مشترک با پذیرش برخی محدودیت ها، نه تنها برنامه هسته ای خود را از دیدگاه بین المللی تثبیت می کند، بلکه تمام پایه های علمی و کاربردی لازم را با یک برنامه تحقیق و توسعه پیشرفته برای حرکت به سمت غنی سازی صنعتی و تجاری با بهره برداری از بهترین و پیشرفته ترین سانتریفیوژهای خود و در اقتصادی ترین شکل و با بالاترین بهره وری برقرار خواهد ساخت؛

-         پس از طی دوره ۸ ساله محدودیت، ظرفیت غنی سازی ایران بر اساس برنامه ریزی های سازمان انرژی اتمی برای تکمیل، تولید و راه اندازی سانتریفیوژهای پیشرفته، توسعه خواهد یافت؛

-         برنامه  هسته ای بلند مدت کشورمان، که نمایانگر اهداف، مراحل اجرایی و جدول زمانی برای رسیدن به این اهداف می باشد، پس از اجرایی شدن توافق بر اساس سازوکار مندرج در پروتکل الحاقی به اطلاع آژانس خواهد رسید؛

-         سانتریفیوژهای پیشرفته IR۶ ایران با ظرفیت ۱۰ برابر سانتریفیوژهای کنونی از ابتدای اجرای توافق در یک شیب معقول علمی در زنجیره های میانی تحقیق و توسعه تکمیل و از  سال هشتم به تولید تدریجی خواهد رسید؛

-         سانتریفیوژهای پیشرفته IR۸ ایران با ظرفیت اسمی ۲۰ برابر سانتریفیوژهای کنونی که در دو سال اخیر طراحی شده اند، در کمتر از یک سال از اجرای توافق وارد مرحله آزمایشات فنی با گاز می شوند و مراحل تحقیق و توسعه آنها در زنجیره های میانی بر اساس دقیق ترین استانداردهای کاربردی از سال هشتم وارد مرحله تولید تدریجی خواهند شد؛

-         سایر فعالیت های تحقیق و توسعه غنی سازی ایران بر اساس نیازهای کشور ادامه خواهد یافت؛

-         ظرفیت غنی سازی ایران در حد ۶۱۰۴ ماشین سانتریفیوژ IR-۱ برای مدت ۱۰ سال خواهد بود. از این تعداد، ۵۰۶۰ ماشین در نطنز به غنی سازی می پردازند و ۱۰۴۴ ماشین در فردو در حالت آماده خواهند بود؛

-         سانتریفیوژهای مازاد و بخشی از زیرساخت مرتبط با آنها جمع آوری و برای جایگزینی سانتریفیوژهای از رده خارج شده مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

-         با اجرایی شدن توافق، ایران به عنوان صادرکننده اورانیوم غنی شده وارد بازارهای بین المللی این کالای استراتژیک خواهد شد؛

-         به غیر از ۳۰۰ کیلو مواد غنی شده که به عنوان ذخیره در هر زمان در کشور نگهداری خواهد شد، مازاد تولید برای ۱۵ سال حسب تشخیص ایران:

·         در قبال دریافت معادل اورانیوم طبیعی در بازارهای بین‌المللی به فروش خواهد رسید،

·         به مجتمع سوخت واجد استانداردهای بین المللی تبدیل خواهد شد،

·         به اورانیوم طبیعی رقیق خواهد شد.

-         مجتمع های سوخت موجود در ایران با منشا داخلی یا خارجی که حائز استانداردهای بین المللی باشند، از شمول ۳۰۰ کیلو ذخیره خارج هستند؛

-         کشورهای ۱+۵ ایران را در دستیابی به فن آوری پیشرفته برای رسیدن به استانداردهای جهانی سوخت کمک خواهند کرد و به تدریج ایران قادر به تبدیل اورانیوم غنی شده خود به سوخت مطمئن برای نیروگاه بوشهر خواهد شد؛

-         برای ۱۵ سال ایران سطح غنی سازی را در حد ۶۷/۳ درصد حفظ خواهد کرد؛

-         سوخت مورد نیاز راکتور تحقیقاتی تهران از ذخایر اکسید ۲۰ درصد موجود در ایران تامین خواهد شد و در صورت اتمام این ذخایر،با تعهد کشورهای ۱+۵ برای تامین به موقع سوخت مزبور و یا اکسید اورانیوم ۲۰درصد از بازارهای بین المللی تامین خواهد شد؛

-         سانتریفیوژهای مازاد و بخشی از زیرساخت آنها جمع آوری و تحت نظارت آژانس در اماکن امن و حفاظت شده در نطنز نگهداری شده و برای جایگزینی سانتریفیوژهای از رده خارج شده در طول دوره توافق مورد استفاده قرار خواهد گرفت؛

-         با توجه به تکمیل مراحل تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای IR۶ و IR۸، تاسیسات نطنز با دارا بودن ظرفیت لازم برای نیازهای غنی سازی صنعتی ایران متناسب با توسعه سهم برق هسته ای در سبد انرژی کشور در افق ۱۵ سال آینده، ایران از ساخت تاسیسات جدید غنی‌سازی بی نیاز خواهد بود.

-         با توجه به عدم صرفه اقتصادی سایر روش های غنی سازی، و تمرکز برنامه کشورمان بر غنی سازی با استفاده از سانتریفیوژ گازی، برای مدت ۱۰سال ایران از سایر شیوه‌ها برای این منظور استفاده نخواهد کرد.

۲-    همکاری‌های صلح‌آمیز بین‌المللی

-         کشورهای عضو ۱+۵ و سایر کشورها  در پروژه‌های فناوری صلح آمیز هسته‌ای در ایران مشارکت خواهند  کرد؛

-         قطعنامه شورای امنیت همکاری کشورها با ایران در این حوزه را تشویق و ترغیب خواهد کرد.

-         این پروژه‌ها از جمله شامل موارد زیر می گردد:

·         نیروگاه‌های هسته‌ای قدرت ایمن همراه با فناوری های مربوطه؛

·         راکتورهای تحقیقاتی مدرن همراه با فناوری های مربوطه؛

·         مدرن سازی راکتور آب سنگین اراک؛

·         تولید سوخت هسته ای، از جمله سوخت های مدرن؛

·         تحقیق و توسعه روی فناوری‌های پیشرفته هسته‌ای همچون گداخت هسته ای، انواع شتاب دهنده ها، فیزیک پلاسما؛

·         پزشکی هسته ای و رادیوداروها از جمله شامل تأسیس مرکز منطقه‌ای فوق مدرن پزشکی هسته‌ای؛ فناوری لیزر برای کاربردهای پزشکی و ...؛

·         توسعه نیروی انسانی؛

·         ایمنی، پادمان و امنیت هسته‌ای؛

·         مدیریت پسماندهای حاصل از فعالیت های هسته ای و حفاظت از محیط زیست؛

·         سایر پروژه های متصور در حوزه فناوری صلح آمیز هسته ای بین ایران و سایر کشورها؛

۳-    اراک

-         راکتور آب سنگین اراک کماکان ماهیت آب سنگین خود را حفظ خواهد کرد؛

-         با بازطراحی قلب این راکتور قابلیت های جدید شامل تست سوخت، تست مواد ساختاری، تولید انواع رادیوداروها و رادیو ایزوتوپ هایی که مستلزم شار نوترونیک بسیار بالا می باشند، به قابلیت های این راکتور اضافه خواهد شد؛

-         طراحی جدید ضمناً باعث خواهد شد تا مواد رادیواکتیو با قابلیت استفاده در مصارف غیرصلح آمیز در سوخت مصرف شده به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش یابد؛

-          قلب جدید راکتور با طراحی دانشمندان ایرانی و در قالب یک همکاری بین‌المللی که تحت مدیریت ایران خواهد بود،  ساخته خواهد شد؛

-         با توجه به معضلات زیست محیطی و هزینه بالای نگهداری، سوخت مصرف شده راکتور آب سنگین اراک به خارج از کشور فرستاده خواهد شد؛

-         با اجرایی شدن توافق، ایران به عنوان یکی از معدود تولیدکنندگان آب سنگین در جهان، وارد بازارهای بین المللی شده و مازاد بر نیازهای خود را به بازارهای جهانی و به قیمت های جهانی عرضه خواهد کرد؛

-         ضمن حفظ رآکتور آب سنگین اراک، طی ۱۵ سال آتی ایران راکتورهای تحقیقاتی مدرن دیگری بر پایه آب سبک  خواهد داشت. در این خصوص همکاری های بین المللی همراه با تضمین سوخت مربوطه با ایران صورت خواهد گرفت؛

-         ایران در راستای برنامه خود، طرحی برای بازفراوری سوختهای مصرف شده و فعالیت های مرتبط با آن ندارد ولی جداسازی رادیوایزوتوپ های صنعتی و پزشکی را از نمونه های تاب دیده اورانیوم غنی شده، ادامه خواهد داد.

۴-    فردو

-         تأسیسات فردو همچنان به عنوان یک تاسیسات هسته ای باقی خواهد ماند. این تاسیسات تحت عنوان مرکز هسته‌ای فیزیک و فناوری به امور زیر خواهد پرداخت:

·         تولید ایزوتوپ های پایدار برای مصارف پرکاربرد صنعتی و پزشکی(رادیوداروها)؛

·         تحقیق و توسعه هسته ای در حوزه های مختلف؛       

-         تعداد ۱۰۴۴ دستگاه سانتریفیوژ IR-۱ با تمامی زیرساخت‌های ضروری در فردو حفظ می شود که دو زنجیره آن به صورت روشن و در حال چرخش خواهند بود؛

-         سانتریفیوژهای مازاد و زیرساخت مرتبط با آنها جمع آوری و برای جایگزینی سانتریفیوژهای از رده خارج شده مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

۵-    شفاف سازی

-         ایران پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجراء کرده، و متناسب با ایفای تعهدات طرف مقابل، در مراحل بعدی آن را برای تصویب به مجلس محترم شورای اسلامی  تسلیم خواهد کرد.

-         ایران اجرای کد اصلاحی ۱/۳ را از سر گرفته، و در راستای اجرای مفاد پروتکل الحاقی و برای پیشگیری از اختلاف برداشت ها و جلوگیری از تکرار اتهامات بی اساس علیه کشور به آژانس اجازه نظارت بر مراکز تغلیظ اورانیوم به مدت ۲۵ سال، و نظارت بر تولید لوله روتور و بیلوز سانتریفیوژهای خود رابرای ۲۰ سال خواهد داد.

-         ایران مطابق با قوانین  خود و وفق مفاد موافقتنامه جامع پادمان، تسهیلات بیشتری برای کار آژانس قائل شده و به آژانس اجازه خواهد داد از برخی فن آوری های جدید راستی آزمایی که به صورت متعارف در سایر کشورها نیز مورد بهره برداری و صحه گذاری قرار گرفته، به طور مشخص دستگاه اندازه‌گیری میزان غنا وپلمب‌های الکترونیکی استفاده کند.

-         آژانس اجازه  استفاده از دوربین های آنلاین و یا هر ابزاری که مستلزم انتقال آنلاین اطلاعاتِ تاسیسات هسته ای ایران به خارج از کشور باشد را به هیچ وجه نخواهد داشت.

-         ایران در چارچوب پروتکل الحاقی اجازه رسیدگی آژانس به اطلاعات مربوط به انجام فعالیت های هسته ای در مراکز اعلام نشده را خواهد داد. هر گونه اختلاف نظر احتمالی بین ایران و آژانس در زمینه نحوه رسیدگی شامل دسترسی مدیریت شده به مراکز مظنون به فعالیت های اعلام نشده هسته ای در یک بازه زمانی منطقی از طریق کمیسیون مشترک متشکل از ایران و اعضای ۱+۵ حل و فصل خواهد شد. این اقدامات در قالب چارچوب های معمول بین المللی و صرفاً برای اطمینان از فقدان فعالیت های هسته ای اعلام نشده صورت گرفته و مبتنی بر احترام به حاکمیت و رعایت ملاحظات حفظ اسرار نظامی و امنیتی کشور  خواهد بود.

-         نه به آژانس و نه به هیچ فرد و نهاد دیگری اجازه اقدامات خارج از رویه های معمول، قوانین و مقررات پروتکل های بین المللی و بازرسی از مراکز  نظامی ایران داده نخواهد شد.

-         نه به آژانس و نه به هیچ فرد و نهاد دیگری اجازه دسترسی به مراکز یا سیستم های موشکی ایران داده نخواهد شد.

-         ایران برای رفع ابهامهای آژانس نسبت به اتهامات  مطروحه راجع به گذشته برنامه هسته ای صلح آمیز خود در یک چارچوب محدود و مورد توافق با آژانس همکاری خواهد کرد و آژانس این موارد را ظرف مدت تعیین شده (تا پایان سال ۲۰۱۵ میلادی) حل و فصل خواهد نمود.

۶-    تحریم های شورای امنیت

-        متعاقب ارجاع موضوع برنامه هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶، شورای امنیت طی ۴ سال اقدام به صدور ۶ قطعنامه تحریمی علیه ایران نمود که در آنها ایران مکلف به تعلیق برنامه هسته ای خود شامل چرخه غنی سازی، تحقیق و توسعه، راکتور اراک و سایر برنامه های مرتبط شده بود. در این  قطعنامه ها که با استناد به ماده ۴۱ از فصل هفتم منشور ملل متحد تصویب شد، طیف گسترده ای از تحریم ها و محدودیت های مالی، بانکی، اقتصادی، حمل و نقل و بیمه ای علیه ایران اعمال گردید. در نتیجه این تحریم ها که خود مستمسک و مبنایی برای تحمیل و تشدید تحریم های یکجانبه آمریکا و ایالات متحده آمریکا و سایر کشورها شد، کشورمان در معرض خسارت ها و آسیب های بی سابقه ای قرار گرفت. بر اساس قطعنامه ۱۹۲۹ که جامع همه تحریم های قبلی به شمار می آید، تلاش گسترده ای برای غیرقانونی نمودن برنامه هسته ای ایران شکل گرفت، تحریم های شورای امنیت علیه ایران نهادینه شد، مستمسکی قانونی برای اقدامات ایذایی در سطح منطقه و بین المللی علیه ایران فراهم گردید و وجهه و جایگاه ایران در معرض آسیب قرار گرفت و هزینه تعامل سیاسی و اقتصادی با ایران برای شرکای ایران بالا رفت. تسری دامنه تحریم ها به حوزه دفاعی کشور که در قالب ممنوعیت برنامه دفاعی موشکی و تحریم نامحدود تسلیحاتی متعارف نمود یافت، تحریم شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، مجوز بازرسی محموله های هوایی و دریایی به مقصد یا از مبدا ایران، اعمال تحریم های جدید در حوزه های بانکی پولی بیمه ای و اعتباری، فشار بر صنعت نفت و گاز کشور، اعمال مراقبت های خاص درمورد هرگونه مراوده با ایران یا اشخاص حقوقی و حقیقی ایرانی در حوزه های مختلف اقتصادی و مالی و تجاری، نشانگر این واقعیت بود که طرف های مقابل در صدد مسدود کردن همه مجاری تنفسی کشور هستند. تاسیس گروه کارشناسی تخصصی در شورای امنیت برای نظارت دقیق بر اجرای تحریم ها موجب نهادینه شدن بیش از پیش نظام تحریمی شورای امنیت شد و در عمل ایران علیرغم عضویت دیرینه در معاهده عدم اشاعه از همه مزایا و حقوق شناسایی شده در این معاهده محروم و تکالیف و مسئولیت هایی بسیار فراتر از معمول بر آن تحمیل شد. نتیجه این وضعیت این شد که نه تنها برنامه هسته ای کشور در معرض آسیب اساسی قرار گیرد بلکه اساسا امنیت ملی ایران به مخاطره بیفتد.

با توجه به نکات فوق، رفع این تحریم های اقتصادی و مالی یکی از اولویت های مذاکراتی جمهوری اسلامی ایران بوده است تا از یکسو کلیه اقدامات کشورها که در اجرای قطعنامه های شورای امنیت صورت گرفته است متوقف شود و از سوی دیگر مهمترین مستمسک حقوقی بین المللی برای مخدوش کردن ماهیت مشروع و صلح آمیز برنامه هسته ای ایران و تحمیل تحریم های یکجانبه علیه ایران رفع شود. در راستای این سیاست، و به دنبال نهایی شدن  برجام، شورای امنیت قطعنامه جدیدی صادر خواهد کرد که لغو کلیه قطعنامه های شورای امنیت پیرامون موضوع برنامه هسته ای ایران وفق ماده ۴۱ را به دنبال خواهد داشت.

-         بر اساس این قطعنامه:

·         «برنامه جامع اقدام مشترک» مورد تأیید قرار گرفته و اجرای آن برای همه طرف ها از جمله کشورهای ۱+۵ به لحاظ حقوق بین الملل الزام آور خواهد بود.

·         کلیه قطعنامه های شورای امنیت (۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵، ۱۹۲۹ و ۲۲۲۴) در مرحله اول و در قالب ماده ۴۱ منشور ملل متحد (که ۶ قطعنامه قبلی در آن قالب صادر شده بود و ایران را تحت  ماده ۴۱ فصل ۷ منشور  قرار داده بود) لغو  و کلیه تحریم های مالی و اقتصادی تحمیل شده وفق آنها خاتمه می یابد؛

·         شورای امنیت صراحتا رویکرد خود را نسبت به موضوع هسته ای ایران  به طور اساسی تغییریافته اعلام می کند و  برداشت گذشته  نسبت به برنامه هسته ای ایران به عنوان «تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی» رفع خواهد شد؛

·         مبنا و مستمسک اصلی تحریم های بین المللی و یکجانبه علیه ایران یعنی درخواست برای تعلیق غنی سازی، برچیده شدن سایت فردو، تعطیلی سایت اراک، توقف برنامه آب سنگین و تمامی فعالیت های تحقیق و توسعه غنی سازی که به موجب قطعنامه های قبلی ممنوع شده بود، ملغی شده و بدین ترتیب برنامه هسته ای ایران با رعایت مجموعه ای از محدودیت های زمان دار و اقدامات شفافیت ساز بیشتر از سوی ایران مورد تایید سازمان ملل متحد قرار می گیرد؛

·         مجوزهای گسترده ای که در قالب قطعنامه های تحریمی شورای امنیت برای اعمال تحریم ها و اقدامات محدود کننده یکجانبه به کشورها داده شده بود، کاملا به کنار نهاده می شود؛

·         ممنوعیت صادرات اقلام دو منظوره و موارد مربوط به تأمین، فروش و انتقال مواد و فناوری‌های هسته‌ای حساس به ایران برداشته شده و امکان خرید قانونی اقلام و نیازهای صنعت هسته ای کشور که قبلا به دلیل تلقی شورای امنیت از برنامه هسته ای ایران به عنوان یک نگرانی اشاعه ای ممنوع شده بود، از طریق کمیسیون مشترک فراهم و تسهیل خواهد شد؛

·         تحریم تسلیحاتی ایران لغو و با برخی محدودیت ها جایگزین خواهد شد به نحوی که امکان واردات یا صادرات اقلام دفاعی به صورت موردی فراهم خواهد گردید. این محدودیت ها نیز بعد از ۵ سال به طور کامل لغو خواهد شد. جمهوری اسلامی ایران صراحتا اعلام کرده است که به سیاست همیشگی خود در خصوص اتخاذ اقدامات لازم جهت حفظ صلح و امنیت در منطقه از جمله در مقابله با تروریسم ادامه خواهد داد؛

·         توسعه برنامه دفاعی موشکی کشور که قبلا در قالب ماده ۴۱ از فصل هفتم منشور به شکل الزام آور منع شده بود، به شکل یک محدودیت غیرالزام آور و صرفا در رابطه با موشکهای طراحی شده برای حمل کلاهکهای هسته ای که جمهوری اسلامی ایران هیچگاه به دنبال آن نبوده و نخواهد بود، در یک بازه زمانی معین تعدیل خواهد گردید؛ جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است که به سیاست همیشگی خود در خصوص تحریم تسلیحاتی ادامه خواهد داد؛

·         افراد و نهادهایی که به بهانه ارتباط با برنامه هسته ای ایران مورد تحریم قرار گرفته اند از فهرست تحریمی خارج خواهند شد؛

سازوکاری برای حل اختلافات پیش آمده و تشخیص  عدم پایبندی عمده برجام توسط هر یک از طرفها و تبعات ناشی از آن  ایجاد خواهد شد. ایران و ۱+۵ امکان بازگشت در صورت عدم اصلاح موارد  عدم پایبندی عمده توسط هر یک از طرف هاپس از طی روند پیش بینی شده را خواهند داشت. جمهوری اسلامی ایران صراحتا اعلام کرده است که در صورت اعمال مجدد تحریم های شورای امنیت، اقدامات داطلبانه خود را کلا یا جزئا متوقف خواهد نمود.

۷-    تحریم های یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپایی:

اتحادیه اروپایی و ایالات متحده، تعهد نموده اند کلیه تحریم های اقتصادی و مالی که به بهانه برنامه هسته ای ایران وضع شده اند را همزمان با اقدامات جمهوری اسلامی ایران در حوزه هسته ای لغو نمایند. بر این اساس تحریم ها و محدودیت های اعمال شده توسط آمریکا و اتحادیه اروپایی در حوزه های زیر در مرحله نخست رفع خواهند شد که در نتیجه آن، از روز اجرای «برجام»، دولت جمهوری اسلامی، بانک مرکزی ایران، سایر موسسات دولتی و اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی می توانند کلیه فعالیتها و عملیات تجاری و اقتصادی زیر را با طرف های تجاری خود انجام دهند:

الف- بخش بانکی، مالی و بیمه:

کلیه اموال و وجوه متعلق به دولت ایران، بانک مرکزی و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی که نزد موسسات مالی خارجی مسدود گردیده، از تاریخ اجرای برجام آزاد و بدون هیچ قید و شرطی می تواند مورد استفاده صاحبان این اموال و وجوه قرار گیرد. دولت جمهوری اسلامی ایران ، بانک مرکزی و سایر موسسات دولتی و می توانند فعالیتهای زیر را انجام دهند:

۱-     انتشار و فروش اوراق قرضه

۲-     انتشار و فروش اوراق قرضه ایی که با ضمانت دولت ایران صادر گردیده است

۳-     دریافت وام های خارجی از موسسات بین المللی از قبیل بانک جهانی و یا سایر بانک های خصوصی

۴-     تهاتر معاملات دلاری از طریق بانک های غیر آمریکائی

۵-   دریافت ضمانت های صادراتی از موسسات مربوطه؛ بانکها و موسسات مالی ایرانی می توانند بدون هیچگونه محدودیتی اقدام به معاملات و فعالیت های تجاری زیر با بانک ها و موسسات مالی خارجی نمایند

۶-      ایجاد روابط کارگزاری

۷-     استفاده از خدمات پیام رسانی شامل سوئیفت

۸-     تاسیس نمایندگی، شعبه و یا شرکت های تابعه

۹-     افتتاح اعتبارات اسناد و بروات اسنادی و صدور ضمانت نامه های بانکی

۱۰- سرمایه گذاری در سهام موسسات مالی و بانکی خارجی و ایجاد مشارکت با آنها

۱۱- فروش و واگذاری سهام به موسسات مالی و بانک های خارجی با توجه به قوانین داخلی

۱۲- نقل و انتقال ارز به داخل و خارج کشور یا به حساب خود بانک

۱۳- خرید و فروش اوراق قرضه بین المللی یا سایر اوراق تجاری بین المللی به حساب خود یا به حساب مشتریان بانک ها

۱۴- دریافت وام ها و تسهیلات اعتباری خارجی

۱۵- انجام سایر عملیات مالی و بانکی و عملیات مرتبط بانکی با هر یک از موارد فوق

ب- معاملات بیمه ای

۱-   انعقاد انواع قراردادهای بیمه و بیمه های اتکائی به حساب خود و یا به حساب مشتریان خود

۲-   فروش و واگذاری سهام خود به موسسات بین المللی بیمه ای با توجه به قوانین داخلی

۳-   سرمایه گذاری در سهام موسسات بین المللی بیمه ای و ایجاد مشارکت با آنها

۴-   سایر عملیات بیمه ای مرتبط با هر یک از موارد فوق

ج- بخش نفت، گاز و پتروشیمی

۱-     فروش، صادرات، سوآپ و حمل نفت خام، محصولات نفتی، گاز طبیعی و محصولات پتروشیمی

۲-   خرید، تامین و حمل تجهیزات عمده وکلیدی، تکنولوژی، کمکهای فنی ، آموزش مورد نیاز بخش نفت ، گاز و پتروشیمی شامل اکتشاف، تولید و پالایش نفت و گاز طبیعی یا مایع

۳-     دریافت وام و تسهیلات اعتباری جهت تامین وجوه مورد نیاز این بخش

۴-     سرمایه گذاری و مشارکت توسط افراد و اشخاص حقوقی ایرانی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

د- بخش کشتیرانی ، کشتی سازی و حمل و نقل دریایی

۱-     خرید یا فروش کشتی و سایر وسایل حمل و نقل دریایی

۲-     خرید و فروش لوازم یدکی و تجهیزات کشتی ها و سایر وسایل حمل و نقل دریایی

۳-     خرید و فروش، حمل تجهیزات کلیدی و تکنولوژی برای تعمیر و نگهداری ،طراحی و ساخت کشتی و سایر وسایل حمل و نقل دریایی 

۴-     تعمیر و نگهداری یا بازسازی کشتی و سایر وسایل حمل و نقل دریایی

۵-     هر گونه عملیات مربوطه به طراحی و ساخت کشتی های باری یا تانکرهای نفتی

۶-      تامین کشتی جهت ذخیره سازی یا انتقال نفت خام ، مشتقات نفتی، گاز یا مشتقات آن، محصولات پتروشیمی

۷-   ارائه کلیه خدمات مرتبط با ثبت پرچم، تعیین وضعیت (Classification) ، تعیین مشخصات فنی، ثبت و شماره شناسائی در رابطه با تانکرهای نفتی و کشتی های باری

۸-   ارائه خدمات سوخت رسانی، تدارکات و یا هرگونه خدمات بندری دیگر مربوط به کشتی های تحت مالکیت یا تجاری که حامل کالاهای غیر تحریمی می باشند

۹-     از تاریخ اجرای «برجام» کلیه عملیات مربوط به بازرسی، توقیف یا انهدام کالاهای غیرتحریمی متوقف خواهد شد.

ه- تجارت طلا ، فلزات گرانبها

۱-     تجارت و حمل و نقل طلا و فلزات گرانبها

۲-     سایر خدمات از قبیل حمل و نقل، خدمات امنیتی و غیره

۳-     دریافت تسهیلات جهت انجام معاملات مربوطه

و- فلزات

تجارت (واردات و صادرات)، حمل و نقل کلیه فلزات از جمله گرافیت و فلزات خام یا نیمه ساخته

ز- نرم افزار

تجارت (واردات و صادرات) مستقیم و یا غیرمستقیم نرم افزار و به روز رسانی نرم افزارهای یکپارچه سازی فرآیندهای صنعتی

ح- آزادسازی منابع مالی و دارائی های اشخاص تحریم شده ایرانی

حدود ۸۰۰ شخص حقیقی و حقوقی ایرانی که به بهانه همکاری یا ارتباط با برنامه هسته ای ایران توسط شورای امنیت، آمریکا یا اتحادیه اروپایی تحت تحریم قرار گرفته اند، از فهرست های مربوطه خارج و منابع مالی و دارائی های آنها آزاد خواهد شد.

و- تحریم های لغو شده غیر مرتبط با برنامه هسته ای

در کنار لغو تحریم های مرتبط  هسته ای، سه دسته از تحریم ها که ارتباط مستقیم با موضوع هسته ای ایران نداشته و از سال ها قبل تحت عناوین دیگر تحمیل شده اند، نیز از میان برداشته خواهند شد:

-        رفع تحریم هواپیمایی

با لغو ممنوعیت خرید و اجاره هواپیماهای مسافربری از طریق صدور مجوزهای لازم توسط آمریکا، امکان خریداری هواپیماهای مسافری آمریکایی و اروپایی و نوسازی ناوگان هوایی ایران و ارتقای ایمنی و کارآمدی صنعت هوانوردی کشور فراهم خواهد شد. خاطر نشان می شود تحریم خرید هواپیمای تجاری یکی از مصادیق تحریم های غیرعادلانه علیه جمهوری اسلامی ایران طی سه دهه گذشته بوده است.

-        رفع ممنوعیت همکاری شرکت های وابسته شرکت های آمریکایی با ایران

بر اساس تفاهم صورت گرفته طبق برجام، شرکت های خارجی تابعه شرکت های آمریکایی بر اساس مجوز کلی صادره از سوی دولت آمریکا مجاز به همکاری با ایران در زمینه های مختلف اقتصادی خواهند شد.  البته منع کلی مراوده اقتصادی بین اتباع ایرانی و آمریکایی کماکان باقی خواهد ماند.

-        صدور مجوز صادرات فرش و برخی اقلام غذایی شامل پسته وخاویار از ایران به آمریکا

بر اساس تفاهم صورت گرفته طبق برجام، امکان صدور برخی اقلام شامل فرش، پسته و خاویار از ایران به آمریکا فراهم خواهد شد. لازم به ذکر است صادرات این اقلام به آمریکا که در سال ۲۰۰۰ آزاد شده بود در سال ۲۰۱۰ ممنوع گردید.

-     همچنین ایالات متحده و اتحادیه اروپایی تعهد داده اند که از اعمال مجدد تحریم ها که به منزله نقض تعهدات آنها در برجام تلقی خواهد شد، خودداری نمایند. علاوه بر این، آمریکا کلیه تحریم هایی که در سطوح ایالتی مانع از ایفای تعهدات آمریکا در رفع تحریم ها شود را به نحو مقتضی رفع نماید.

۸-    همزمانی و تناظر اقدامات متقابل ایران و گروه ۱+۵

بر اساس تفاهم صورت گرفته،

-         ابتدا شورای امنیت اقدام به صدور قطعنامه جدید برای تایید برجام و لغو قطعنامه های قبلی می نماید.

-         سپس اتحادیه اروپایی و آمریکا تصمیمات توافق شده برای لغو تحریم های مالی و اقتصادی مرتبط با هسته ای را اتخاذ خواهند نمود.

-         متعاقبا ایران اقدامات لازم برای اجرای تعهدات خود وفق برجام را آغاز می نماید.

-     اتحادیه اروپایی و آمریکا نیز تمهیدات لازم برای اجرایی کردن تعهداتشان و تدوین دستورالعمل ها و آیین نامه های اجرایی لازم و توجیه مراجع ذیربط دولتی و موسسات و بنگاه های اقتصادی اتخاذ خواهند نمود.

-     این اقدامات متناظر به نحوی انجام خواهد شد که در «روز اجرای توافق» همزمان با تایید اقدامات ایران توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی، اجرای کلیه تحریم های مقرر شده متوقف خواهد شد.