عیدفطر جشن رضایت خداوند از بندگان است/ جشن آمرزش، وحدت و بندگی

خبرگزاری مهر _ گروه دین واندیشه: به مناسبت فرا رسیدن عید سعید فطر با سه تن از کارشناسان مذهبی درباره فضیلت این عید مبارک اسلامی گفتگو کرده ایم که در پی می آید؛

رضایت خدا از بنده، از بهشت بالاتر است

آیت الله محی الدین حائری شیرازی عضو شورای خبرگان رهبری در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اینکه چرا پایان ماه مبارک رمضان را جشن می گیریم گفت: در روایات داریم «لیس العید لمن لبس الجدید بل العید لمن الخاف من البعید» عید برای کسی نیست که فقط لباس نو می‌پوشد، عید برای کسی است که از تهدیدهای خدا ترسیده است.

وی افزود: در این ماه مبارک رمضان مردم با تقوای الهی روزه‌داری کردند، اینها چون خدا ترسی را بالاتر از هر مسأله‌ای قرار دادند، در امتحان زندگی برنده شدند. در نبرد زندگی پیروز نیست / آنکه امروزش به از دیروز نیست.

وی با بیان اینکه مومنانی که در نبرد با نفس اماره و نبرد با شیطان و دشمنان انسانیت پیروز شدند، جشن حقیقی را می‌گیرند، گفت: چرا که مومنان با روزه داری هزینه نکردند بلکه سرمایه‌گذاری کردند.

عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: فردی که به رضایت خود می توانست بخورد و بیاشامد، این را داد و رضایت خدا را گرفت. خدایی که آسمان‌ها و کهکشان‌ها را ساخته، وقتی می‌خواهد جایزه دهد به تناسب دارایی‌اش جایزه می‌دهد؛ چه جایزه بزرگی دارد کسی که در این یک ماه خدا ترسی کرده و چه جشنی بالاتر برای کسی که این جایزه را دریافت می‌کند.

وی افزود: جشن تولد هم آنقدر عید نیست. جشن عروسی هم این اندازه عید نیست، جشن آزادی از زندان هم این اندازه عید نیست. این جشن بندگی خداست. خدا ما را به بندگی پذیرفت. جشن رضایت خدا از بنده است. رضایت خدا از بنده، از بهشت بالاتر است، زیرا می‌فرماید: «الرضایته من الله اکبر»

آیت الله حائری با بیان اینکه رضای خدا از حوریه و بهشت جاودان و از همه چیز بالاتر است، گفت: پس باید در این روز مردم یکدیگر را در آغوش بگیرند، همدیگر را حلال کنند تا این محبتی که اینها به هم دارند سبب ریزش محبت خدا به آنها شود. مانند دو کودکی که وقتی به هم کمک می کنند پدرشان وقتی می بیند اینها اینقدر با هم مهربان هستند دست به جیب می کند و جایزه بزرگی به آنها می دهد. عید فطر روز گرفتن جایزه بزرگ الهی است.

وی ادامه داد: ابراهیم وقتی اسماعیل را قربانی می کرد خدای تعالی نگذاشت کار تمام شود. اسماعیل زنده ماند و خدا گفت که تو امر را اطاعت کردی. ابراهیم غصه داشت، جبرئیل نازل شد و گفت چرا غصه می خوری، ابراهیم پاسخ داد می خواستم بهترین چیزم را در راه خدا قربانی کرده باشم از این افتخار محروم شدم و غصه ام این است. خدا به جبرئیل گفت بگو از نسل فرزند ابراهیم پیامبر آخرالزمان است و برای نوه این پیامبر آخرالزمان یعنی برای حسین بن علی همین شهادتی که تو می خواستی واقع می شود و ثواب آن را برای تو محسوب می کنیم و آن را به عنوان فرزند تو که در راه ما دادی قبول می کنیم و ابراهیم راضی شد.

عید آمرزش گناهان

حجت الاسلام محمدباقر پورامینی، عضو هيأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی، درباره معنای لغوی و اصطلاحی عیدفطر به خبرنگار مهر گفت: فطر در لغت به معنای گشودن و باز شدن است. افطار و فطر از یک ریشه اند.

وی گفت: در اصطلاح وقتی روزه دار در مغرب روزه اش را باز می کند و دهان به خوردن می گشاید را افطار می گویند و چنین عملی از روزه دار در عید را، فطر می نامند.

وی ادامه داد: واژه فطر در قرآن پر کاربرد است و این واژه به معنای شکافتن است؛ مانند «تَكادُ السَّماواتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ»؛ «هَلْ تَرى‌ مِنْ‌ فُطُورٍ» و «إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ». ممكن است فطر به معنى ابداع و اختراع و ايجاد ابتكارى باشد.

پور امینی افزود: از ابن عباس نقل شده كه معنى «فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌» را نمی دانستم تا دو نفر عرب بيابانى درباره چاهى براى قضاوت پيش من آمدند يكى از آن دو گفت: «انا فطرتها» يعنى حفر آن را من شروع كرده ‌ام.

وی درباره فلسفه برپایی عید در پایان ماه رمضان، تصریح کرد: اگر معنای فطر را ابداع بدانیم؛ بدیهی است عید فطر ابداع و شروع دوره جدیدی باشد؛ دوره ای که با پاکی روح و روان و آمرزش حضرت حق آغاز شده است و بدیهی است که چنین روزی برای مومنان راستین عید و فرخنده است.

وی افزود: شیخ صدوق در امالی از امیرمومنان(ع) نقل می کند که در خطبه روز عيد فطر براى مردم چنین بیان داشت: بدانيد اى بندگان خدا كه كمترين مزد مرد و زن روزه‌دار آن است كه جار كشد آنها را فرشته‌اى در روز آخر ماه رمضان که مژده بر بندگان خدا كه آمرزيده شد براى شما آنچه گذشته از گناهان شما.

مدرس حوزه علمیه قم در ادامه گفت: زیباترین تعبیر درباره شادمانی مردم در عید فطر را ما در صحیفه سجادیه می یابیم؛ امام سجاد(ع) در مناجات ۴۵ که به وداع ماه رمضان معروف است، می فرماید: اى خداوند! ما در اين روز فطر، روز عيد و شادمانى مؤمنان، روز اجتماع مسلمانان به گرد يكديگر، از هر گناه كه مرتكب شده‌ايم و از هر كار زشت كه زين پيش از ما سر زده و از هر خيال بد كه در دل خود پنهان داشته‌ايم، توبه مى‌كنيم، توبه كسى كه در دل، خيال بازگشتش به گناه نيست و بار ديگر به گناه باز نگردد، توبه‌اى بى‌بازگشت، عارى از هر گونه شك و ريب.

وی ادامه داد: یکی از ابعاد زیبای این جشن بزرگ، اجتماع مسلمین در یک صف یکپارچه است؛ اصولاً اجتماعى بودن احكام از جلوه های دین مقدس اسلام است؛ مثلاً اسلام در مسأله جهاد، اجتماعى بودن را به طور مستقيم تشريع كرده است، يك نوع اجتماعيت نیز در وجوب روزه است، به گفته علامه طباطبایی اجتماعيت، در روزه به طور مستقيم نيست، بلكه لازمه آن است، چون وقتى روزه‌دار روزه گرفت قهراً در طول رمضان در مساجد رفت و آمد خواهد كرد و در آخر در روز عيد فطر، اين اجتماع به حد كامل مى‌رسد.

پورامینی درباره عید فطر در آیات و روایات هم بیان کرد: رسول خدا (ص) همواره در روزهاى عيد فطر قبل از رفتن به مصلى فطره را تقسيم مى‌كرد و اين دو آيه سوری اعلی را مى‌خواند: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى وَ ذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى» زیرا این دو آيه مورد بحث درباره زكات فطره و نماز عيد نازل شد.

پور امینی با بیان اینکه در روایات، شب عید فطر، شب جوائز نام گرفته است ادامه داد: شیخ مفید در امالی این حدیث را روایت می کند؛ چون شب عيد فطر فرا رسد، خداوند پاداش عمل‌كنندگان را بدون حساب و شمارش ببخشد و چون صبح روز عيد فرا رسد خداوند فرشتگان را در تمام شهرها برانگيزد، پس در زمين فرود آيند و سر كوچه و گذرها بايستند و گويند: اى امّت محمّد به سوى پروردگار كريم براى نماز عيد بيرون شويد كه او پاداش فراوان دهد و گناهان بزرگ را بيامرزد و چون سوى محلّ برگزارى نماز عيد روند خداوند عزّوجلّ به ملائكه فرمايد: اى ملائكه من پاداش يك اجير وقتى به وظيفه‌اش عمل كند چيست؟ گويند: معبودا و سيّدا پاداش او آن است كه اجر او را به طور كامل عطا كنى. خداوند عزّوجل فرمايد: اى ملائكه من شما را گواه مى‌گيرم كه من پاداش اين افرادی را كه در ماه رمضان روزه گرفتند و به نماز ايستادند خرسندى و آمرزش خودم قراردادم.

وی افزود: خداوند مى‌ فرمايد: اى بندگانم از من درخواست كنيد، به عزّت و جلالم سوگند شما امروز در اين گردهمایی خود براى آخرت و دنيايتان هر چه از من بخواهيد به شما ببخشم و به عزّتم سوگند تا آن زمان كه مرا مراقب خود بدانيد و از من بترسيد گناهان و عيوب شما را بپوشانم. به عزّتم سوگند كه شما را از عذاب پناه دهم و در نزد كسانى كه در دوزخ جاودانند رسوا نسازم، باز گرديد كه همگى بخشيده شده‌ايد. شما مرا خشنود ساختيد و من از شما خشنود گشته‌ام. پس ملائكه بدين بخششى كه خداوند به اين امّت به هنگام افطار ماه رمضان عنايت فرموده يك ديگر را بشارت داده و تبريك می گويند.

عید وحدت بخش و دستگیری از نیازمندان

آیت‌الله محمدحسن اختری، دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت هم به خبرنگار مهر گفت: برای همه روزه‌داران مومن و متعهد که در این روزهای بلند و طولانی و در این گرمای بسیار شدید برای اطاعت از دستورات خداوند روزه را گرفتند و دستور خدا را اطاعت کردند و شعائر بزرگ الهی را زنده نگه داشتند، آرزوی موفقیت و قبولی طاعتشان را داریم و امیدواریم خداوند متعال در این ماه به همه ما آنچه را که به بندگان خوب خودش مقدر کرده و پاداشی که خداوند برای روزه‌داران خوب و کسانی که مطیع خدا بودند، قرار داده برای ما هم مقرر بفرمایند و ان شاءالله این عید را خداوند متعال قرین کند به عزت اسلام و مومنین را مفتخر کند به پیروزی کامل مسلمانان بر دشمنان مسلمانان و آن پیروزی با عظمت را خداوند به نمایش بگذارد.

وی افزود: عید فطر به فرموده خداوند عید قرار داده شده است. ما در نماز عید می‌گوییم «الذی جعلته للمسلمین عیداً» این روز را خداوند برای مسلمین عید قرار داده؛ عیدی در پایان یک ماه اطاعت و عمل کردن به دستورات خداوند متعال مانند جشن پایانی دوره تحصیلات یک دانشجوی موفق برای اینکه به خوبی توانسته به وظیفه خود عمل کند. فلذا این روز، روز پاداش گرفتن است، روز خوشحالی برای عمل کردن به دستورات خداست.

وی افزود: در روایات از رسول خدا وارد شده که مومن و روزه‌دار دو خوشحالی دارد؛ یکی هنگام افطارش است که می‌بیند موفق شده که خدا سلامتی و توفیق داده تا روزه را امروز تکمیل کند، یکی هم خوشحالی روز عیدش است که در روز عید می‌بیند که خداوند منت بر او گذاشت و سلامتی به او داد تا یک ماه روزه بگیرد و بنده مطیع خدا شود.

اختری گفت: لذا این جشن، جشنی بسیار افتخارآمیز و جشن پایان ماموریت و امتحانات یک ماهه و جشن پایان انجام وظیفه موفق یک ماهه است. فطر به معنای روز جدید است، چون ماه مبارک رمضان تمام می‌شود و روز جدیدی به وجود می‌آید، اسمش را فطر گذاشته‌اند.

اختری افزود: خداوند این روز را عید بزرگ مسلمانان و به عنوان یک روز وحدت‌بخش قرار داده است و برای آن نمازی هم قرار داده شده است که مسلمانان به شکرانه نعمتی که خداوند برای شان قرار داده است، اجتماع کنند و جشن بگیرند، هم جشن پایان ماموریت و انجام وظیفه و هم جشن آغاز دوره جدید بعد از ماه مبارک رمضان و همین‌طور در این جشن و سرور مسلمین باید از دیگران هم غافل نباشند و برای رعایت و دستگیری از فقرا و محرومین، زکات فطره تشریع شده است.

وی در پایان گفت: لذا در این عید، هم دستگیری از نیازمندان وجود دارد و هم ارتباط با خدا و هم تبریک گفتن به یکدیگر که سنت پسندیده اسلامی است. مسلمین در این روز همدیگر را می‌بوسند و دست همدیگر را به برادری می‌فشارند که این امر گویای وحدت و یکپارچگی اجتماع مسلمین است.