به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" پروفسور فؤاد سزگين شب گذشته طي سخنراني خود در مراسمي كه از سوي مؤسسه پژوهشي ميراث مكتوب، به منظور گراميداشت وي برگزار شد، اعلام كرد : تاريخ نشان مي دهد مسلمانان اولين كساني بودند كه به اقيانوس آرام رسيدند و نقشه آن را قبل از اسپانيائيها و پرتغاليها كشيدند.
وي با اشاره به تاريخ گذشته ياد آور شد : پادشاهان و حكام چيني ناوگانهايي را تنظيم كردند و در قرن 15 ميلادي به كشورهاي اطراف اقيانوس هند فرستادند تا با آنها روابط ديپلماتيك برقرار كنند يا از آنها جزيه بگيرند. همه اين حوادث، روابط و تنايج در كتابهاي چيني با دقت آورده شده است و حادثه اي در تاريخ اسلامي نيست كه بدون ياد و اثر باشد، زيرا رهبر اين گروه مسلمان بوده است.
سزگين افزود: كافن منزيس مؤلف انگليسي به يقين مي رسد كه فعاليتهاي ناوگانهاي مذكور به مناطق اقيانوس آرام منتهي نشد بلكه آنها با مرور زمان از آن تجاوز كردند و به اقيانوس اطلس رسيدند.
وي در ادامه با اشاره به اينكه منزيس مؤلف انگليسي ياد آور مي شود چينيها نقشه هاي كاملي از اقيانوس هند به خصوص قاره آفريقا كشيدند و به آمريكا رسيدند، گفت: آنها سپس به چين بازگشتند و پس از رفتن به اروپا و آسيا نقشه آنجا را نيز ترسيم كردند.
به گفته سزگين اين مؤلف در كتاب خود آورده است: پرتغاليها در قرن 16 در كشيدن نقشه بسيار دقيق عمل كردند و اين نقشه اي كه منسوب به نقشه اروپاييها است تصاوير بسيار خوبي از شمال آسيا و نهرها را دارد كه نزديكي فاصله ها و طول و عرض آنرا به دقت آورده شده است و جاي يقين دارد كه چينيها تنها كساني بودند كه مي توانستند تصوير آسيا را به خوبي بكشند و درجات و طول و عرض را به درستي ترسيم كنند؛ زيرا ترسيم نقشه اي دقيق از سوي پرتغاليها نياز به وقت و دقت زياد و شناخت درجات طول و عرض داشت. واقعيت دردناكي كه در جهان اسلام رخ داده است اين است كه تاريخ جغرافياي آن از قرن سوم تا قرن نه و ده هجري مجهول است.
سزگين يادآورشد : مسلمانان جغرافيا و رياضي را پايه گذاري كردند و رشته اي مستقل از علوم و جغرافيا را در قرن چهارم هجري به سطحي رساندند كه اروپا تا قرن 19 ميلادي از آن هيچ اطلاعي نداشت و نقشه اي را كه اروپائيان كشيدند جز تقليد چيزي نبوده است. مهمترين دليلي كه سبب انتساب نقشه به جهان اسلام مي شود اهتمام آنها به درجات، طول، عرض و ايجاد راه هاي جديد براي خروج از قاره ها و درياها است كه مي توانستند درجات طول و عرض را به درستي قياس كنند.
به گزارش "مهر" فؤاد سزگين قبل از كريستوفر كولمبوس به پراكندگي مسلمانان در درياهاي جهان اشاره كرد و گفت: در قرن اول هجري در شهر " كانتون " چين بود كه عده اي بسيار زياد اسلام آورده و مسلمان شدند؛ در اواخر قرن سوم هجري كشتيهايي در نزديكي بصره ساخته شد تا كالاهاي تجاري را از شهر ماسه در مغرب به چين ببرند. آنها در راه درجات عرضي را با چوبهاي اسطرلاب كه آن زمان معيار قياس عرض بود، اندازه گيري مي كردند. " فرا ماورو" نقشه كش ماهر ايتاليايي به دستور پادشاه پرتغال در قرن 15 ميلادي نقشه جهان را كشيد كه در ترسيم نقشه خود از عناصر عربي استفاده كرده بود.
وي افزود: از مهمترين نقشه هايي كه از دريانوردان عثماني باقي مانده متعلق به " بيري رئيس " دريانورد ماهر است كه در قرن 20 در استانبول كشف شد و فكر كردند كه اين نقشه از آن كولمبوس است كه به دست عثمانيها رسيده، در حاليكه اين نقشه بسيار دقيق بوده و طول و عرضها را با دقتي شگفت آور بر اساس رياضيات دقيق نشان داده بود اما در بيانات و نقشه هاي كولمبوس بسيار اشكال و اشتباه وجود داشت.
سزگين گفت: در اخبار آمده است كه كولمبوس رهبر كشتي ها را براي دو بار با نقشه به برخي از جزيره ها مي فرستاد و از آنها مي خواست كه به جاهايي كه در نقشه آورده شده است بروند. حتي در سفرنامه وي ذكر شده است كه او به جزيره كه رسيد ساكنان آن ياد آور مي شدند كه قبل از آنها كشتي ديگري به آنجا رسيده است و حتي خود وي يادآور مي شود كه در سفر اولش كشتيهاي بزرگي را با دريانوردان ماهر ديده است و دريانوردان عثماني هم ذكر مي كنند كه پس از آنها فكر سفر به ذهن كولمبوس رسيد و او پس از آنها سفر كرد.
وي با اشاره به اينكه برخي از شرق شناسان در تحقيقات خود به اين نتيجه رسيدند كه كولمبوس با در دست داشتن نقشه قديمي به اقيانوس آرام رسيد و مي خواست با اين نقشه به جزاير ديگري كه در نقشه بود از جمله جزاير كوبا، آنتيلا و هاييتي دست يابد، گفت: نقشه اصلي كه كولمبوس از آن استفاده مي كرد توسط عالمي ايتاليايي به نام " پاول توسكانلي" به دست وي رسيد . مورخ پرتغالي " جالو ائو" در تاريح اكتشافات ذكر مي كند كه پادشاه پرتغال " امير دوم بيدرو" با نقشه ترسيم شده در قرن 15 به جنوب آمريكا كه بعدها " ماژلان " ناميده مي شود سفر مي كند و همچنين مورخ ديگر به نام " آنتونيو بيجافيتا" ياد آور مي شود كه در قرن 16 با همين نقشه بر اساس ترسيمات نقشه به ماژلان در جنوب آمريكا سفر مي كنند.
سزگين افزود: ترديدي نيست نقشه اي كه نقشه كشان اسپانيايي، پرتغالي و ايتاليايي كشيده اند از نظر مقياس درجات و طول و عرضها بسيار اشكال دارد، آنچه كه مسلم است اين است كه نقشه اي كه از درجات و طول وعرضهاي دقيق كشيده شده است به اصل عربي آن برمي گردد و نشان مي دهد كه مسمانان تنها قادر به استفاده از درجات و طول و عرض دقيق در دنيا بودند و دريا نوردان عرب و مسلمان كساني بودند كه اقيانوس هند را به سهولت و آساني طي كردند و به ديگر اقيانوسها رسيدند.
اما نقشه اي كه كولمبوس با برادرش به درخواست پادشاه اسپانيا در سال 1503 ( قرن 16) كشيد در آن نوشته است كه ما مديون اسپانياييها و پرتغاليهايي هستيم كه به امر و دستور حكامشان با تمايل دريانوردان ماهر به منظور رسيدن به قاره ها و درياها توسط اخبار و نقشه هايي كه از جهان اسلام به دست آنها رسيد به شناخت قاره ها نايل شدند و قاره اي كه بعدها آمريكا ناميده شد را كشف كردند.
فؤاد سزگين 1924 در تركيه متولد شده است، به مطالعات شرقي در دانشگاه استانبول پرداخت، وي ليسانس، فوق ليسانس و دكتراي خود را در رشته علوم اسلامي و مطالعات ايراني را اخذ كرده است .
نظر شما