خبرگزاری مهر-گروه استان ها: مجموعه تاریخی امیرچخماق یزد که این روزها در حال تغییرات چشمگیر و اساسی است، گویا قرار است کارکرد خود از یک میدان تاریخی شهری را از دست بدهد و در آینده نزدیک در قامتی جدید و کارآیی دیگری برای مردم شهر خودنمایی کند.
مجموعه تاریخی امیرچخماق یزد این روزها در حالی دوران نقاهت خود برای رسیدن به روزهای بهتر را طی می کند که هر شخص و گروهی اظهار نظرهای مختلفی را درباره این میدان تاریخی و پروژه ای که در آن در حال اجراست، مطرح می کند.
پروژه جداره سازی این میدان تاریخی که بیش از یک دهه در سازمان میراث فرهنگی و دیگر دستگاه های استان خاک خورده و درگیر کش و قوس های اداری بود، در حالی این روزها به مرحله اجرا درآمده که مخالفان و موافقان بسیاری دارد و هر کسی از دیدگاه خود در مورد تغییرات این مجموعه اظهارنظر می کند.
پروژه جداره سازی میدان تاریخی امیرچخماق که بیش از یک دهه در سازمان میراث فرهنگی خاک خورده و درگیر کش و قوس های اداری بود، در حالی این روزها به مرحله اجرا درآمده که مخالفان و موافقان بسیاری دارد و هر کسی از دیدگاه خود در مورد تغییرات این مجموعه اظهارنظر می کندعده ای در قالب موافق و عده دیگر در جناح مخالف نظرات خود را در مورد این پروژه اعلام کرده اند و عده ای نیز شائبه سیاسی بودن طرح را مطرح کرده و معتقدند که ممکن است در آینده نه چندان دور، این مجموعه به پایگاهی برای برخی از مقاصد سیاسی تبدیل شود.
اما از سوی دیگر، تاکید بر جذب گردشگر بیشتر و ارائه خدمات مطلوب گردشگری و ساماندهی این میدان مطرح شده است.
طرح و بحث‌های این چنینی، واکنش های متفاوتی را در استان به همراه داشته است. از استعفای رئیس دانشکده معماری دانشگاه یزد گرفته که جار و جنجال زیادی به پا کرد تا عدم پاسخگویی روشن و شفاف از سوی مدیرکل میراث فرهنگی یزد و حتی حمایت های معاون امور عمرانی استاندار و عنوان اینکه این طرح دارای مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی است.
در هر حال، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با همکاری شهرداری اقداماتی را برای بازسازی جداره‌های تخریب شده تکیه امیرچخماق آغاز کرده است و تا جایی پیشرفته که یک سمت میدان رو به اتمام است.
دیواره یک سمت میدان امیرچخماق رو به پایان است
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان یزد در مورد ساخت دیواره های این مجموعه به خبرنگار مهر گفت: اظهار نظر در مورد این طرح را در حیطه کاری خود نمی دانم اما به عنوان معاون یک نهاد بر این عقیده ام که در هر صورت باید تکلیف یک طرح در مورد این مجموعه مشخص می شد.
مصطفی فاطمی ادامه داد: اینکه این اقدام و ساخت دیواره موثر است یا نه و آیا باید انجام می شد یا خیر را نظری نمی دهم اما از این دیدگاه که باید هر اقدامی در مورد این مجموعه تعیین تکلیف می شد، تا اقدامات بعدی انجام شود را موافقم و قبول دارم.
اجرای طرح پس از ۱۲ سال
وی با اشاره به اینکه پیش از این کار، از انجام هر اقدامی در مورد میدان تاریخی امیرچخماق باز می‌ماندیم، عنوان کرد: ساماندهی این مجموعه با مشکل روبرو شده بود و عملا نمی دانستیم که باید چه کاری انجام گیرد اما در شرایط فعلی که این طرح ۱۲ ساله در حال انجام است، می تواند در اقدامات بعدی راهگشا و موثر باشد.
فاطمی با اشاره به افزایش آمار گردشگران به شهر تاریخی یزد اضافه کرد: وقتی میخواهیم در صنعت گردشگری و جذب گردشگر رشد و پیشرفت داشته باشیم باید بپذیریم که ابتدا زیرساخت ها و فضای جذب گردشگر را مهیا کنیم یعنی ابتدا پذیرایی خوبی داشته باشیم.
وی با تشبیه بافت تاریخی شهر یزد به عنوان اتاق پذیرایی کشور اظهار داشت: حضور گردشگران در شهر یعنی اینکه پذیرفته ایم مهمان داریم و همانگونه که برای مهمان خود در منزل، اتاق پذیرایی را مرتب و منظم می کنیم و وسواس به خرج می دهیم، برای بافت تاریخی شهر نیز که حکم اتاق پذیرایی ما را دارد، باید همین گونه وسواس به خرج بدهیم.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان یزد ادامه داد: این طرح را شهرداری اجرا می کند ولی از دیدگاه این معاونت در حوزه گردشگری، روشن شدن تکلیف این طرح که یکی از شاخصه ها و مکان های مهم گردشگری استان است مهم است و اینکه ساماندهی این میدان از خواسته های ما نیز بود.
وی ادامه داد: با گذشت ۱۲ سال از تصویب این طرح، شخصی جرأت تعیین تکلیف این طرح را نداشت اما در این دوره خوشبختانه تعیین تکلیف شد و دیگر کسی نمی تواند برای ساماندهی مغازه ها یا تابلوها بهانه نیمه کاره بودن طرح را بیاورد.
فاطمی افزود: فضای بافت تاریخی استان نیز مشابه وضعیت این میدان است و ما هر اقدامی را که بخواهیم انجام دهیم به دلیل عدم اجرای مناسب و درست طرح ها و حتی ناقص بودن طرح در این مجموعه، توانایی برنامه ریزی درست در زمینه ساماندهی بازار و یا صنایع دستی مرتبط را نداشتیم.
در اجرای طرح های میراث فرهنگی خواسته ها اجرایی نمی شود
وی با بیان اینکه البته در اجرای طرح های میراث، آنچه که خواست ما است به طور کامل اجرایی نمی شود، گفت: برخی عوامل موجب می شود تا طرح ها به صورت مطلوب به اجرا گذاشته نشود اما همین که بهبودی حاصل شود و از وضعیت بد گذشته دور باشد نیز تاثیرگذار است.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان یزد عنوان کرد: مانع خاصی برای اجرای نظرات میراث در طرح ها نیست و همه می خواهند طرح به درستی انجام شود اما عدم هماهنگی بین دستگاه ها و زمان بر بودن اجرای کار و ضعف در انجام فعالیت های شهری باعث می شود تا برخی اقدامات خود به خود حذف شود.
گرچه به نظر می رسد موافقان اجرای این طرح نیز موافقت کامل با اجرای آن ندارند و نظر واقعی خود را اعلام نمی کنند، اما مخالفان هم ساکت ننشسته و اقداماتی انجام داده اند و حداقل شفاف تر در این باره صحبت می کنند.
بازسازی دیوارها، مستندات تاریخی ندارد
رئیس سابق دانشکده معماری دانشگاه یزد که به تازگی به دلیل ساخت دیواره ها و بی توجهی به نظر مشاور طرح و استادان دانشکده معماری به عنوان عامل چهارم نظارت بر اجرای این طرح گفت: نظر مشاور طرح بر خلاف انجام کار فعلی و ایجاد این دیواره ها مطرح شد که متاسفانه مورد توجه قرار نگرفت و کار ساخت و ساز را شروع کردند.
محمدحسین آیت‌اللهی در پاسخ به این سئوال که شنیده شده اجرای این طرح مستندات تاریخی دارد و عکسهایی موجود است که وجود دیوارها در گذشته را اثبات می کند، عنوان کرد: دانشکده معماری در این طرح حضور داشته و نظارت بر طرح به عهده دانشکده بوده و در بررسی ها با اعلام نظر فنی و کارشناسی و از روی مستندات بازسازی، این دیوارها را فاقد مستندات تاریخی اعلام کردیم.
وی با انتقاد از بی توجهی به اظهار نظر ناظر و مشاور گفت: متاسفانه عملیات بازسازی و ساخت دیواره ها آغاز شد که موجب رنجش خاطر افراد دارای صلاحیت و صاحب نظر در این زمینه است.
ریشه طرح در مرحله اجرای امیرچخماق یزد را عده ای در زمان مدیریت معاون فعلی امور عمرانی استاندار بر کرسی سازمان میراث فرهنگی یزد می دانند و عده ای دیگر معتقدند این طرح ریشه در یک پایان نامه دانشجویی داردگرچه حرف و حدیث ها در خصوص اجرای این طرح بالا گرفته و اظهار نظرهای متفاوتی ارائه می شود اما با وجود مخالفت های بسیار مشاور و ناظر طرح و دوستداران میراث فرهنگی استان و مدیران استانی به شدت از اجرای این طرح دفاع می کنند.
طرحی که برخی ریشه آن را در زمان مدیریت معاون فعلی امور عمرانی استاندار بر کرسی سازمان میراث فرهنگی یزد می دانند و عده ای دیگر معتقدند این طرح ریشه در یک پایان نامه دانشجویی دارد.
عده ای بر این عقیده اند که انجام این کار اشتباه است و برخی هم آن را درست و بجا می دانند و حتی از اخذ مجوزهای قانونی آن خبر می دهند.
معاون امور عمرانی استاندار یزد هم با اشاره به انتقادات موجود در زمینه اجرای این طرح گفت: تمام مجوزهای قانونی برای انجام اقدامات قانونی دریافت شده است.
سیدمحمدرضا سیدحسینی با بیان اینکه اجرای طرح مذکور مصوبه شورای عالی شهرسازی را با خود دارد، افزود: بازسازی و مرمت بناهای تاریخی یک امر طبیعی و مرسوم است و موافقت و مخالفت با آن نیز دور از ذهن نیست.
اجرای طرح، بازخوردهای موثر و مثبتی را در آینده دارد
وی با بیان اینکه این حرف و حدیث‌ها همواره بوده، اظهار داشت: ما نباید به این حرف و حدیث ها توجه کنیم بلکه باید کار خود را با قاطعیت ادامه دهیم و طرح را با موفقیت به پایان برسانیم.
سید حسینی با بیان اینکه مسئولان استان مسیر قانونی را برای انجام کار خود در این زمینه طی می کنند، افزود: مسئولان استان با مجوز شورای عالی معماری و شهرسازی، بازسازی و احیای مجموعه تاریخی امیرچخماق یزد را آغاز کرده اند که به نظر من این کار رویداد خوبی برای استان است و بازخوردهای موثر و مثبتی را در آینده دارد.
بافت تاریخی یزد در حال احیا است
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان نیز با اشاره به اینکه هر اقدامی که برای احیای بافت تاریخی یزد موثر باشد و منجر به پویایی و احیای بافت تاریخی شود، دنبال می کنیم گفت: بافت تاریخی یزد در حال احیا شدن است.
محمد مهدی شرافت اظهار داشت: در مورد اجرای این طرح نظرات متفاوتی مطرح شد اما در نهایات در شورای فنی و شورای عالی معماری و شهرسازی اجرای این طرح مورد موافقت قرار گرفت و نظر مخالف دانشکده معماری مبنی بر عدم ساخت دیواره ها رد شد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر مرمت این دیواره ها با نظارت میراث فرهنگی توسط شهرداری یزد در حال انجام است، ادامه داد: دستگاه های اجرایی در سطح شهر که مرتبط با مدیریت شهری و خدمات رسانی هستند باید در احیای بافت تاریخی همکاری و هماهنگی بیشتری داشته باشند تا اجرای طرح های میراث که موجب احیای بافت تاریخی می شود به بهترین شکل ممکن انجام گیرد.
باید از حاشیه ها دوری کرد
مدیرکل میراث فرهنگی یزد افزود: در اجرای طرح های میراث فرهنگی چون مرتبط با بافت تاریخی و فرهنگی استان است، همواره مباحثی مطرح شده اما لازم است برای احیای بافت تاریخی که هدفی جز پویایی و نشاط در شهر را دنبال نمی کند و بخشی از فرهنگ و پیشینه یزدیها به حساب می آید، از حاشیه ها دوری کرد.
وی با بیان اینکه مجموعه امیرچخماق با قدمتی که دارد از میادین اصلی شهر بوده و کارکردهای فرهنگی، اجتماعی و مذهبی موثری از گذشته تاکنون داشته است، عنوان کرد: لازم است با حفظ کارکردها در حفظ و نقش بیشتر آن بر توسعه صنعت گردشگری و جذب گردشگران کوشید.
گرچه در دو سال گذشته این دومین باری است که مجموعه تاریخی امیرچخماق یزد در سطح گسترده ای جار و جنجال به پا کرده و در هر مورد نیز گروه هایی موفق شدند حرف خود را به کرسی بنشانند و طرح و برنامه خود را عملی کنند اما باید دید که این مجموعه با تغییراتی که خواهد داشت و موضوعاتی که در گذشته درگیر آن بوده و برنامه هایی که در آینده برای این مجموعه دارند، تا چه حد می تواند در حفظ هویت فرهنگی مردمان یزد موثر باشد ضمن اینکه هر اقدام و حرکتی به دور از کارشناسی و بررسی درست همه جوانب می تواند تبعات جبران ناپذیری داشته باشد که اصل این مجموعه را از هدف اصلی خود دور کند.
خبرنگار: ابوالفضل محمدی
نظر شما