وضعیت بحرانی نشست زمین در اطراف تخت جمشید/ زمین شناسی درحال تحقیق

خبرگزاری مهر - گروه استانها: از چندی پیش شکاف‌هایی در زمین‌های مجاور تخت جمشید و دشت مرودشت مشاهده‌ شده که نگرانی‌های کارشناسان را در خصوص خطرات احتمالی آن در پی داشت.

طی این مدت فرونشست‌هایی نیز در اراضی مشاهده‌شده و محققان را برآن داشت در این خصوص شروع به تحقیق کنند.

در این رابطه فرضیه‌های مختلفی در خصوص  دلایل وقوع این پدیده‌ها وجود دارد که برداشت بی‌رویه آب کشاورزی از سفره‌های زیرزمینی ازجمله دلایل فرونشست‌ها و شکاف زمین مطرح‌شده است.

اما اکنون کارشناسان این پدیده‌ها را بحرانی‌تر می‌بینند و سازمان زمین‌شناسی نیز در این خصوص اقدام به تحقیقات تخصصی کرده است.

مدیر پایگاه ميراث جهاني تخت جمشيد در خصوص آخرین وضعیت فرونشست زمین در تخت جمشید به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر فرونشست زمين در اطراف مجموعه جهاني تخت جمشيد، نقش رستم و برخي از روستاهای دشت مرودشت در وضعيت بحراني قرارگرفته است.

پديده فرونشست ناشی از وقوع خشكسالی‌های پی‌درپی و برداشت بی‌رویه از منابع آب زيرزمينی است مسعود رضایی منفرد بابیان اینکه طی چند سال گذشته فرونشست زمين در اكثر نقاط ايران ازجمله دشت مرودشت به وجود آمده، بیان کرد: اين پديده ناشی از وقوع خشكسالی‌های پی‌درپی و برداشت بی‌رویه از منابع آب زيرزمينی است و متأسفانه شدت اين بحران به حدی است كه علاوه بر آسيب به طبيعت منطقه ممکن است به زيرساخت‌ها و تأسیسات زيربنايی فارس نيز آسيب برساند.

وی گفت: هنوز مطالعات دقيقي در خصوص فرونشست در این محدوده صورت نگرفته تا علت اصلی مشخص و راهكارهای لازم ارائه شود.

مسعود رضایی منفرد با اشاره به اینکه در صورت ادامه روند بهره‌برداری بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی ضررهای زیست‌محیطی و طبیعی فراوانی دارد، افزود: بحران کم‌آبی و خشکسالی در استان فارس به‌ویژه برخی از مناطق مانند دشت مرودشت موضوع مهمی در استان است که همه دستگاه‌ها باید برای مدیریت و رفع این بحران همکاری بیشتری داشته باشند.

رضایی منفرد بیان کرد: رسالت اصلی ما در مجموعه میراث جهانی تخت جمشید فرهنگ‌سازی است و سایر دستگاه‌های مربوطه ازجمله آب و جهاد کشاورزی باید اقداماتی در زمینه‌های مختلف ازجمله تغییر الگوی کشت، کنتور گذاری، عدم کاشت برنج در منطقه و پرداخت هزینه‌های کشت به کشاورزان را انجام دهند.

وی گفت: این فرو چاله‌ها می‌تواند برای مجموعه جهانی تخت جمشید، نقش رستم و برخی روستاهای مجاور این یادمان‌های تاریخی داشته باشد ازاین‌رو باید هرچه سریع‌تر تدابیر لازم اتخاذ شود.

مدیر داخلی مجموعه جهانی تخت جمشید نیز در این خصوص به خبرنگار  مهر گفت: از حدود سال ۸۷ پدیده فرونشست زمین‌های اطراف مجموعه جهانی تخت جمشید و نقش رستم دیده شد.

شهرام رهبر با اشاره به ترک‌های اطراف و حریم این دو مجموعه گفت: در حال حاضر این ترک‌ها گسترش پیدا کرد و با بررسی‌های کارشناسان زمین‌شناسی مشخص شد به سمت روستاهای اطراف ازجمله روستای «شول» عمق ترک‌ها بیشتر و دهانه ترک‌ها بازتر است.

رهبر در خصوص نتایج تحقیقات بیان کرد: پس از تحقیقات بخش ‌آب‌شناسی دانشگاه شیراز مشخص شد ایجاد این ترک‌ها، براثر برداشت آب از زمین‌های اطراف مجموعه تخت جمشید و دشت تخت جمشید برای کشاورزی است که این پدیده درجاهای دیگر کشور نیز ممکن است وجود داشته باشد.

رهبر عنوان کرد: کارشناسان زمین‌شناسی بر این باور هستند که علت وجود این موضوع برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی است، درحالی‌که درگذشته عمق چاه‌ها در این منطقه شش متر بوده اما هم‌اکنون عمق چاه‌های این منطقه به ۲۹۰ متر رسیده است.

رهبر بابیان اینکه هم‌اکنون کارهایی پژوهشی در این زمینه در دشت تخت جمشید در حال انجام است اضافه کرد: مسئولان استان و کشور نسبت به این موضوع حساس و آگاه هستند که امیدواریم راهکارها برای مدیریت بحران فرونشست زمین در این منطقه با جدیت دنبال شود.

رئيس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب (مرکز شيراز) از فعالیت این سازمان در محدوده تخت جمشید خبرداد و به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر کار ساخت ایستگاه در دشت مرودشت به اتمام رسیده وGPS نیز در این محدوده نصب‌شده است.

طهمورث یوسفی با اشاره به اینکه دو فرکانس دقیق در این محدوده پایش شده، بیان کرد: مرحله دوم که بررسی وضعیت میزان فرونشست در این محدوده است نیز آغازشده است.

وی ادامه داد: در مرحله اول تحقیقات این سازمان تصاویری در خصوص تعیین وضعیت شکاف و فرونشست شمال دشت مرودشت در محدوده تخت جمشید به‌دست‌آمده است.

رئيس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب (مرکز شيراز) به گوشه‌ای از تحقیقات اشاره کرد و گفت: به‌عنوان نمونه بررسی می‌شود که آیا گسل در ایجاد این ترک‌ها نقش داشته یا برداشت‌های بی‌رویه بوده است.

یوسفی افزود: اگر چنانچه با به دست آمدن داده‌ها مشخص شد که برداشت بی‌رویه در ایجاد این پدیده تأثیرگذار بوده، اما نسبت به مشخص کردن درجه، عمق و گسترش آن کارهای مطالعاتی انجام می‌شود.

وی با اشاره به شکاف‌های سراسری شمال دامنه کوه رحمت (تخت جمشید) اظهار داشت: این وضعیت نگران‌کننده است به همین دلیل باید هرچه سریع‌تر اقدامات لازم انجام شود.