خبرگزاری مهر- رضوان حکیم زاده ابیانه*: در حالی که کمتر از یک ماه از اکران عمومی فیلم تاریخی محمد رسول الله (ص) به کارگردانی مجید مجیدی به عنوان فاخرترین اثر سینمایی کشورمان و بزرگترین پروژه سینمایی جهان اسلام می گذرد، این فیلم از استقبال بسیار خوبی در ایران و جهان برخوردار شده است.
از زمان کلید خوردن فیلم محمد (ص) توسط این کارگردان برجسته، عده ای از تندروهای تکفیری در مقابل آن موضعگیری کرده و تلاش نمودند تا این فیلم را بر خلاف اصول اسلامی معرفی کنند. با نزدیک شدن آغاز اکران این فیلم برخی از علماء، مشایخ و مفتی های کشورهای عرب بدون اینکه اطلاعی از محتوای این فیلم داشته باشند، علیه آن موضعگیری کرده و مشاهده آن را تحریم نمودند. شاید چنین رفتاری از روحانیون وهابی عربستان دور از انتظار نبود؛ اما مشاهده این برخورد از سوی علمای الازهر، نشان دهنده میزان اثرگذاری مسائل و منافع سیاسی بر مسائل فقهی و شرعی می باشد. افراطیون تلاش نمودند تا با استفاده از منابر نماز جمعه و رسانه ها از جمله شبکه های ماهواره ای و شبکه های اجتماعی مردم را علیه این فیلم فاخر تحریک نمایند.
شیخ عبدالعزیز آل شیخ مفتی عربستان ساخت این فیلم را دشمنی و محاربه با اسلام خوانده، اکران و مشاهده آن را شرعاً حرام دانسته و آن را فیلمی با آموزه های زرتشتی برشمرده است. این موضعگیری غیرمنصفانه توسط افراطیون موجب واکنش تعداد قابل توجهی از نخبگان برجسته از کشورهای مختلف عربی شد. این واکنش ها نشان می دهد نه تنها محافل افراطی و وهابی عربی نتوانستند به هدف خود برسند؛ بلکه این موضعگیری غیر اصولی به ضررشان نیز تمام شد.
این در حالی است که هر بیننده منصفی این فیلم را اثری ارزشمند با هدف تحکیم وحدت مسلمانان و زدودن تصویر خشن از اسلام که متأسفانه در چند سال اخیر با اقدام گروههای افراطی مانند داعش در جهان جلوه گر شده است، می داند.
در این رابطه داود شریان نویسنده معروف عربستانی در ستون روزانه خود در روزنامه فرامنطقه ای الحیات با تحلیل فیلم محمد رسول الله نگاه برخی از نهادهای دینی کشورهای عربی به این فیلم را مورد انتقاد قرار می دهد و از اینکه روحانیت سنتی هنوز اهمیت تاثیر هنر در دفاع از چهره اسلام را درک نکرده اند، ابراز تاسف می نماید.
خالد محمود نویسنده و منتقد معروف عرب در روزنامه الشروق چاپ قاهره با تمجید از سینمای ایران و بزرگان هنر هفتم کشورمان که توانسته اند توجه جهانیان را به خود در محافل سنیمایی جهان جلب نمایند با انتقاد از قضاوت بی پایه درباره فیلم محمد رسول الله (ص) گفت: ای کاش پیش از این که این جنجال به پا شود، حداقل علمای الازهر در نشستی خصوصی فیلم را می دیدند و آن گاه موضع ثابت خود را در قبال آن اعلام می کردند. وی افزود: مجید مجیدی، کارگردان این فیلم تاکید کرده است که هدفِ این فیلم، زدودن این باور غلط درباره دین اسلام است که این دین، دین خشونت و خونریزی است؛ و اجازه نشان دادن چهره بازیگران را نمی دهد. مجیدی همچنین خاطر نشان کرده است که به باور برخی علما درباره حرمت نشان دادن چهره پیامبر احترام می گذارد. نویسنده این مقاله در ادامه خاطر نشان کرد: کاش علمای الازهر نه به خاطر رعایت این موضوع بلکه فقط به خاطر این که مخالفتشان مستند به برهانی آشکار باشد، این فیلم را می دیدند.
روزنامه الکترونیکی فرامنطقه ای الرای الیوم نیز در سر مقاله خود با انتقاد از مفتی عربستان و دیگر روحانیون افراطی می نویسد در کتاب بینش دینی عربستان در مورد شرایط فتوا می گوید صاحب فتوا باید فردی عالم و با اخلاق باشد و در ثانی باید دارای درایت کامل و تحلیل تفاصیل موضوع افتاء باشد. به نظر می رسد آقای آل شیخ چنین شرطی را ندارد تا فتوای تحریم مشاهده این فیلم را بدهد زیرا اولاً ایشان این فیلم را ندیده و ثانیاً اگر هم بخواهد فیلم را ببیند، در کشور عربستان سینمایی وجود ندارد که ایشان بتواند آن را ببیند و حتی اگر هم این مفتی بزرگ به کشوری سفر نماید، از نعمت بینایی برای دیدن آن محروم است. لذا فتوای این مفتی یک تعجب بزرگ را حتی برای پیروان ایشان نیز ایجاد نموده است.
مقابله نخبگان عرب با افراطیون تنگ نظر نشان می دهد علیرغم تبلیغات گسترده ای که در کشورهای عربی علیه جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است، هنوز وجدان های بیداری وجود دارد که به دور از نگاه ملی و فرقه ای به جمهوری اسلامی ایران نگاه می نمایند و نشان می دهد که توطئه غربی ها در ایجاد فاصله بین ایران و همسایگان عرب آن گونه که تصور می نمایند، موفق نبوده است. دفاع نخبگان عرب از فیلم آقای مجیدی نشان می دهد زمینه های فراوانی بین ایران و کشورهای عربی برای همکاری وجود دارد.
*استاد دانشگاه تهران
نظر شما