به گزارش خبرنگار مهر، نشست رسانه ای نمایش «خاطرات و کابوس های یک جامه دار از زندگی و قتل میرزا تقی خان امیر کبیر» صبح امروز سه شنبه ۷ مهرماه با حضور علی رفیعی نویسنده، طراح و کارگردان نمایش، مجید گیاهچی مجری طرح و رضا سعیدی پور مدیر تالار وحدت برگزار شد.
رفیعی در ابتدای صحبت هایش با اشاره به اینکه این نمایش در سال های ۵۲ - ۵۳ نوشته شده است درباره اجرای اول این اثر نمایشی توضیح داد: اجرای اول این نمایش به سال ۵۶ و زمانی که من تصدی گری تئاتر شهر را بر عهده داشتم بازمی‌گردد. در آن زمان تئاتر شهر مشغول تعمیر و بازسازی بود و من با ۱۰ ماه تمرین این نمایش را برای اجرا در تئاتر شهر آماده کردم. در همان طول مدیریتم در تئاتر شهر بازیگرانی را به این مجموعه معرفی کردم. سیستم آبونمان تئاتر شهر را راه اندازی کرده و سالن چهارسو را نیز به مجموعه تالارهای نمایشی تئاتر شهر اضافه کردم.
ماجرای تعطیلی نمایش در سال ۵۶
وی درباره چگونگی توقیف این نمایش در سال ۵۶ بیان کرد: روزی به ما اعلام کردند فرح دیبا قرار است به دیدن این نمایش بیاید و ما هم بدون تشریفات و مثل همه تماشاگران معمولی از او استقبال کردیم. بعد از اجرای نمایش فرح دیبا دو جمله به من گفت؛ اول اینکه این نمایش با این سطح طراحی و اجرا ۵۰ سال تئاتر این مملکت را به جلو برده است و جمله دوم نیز این بود که به نظر می رسد شما عصر امروز را بیشتر زیر سوال برده اید تا زندگی امیر کبیر را. همین جمله باعث شد فردای آن روز من را با یک جیپ ارتشی به ساختمانی با آجرهای قرمز در خیابان سلطنت آباد ببرند و تا شب مورد بازجویی قرار دهند. نهایتا این اتفاق به استعفای من از مدیریت تئاتر شهر منجر شد.
کارگردان نمایش «شکار روباه» درباره اجرای مجدد این نمایش گفت: بعد از انقلاب به این دلیل که این نمایش شاه را مورد تمسخر قرار می داد بسیار مورد توجه تلویزیونی ها قرار داشت و آنها حاضر بودند از هر نظر اجرای این اثر را تامین کنند اما چون آنها به ارزش های کار من بی توجه بودند من تمایلی به اجرای نمایش نداشتم. تا اینکه ۴ - ۵ سال قبل خودم تمایل به اجرای نمایش پیدا کردم. در آن زمان حسین پارسایی مدیر مرکز هنرهای نمایشی بود و از هیچ امکاناتی نیز برای اجرای این نمایش دریغ نکرد اما بعد از یک ماه که از تمرینات نمایش سپری شد ما با فاجعه دیگری روبرو شدم که ربطی به کمبود امکانات و دولت نداشت.
وی ادامه داد: متوجه شدم بازیگران این نمایش همزمان که در این کار حضور دارند با سه نمایش دیگر نیز قرارداد دارند و اینکه بسیاری از آنها به دلیل اینکه سال ها در تلویزیون فعالیت می کردند دیگر صدا و بیان تئاتری شان را از دست داده بودند و به تفاله و پس مانده های خودشان تبدیل شده بودند. آنها متاسفانه همه وقت و انرژی شان را به کار در تلویزیون اختصاص داده بودند. من در واقع با بازیگرانی روبرو بودم که قبلا بزرگ بودند بنابراین تصمیم گرفتم اجرای نمایش را متوقف کرده و به جای آن یک ورک شاپ بازیگری تشکیل دهم. حاصل این ورک شاپ ۴۰ بازیگر مستند و جوان بودند که در نمایش «یرما» به ایفای نقش پرداختند.
رفیعی درباره شکل گیری مجدد این پروژه در بنیاد رودکی بیان کرد: این پروژه در شکل گیری مجددش با همکاری آقای جمالی مدیرعامل بنیاد رودکی و سعیدی پور به عنوان مدیر تالار وحدت به راحتی و مثل یک زایمان بدون درد شکل گرفت. البته جمالی در ابتدای امر چون از من کاری ندیده بود و روش کاری من را نمی دانست احساس می کرد که این نمایش قرار است اثری عصا قورت داده درباره امیر کبیر باشد. من برایش توضیح دادم سبک و شیوه کاری من به این شکل نیست و عنوان کردم حتی به شدت منتقد امیرکبیر هستم و او را زیر سوال می برم.
داستان نمایش حکایت کرم و سیب است
وی ادامه داد: درباره داستان این نمایش برای جمالی توضیح دادم که این اثر همان داستان قدیمی یک کرم و سیب است. امیر کبیر مانند یک کرم وارد یک رژیم می شود. در این صورت کرم دو راه بیشتر ندارد که یا خودش سالم بماند یا سیب را از آسیب حفظ کند. اگر بخواهد خودش سالم بماند باید سیب را نابود کند و بخورد و اگر بخواهد سیب سالم بماند خودش نابود می شود. این دقیقا اتفاقی است که برای امیر کبیر رخ داد.
کارگردان نمایش «در مصر برف نمی بارد» متذکر شد: شخصیت های تاریخی که ما به تصویر می کشیم ساخته و پرداخته تخیل ما در دوران های پس از ظهور آنها هستند. من می خواستم در این نمایش از شخصیت امیر کبیر اسطوره زدایی کنم. چون باید دید کبیر بودن امیر کبیر در چیست و اگر او واقعا امیر کبیر بوده پس چرا خانواده سلطنتی او را شکست داده است. تمام این مسائل در نمایش به چالش کشیده می شود.
رفیعی درباره داستان نمایش توضیح داد: در این اثر نمایشی ۲۰ سال از مرگ امیر کبیر گذشته اما دلاکی که شاهد قتل او بوده است همچنان در حمام دیگر به کارش مشغول است و راز مرگ امیر کبیر نیز همچنان سر به مهر باقی مانده است. این دلاک دچار نوعی کابوس مداوم است و نمایش نیز از ابتدا تا انتها از نگاه کابوس زده یک جامه دار در حمام رخ می دهد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا قصد دارد به تربیت بازیگران جوان تئاتری بپردازد، گفت: من ۳۸ سال است که در آرزو و انتظار یک مکان تمرین برای تربیت نسل جوان مملکت هستم که البته می دانم این آرزو به ناامیدی می انجامد. حتی طبقه هفتم تالار وحدت که خود من بانی ساختنش بودم بنا به دلایلی که نمی توانم بگویم از من دریغ شد البته این مکان متعلق به همه گروه های نمایشی است و من حقی نسبت به آن ندارم اما من انتظار داشتم نظام فرهنگی کشور مکانی را برای تربیت یک نسل تئاتری در اختیار من قرار دهد.
کارگردان فیلم «آقا یوسف» متذکر شد: با وجود اینکه من الان در سن ۷۵ سالگی هستم اما وقتی کار می کنم انرژی یک فرد ۴۰ ساله را دارم اما متاسفانه امکان برای اجرای یک کار نمایشی و تربیت بازیگر در اختیارم نیست و من ۴ سال یک بار می توانم نمایشی را روی صحنه ببرم. بسیار علاقمند بودم که همان گروه ورک شاپ نمایش یرما را حفظ کنم. آن وقت بود که می دیدید چه گروه درخشانی تربیت می شدند که حداقل به مدت ۱۰ سال جذب سریال های ضعیف و فیلم فارسی های آبگوشتی نمی شدند.
رفیعی اضافه کرد: در حال حاضر تنها ۵ نفر از آن گروه در این نمایش حضور دارند و واقعا هم از همه بازیگران دیگر نمایش درخشان تر هستند. من ۴۵ سال در اروپا تئاتر کار کردم اما هیچگاه ندیدم که بازیگران اروپایی دغدغه ماشین شاسی بلند و ثروت داشته باشند اما در ایران همه در حال رقابت با هم هستند و تئاتر برایشان در حاشیه قرار دارد. تئاتر دایه شیر دهنده بازیگر است و اگر بازیگر در آن آموزش نبیند به هیچ کجا نمی رسد.
در بخش دیگری از این نشست رسانه ای مجید گیاهچی مجری طرح درباره زمان اجرای نمایش عنوان کرد: این اثر نمایشی از ۱۴ آبان تا پایان آذرماه در تالار وحدت به صحنه می برد. نقش جامه دار برعهده سیامک صفری است که از شاگردان قدیمی و تربیت شده دست دکتر رفیعی بوده و نقش امیر کبیر را هم مهدی سلطانی بازی خواهد کرد.
هزینه های نمایش از گیشه تامین می شود
وی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مبنی بر پرداخت هزینه به تالار وحدت در هر شب اجرا بیان کرد: تالار وحدت بابت تمرین و اجرای این نمایش از گروه پول می گیرد اما این امر به مفهوم آن نیست که ما از حمایت و توجه تصمیم گیران در بنیاد رودکی و معاونت هنری دور باشیم. هزینه های نمایش ما از طریق گیشه تامین می شود اما بنیاد رودکی برای تسهیل در کار ما مقدماتی را فراهم کرده که قبل از آغاز اجرا بتوانیم بخشی از پول گیشه را دریافت کنیم. البته شاید جا داشت که این همکاری بیشتر صورت می گرفت اما ما نیز به شدت از حامیان فرهنگی و اسپانسرهای مالی که قصد حمایت از این نمایش را دارند استقبال می کنیم. چون این پروژه یک شخصیت ملی است.
در ادامه رفیعی درباره طراحی صحنه نمایش توضیح داد: از بزرگترین عشق های زندگی حرفه ای من طراحی صحنه است و به نظرم طراحی صحنه کاری مجرد به حساب می آید. از نظر من میزانسن و طراحی صحنه دو روی یک سکه هستند. صحنه این نمایش نیز با حداقل آکسسوار و به شکل کاربردی و مینی مالیستی طراحی شده است. همه اتفاقات نیز در حمام رخ می دهد و مخاطب از ابتدا با آب و حمام مواجه است.
سعیدی پور نیز درباره اجرای این اثر نمایشی در تالار وحدت تصریح کرد: اجرای نمایش آقای رفیعی را در این سالن به فال نیک می گیریم و بسیار خوشحالیم که این نمایش به صحنه می رود. خود من جزو کسانی بودم که کارم را با رفیعی آغاز کردم.
وی ادامه داد: این کار کلا در ماه محرم استارت می خورد و ۱۴ آبان ماه که زمان آغاز اجرای این نمایش است مصادف با ۲۲ محرم خواهد بود بنابراین قرار نیست این اثر تعطیلی داشته باشد. همچنین ما بعد از این نمایش هیچ قراردادی امضا نکرده ایم و در صورت تمایل دکتر رفیعی و استقبال مخاطبان این اثر تمدید خواهد شد.
رفیعی در ادامه صحبت هایش درباره دغدغه هایی که اجرای این نمایش برایش به وجود آورده گفت: سال ۷۲ که من برای اولین بار به تالار وحدت آمدم هیچکدام از هنرمندان تئاتری جرات نمی کردند برای اجرا در این تالار اقدام کنند. چون امکانات و فضای این تالار همه را مرعوب خود می کرد اما آن زمان نمایش های من یکی پس از دیگری در تالار وحدت به صحنه آمد و بعد از آن خانم پری صابری هم کارهایشان را در این تالار به صحنه بردند.
از حضور حامیان مالی استقبال می کنیم
وی در پایان متذکر شد: زمانی که من نمایش یرما را به ایرانشهر بردم زیان زیادی را متحمل شدم چون ناگزیر به این کار شده بودم به این دلیل که تالار وحدت با من مثل یک غریبه و با دشمنی رفتار کرد. در اجرای این نمایش نیز توقع نداشته باشید در حق من توجه خاصی صورت گیرد بلکه تنها یک روال عادی حرفه ای در مورد من رعایت شده است البته آقای سعیدی پور از جمله مدیرانی است که درک درستی از تئاتر دارد و کاملا به حوزه کاری اش اشراف دارد و به همین جهت من با او هیچ مشکلی ندارم.
نظر شما