فرجام پرچالش «برجام» در مجلس/چه کسانی عزت‌آفرین تاریخ خواهند بود؟

خبرگزاری مهر- فاطمه کرمانی: جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی به طور تمام وقت به بررسی طرح اقدام متناسب و مقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام اختصاص یافت جلسه ای که با حاشیه های فراوان و چالش موافقان و مخالفان کلیات طرح همراه شد.

در ابتدای جلسه و به درخواست تعدادی از نمایندگان بررسی با اولویت به طرح مجلس برای اجرای برجام به رای نمایندگان گذاشته شد و در جریان آن روح الله حسینیان و کمال الدین پیرموذن نمایندگان تهران و اردبیل به عنوان مخالفان و موافقان بررسی این طرح به طور اولویت دار سخنرانی کردند.

روح الله حسینیان در مخالفت با بررسی خارج از دستور این طرح عنوان کرد که جریانی در پشت پرده قصد دارد مجلس را در برابر یک عمل انجام شده قرار دهد؛  آیین نامه مجلس این اجازه را به هیات رئیسه داده که اگر دوفوریت طرحی رای نیاورد، یک‌فوریت آن حداقل ۱۰ روز در کمیسیو‌ن‌های تخصصی بررسی و سایر کمیسیون‌ها نیز نظر خود را بدهند، اما هیئت رئیسه مجلس در این باره دستپاچه و شتاب زده عمل می کند.

کمال الدین پیرموذن هم در این باره گفت: طرح مجلس با همت رئیس مجلس و صاحب نظران تهیه شده است.  تاخیر در اجرای برجام ۱۰۰ میلیون یورو به کشور ضرر می زند، ۸۵ درصد مردم موافق توافق هستند پس باید ررسی آن اولویت مجلس باشد.

به گزارش مهر نمایندگان با  ۱۳۳ رای موافق، ۹۶ رای مخالف و ۱۰ رای ممتنع از مجموع ۲۴۴ نماینده حاضر در مجلس با قرار گرفتن این طرح در اولویت بررسی صحن علنی مجلس موافقت کردند.

در جریان بررسی کلیات این طرح اما مهرداد بذرپاش، عضو هیئت رئیسه مجلس در مخالفت با کلیات این طرح گفت: حفره های امنیتی مهمی در برجام وجود دارد که باید برای آنها راه حلی تهیه شود.

وی افزود: خطی را در کشور شروع کرده اند که می گویند هر روز تاخیر در تصویب طرح برجام چند میلیارد ضرر است. این دروغ است. هر کسی این حرف را می گوید به خاطر این است که شما را تحت فشار قرار دهد.  کسی منتظر مجلس نیست و توافق از روز ۲۶ مهرماه اجرا می شود.

الیاس نادران نماینده مردم تهران نیز دومین مخالف طرح مجلس برای برجام بود که گفت: این طرح برای ذلت ملت ایران و خط کشیدن روی آرمان‌های ملت است.

وی با بیان اینکه اگر بازار متنظر برجام است چرا دولت دو سال‌و‌نیم معطل کرد. از ابتدای کار دولت دست روی دست گذاشت و فقط به سیاست خارجی پرداخت و کاری برای حل مشکلات اقتصادی نکرد تا جایی که صدای وزرا هم درآمد افزود: دولت چرا ناکارآمدی‌های خود را گردن تحریم‌های اقتصادی می‌اندازد. قرار بود اقتصاد مقاومتی اجرا شود، چه شد؟

حسین طلا نماینده مردم تهران نیز در مخالفت با کلیات طرح مجلس برای اجرای برجام گفت: طرحی که در آن برجام را تایید کنیم، تایید قانونی است، در حالی که نمی دانیم برجام و پیوست های آن چیست؛ آقای رئیس جمهور گفتند من و همکارانم چیزی را امضا نکردیم، پس قرار است چه چیزی را در مجلس تایید کنید؟ چه کسی می خواهد مسئولیت این خلا را برعهده بگیرد؟

وی با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب از ما عمل می خواهند که خطوط قرمز رعایت شود، اذعان کرد: رهبری فرمودند مجلس، برجام را بررسی کند و کمیسیون ویژه ای در این خصوص تشکیل شد تا گزارش بررسی های خود را ارائه دهد.

طلا با اشاره به اینکه رد این طرح، رد برجام نیست، خاطرنشان کرد: ما با توافق مخالف نیستیم، اتفاقا به دنبال ِ گرفتن حق قانونی مردم هستیم اما مخالف عملی هستیم که شرف و عزت ملت ایران را زیر سوال ببرد.

وی با اشاره به فاجعه منا گفت: آنچه در فاجعه منا جواب داد، دیپلماسی لبخند نبود، صلابت حیدرگونه رهبری بود که نهیب زد.

علیرضا زاکانی، رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام نیز در مخالفت با کلیات طرح مجلس در اجرای برجام گفت: دولت اولین قدم را در جهت اجرای قانون و ارسال لایحه به مجلس انجام نداد و این در تاریخ ثبت شد و در مسیر رسیدگی به برجام نیز بعضا از تمام خطوط قرمز و قوانین قبلی عبور شده است.

وی خاطرنشان کرد: آقای ظریف در کمیسیون اعلام کرد که اگر تعهداتمان را بعد از توافق ژنو انجام نمی دادیم فروش نفت صفر می شد؛ در حالی که با آمارهای رسمی آمریکایی ها و اسناد بین الملل مشخص شد که این حرف صحت ندارد، چون از یک سال و نیم قبل از ژنو روزانه ۱.۱ تا ۱.۲ میلیون بشکه نفت فروخته ایم و این آمار رسمی جهانی است که در گزارش کمیسیون نیز آمد.

رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس گفت: بر این اساس اگر کسانی می خواهند کشور را بحرانی جلوه دهند خودشان باید بگویند دنبال چه قصدی هستند؛ در آمارهای بانک مرکزی آمده است که با فروش غیر رسمی در سال ۹۱ و در اوج تحریم ها روزانه ۱.۸ میلیون بشکه نفت فروخته شده و در سال ۹۲ نیز ۱.۶ میلیون بشکه فروش داشته ایم.

زاکانی ادامه داد:  برجام فقط در کلیت خود اعلام می کند که تحریم ها لغو می شود، اما در ضمیمه دو ترتیبات آن را اعلام کرده و در ضمیمه پنج نیز زمان بندی آن را اعلام کرده است که بر این اساس هیچ تحریمی غیر از ۴، ۵ دستور رئیس جمهور آمریکا لغو نمی شود.

وی افزود: گفته شده است که تیم مذاکره کننده با مقامات عالی کشور هماهنگ بوده است؛ این در کلیات و چارچوب بوده اما در جزئیات با کسی هماهنگ نشده است.

زاکانی در رابطه با قطعنامه گفت: آقای عراقچی گفتند که آن بخش از قطعنامه که مربوط به مسائل دفاعی است قبول نمی کنیم؛ گفتند که چون مربوط به امور دفاعی است تبعات سختی برای  کشور دارد اما چون زورمان زیاد است زیر بار آن نمی رویم؛ آیا این همان ادبیات قطعنامه ها کاغذ پاره است، آن هم در یک قالب دیپلماتیک نیست.

نماینده مردم تهران تاکید کرد: ما تیم مذاکره کننده را به خیانت متهم نمی کنیم اما این تیم نتوانسته حقوق اساسی ملت ایران را از گرگ های آمریکایی و اروپایی بگیرد لذا خواهان تغییرات محتوایی جدی در طرح اقدام متناست دولت در اجرای برجام هستیم.

اما در بین موافقان طرح، هادی قوامی نماینده مردم اسفراین گفت: اگر از ابتدا به ضابطه های اصل ۴۴ قانون اساسی توجه می کردیم، امروز شرایط اقتصادی متفاوتی داشتیم و می توانستیم وابستگی ها را کاهش داده و سطح چانه زنیمان را بالاتر ببریم.

 وی با بیان اینکه مخالفین این طرح نیز از دلسوزان نظام هستند اما باید همدلی و همزبانی وجود داشته باشد افزود: شروط موجود در طرح موجب کمک به دولت برای اجرای برجام است.

بهلول حسینی نماینده مردم میانه نیز در موافقت با طرح گفت: مذاکره فرمول و قاعده خاص دارد و هر یک از طرفین به دنبال امتیاز بیشتر است. بهترین نتیجه برد برد است،   به قول رئیس جمهور، ما به طرف مقابل سه گل زدیم و دو گل خوردیم.

ابراهیم نکو نماینده مردم رباط کریم در مجلس به عنوان سومین موافق برجام گفت: در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی تدابیری صورت گرفته تا در اجرای برجام اجازه سوء استفاده از آمریکا و دیگر دولت ها گرفته شود؛ حال مگر نمایندگان و ملت مرده اند که اجازه نفوذ آمریکا به داخل کشور داده شود.

وی افزود: متأسفانه بعد از توافق هسته ای شاهد بروز یک شوک به اقتصاد کشور بودیم که این موضوع مشکلاتی را ایجاد کرد؛ از این رو در شرایط کنونی باید هر چه سریعتر طرح برجام برای رفع بلاتکلیفی اقتصاد کشور تعیین تکلیف شود ولی متأسفانه در شرایط کنونی بنگاه های اقتصادی، تولیدی و بخش عرضه و تقاضا دچار رکود و سکوت شده است از این رو باید تکلیف این موضوع مشخص شود.

کاظم جلالی، نماینده مردم شاهرود در مجلس نیز چهارمین موافقی بود که در صحن علنی مجلس گفت:‌برخی دوستان اعتقاد دارند اجرای برجام می تواند برای ملت مفید باشد اما برخی تصور می کنند با اجرای آن خسران در کشور به وجود می آ‌ید بنابراین طبق گفته مقام معظم رهبری در بحث هسته ای نباید جامعه را به دو قطبی تبدیل کرد و باید وحدت ‌در کشور وجود داشته باشد.

جلالی ادامه داد: رئیس مجلس زمان آماده سازی این طرح گفتند که این موضوع باید با فراکسیون دیگر مجلس نیز هماهنگ شود و با برگزاری جلساتی با شورای عالی امنیت ملی که در یک جلسه آن شمخانی نیز حضور داشت در این خصوص مذاکره کردیم و در برخی موارد آنها حرف های ما را پذیرفتند.

وی همچنین تأکید کرد: در جلسه‌ای دیگر با حضور رئیس مجلس، بنده و آقای زاکانی این طرح از طرف دکتر لاریجانی توضیح داده شد اما دوستان مطرح کردند که ما باید جلسه جداگانه ای با رئیس مجلس داشته باشیم و دکتر لاریجانی نیز این موضوع را قبول کرد و در آن جلسه رئیس مجلس به این نکته تأکید کرد که اگر به دنبال رد برجام هستیم ما اعتقادی به این موضوع نداریم البته در آن جلسه آقای نبویان گفت من به دنبال رد هستم.

رئیس فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت با بیان اینکه جلساتی نیز در روزهای پنجشنبه و جمعه چندی پیش نیز برگزار شد افزود: در انتهای جلسه آخر آقای بذرپاش گفت من حتی حاضرم از پشت بلندگو در جلسه فردای مجلس موافقت خود را با این طرح اعلام کنم اما اجازه بدهید اول گزارش کمیسیون خوانده شود بنابراین ما به دنبال دو قطبی کردن نیستیم و اینکه دوستان نقل قول هایی که از مقامات آمریکایی در این خصوص ذکر می کنند اصلا درست نیست و باید گفت که چرا از سیدحسن نصرالله نقل قول نمی کنید که وی گفت اسرائیل تلاش کرد جلوی توافق ایران با ۱+۵ گرفته شود اما این توافق به زودی فرصت های زیادی را برای ایران ایجاد می کند و شکی نیست که توافق ایران برای منطقه بزرگ خواهد بود بنابراین نباید به صحبت های دشمن استناد کرد چرا که آنها دلسوز این کشور نیستند.

رئیس فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت گفت: شما می گویید آنها تحریم ها را لغو نمی کنند خب ما هم طبق این طرح برجام را اجرا نمی کنیم بنابراین چرا وقت کشور را می گیرید و ما امروز به دولت اجازه می دهیم تحت شرایطی برجام را اجرا کند.

علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرِژی اتمی نیز به عنوان نماینده دولت در صحن علنی مجلس با اشاره به اینکه برجام سند افتخار است گفت: والله درمسئله هسته‌ای توقف و کندی درکار نیست.

وی ادامه داد: اگر راکتور فعلی اراک به کار گرفته شود، هشت کیلو پلوتونیوم بکار می‌رود که در ۳۰ سال عمر راکتور اراک معادل ۲۴۰ کیلو پلوتونیوم است،  برخی دوستان می‌گویند آب سنگین نباید صادر شود چون در راکتور گداخت استفاده می‌شود؛ ما الان ۲۰ تن آب سنگین تولید می‌کنیم.

صالحی با بیان اینکه غنی‌سازی، تحقیق و توسعه ادامه خواهد یافت؛  ما فروشنده اورانیوم غنی شده و آب سنگین خواهیم بود افزود: برجام، تاج و سند افتخار برای ملت ایران خواهد بود و منافع و حاکمیت ملی حفظ می‌شود.

علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از تریبون مجلس گفت: در تمام بندهای ۹ گانه طرح برخلاف تعابیری که گفته می‌شود یک نصیحت‌نامه است، دولت موظف و مکلف شده و برای آن تکلیف و الزام ایجاد شده و وقتی این طرح تبدیل به قانون شود، دولت موظف به اجرای آن خواهد بود.

وی افزود: در طرح کمیسیون امنیت ملی تصریح شده است که اگر همکاری لازم و در صحنه عمل انجام نشود، دولت مکلف است همکاری داوطلبانه را متوقف کند و توسعه هسته‌ای صلح‌آمیز را به گونه‌ای دنبال کند که در کمترین زمان یعنی دو سال به ۱۹۰ هزار سو غنی‌سازی برسیم.

نماینده مردم بروجرد در مجلس ادامه داد: : این بار اگر نخواهند به تعهداتشان عمل کنند، سرعت و محدودیت ما مانند الان نخواهد بود و گام‌های بلندتری را در عرصه صلح‌آمیز برخواهیم داشت و آمریکا و هم‌پیمانانش را پشیمان خواهیم کرد.

به گزارش مهر، اما در جریان بررسی این طرح بازار تذکرات آیین نامه ای و اخطار قانون اساسی هم داغ بود.

احمد توکلی در ذکر آیین نامه ای به هیئت رئیسه مجلس گفت: برخوردی که با کمیسیون ویژه بررسی برجام صورت گرفت مناسب نبود و وقتی اعتراض کردیم به برخورد نامناسب با کمیسیون ویژه بررسی برجام و گفتیم که کمیسیون زحمت کشیده و حقایقی را نقل کرده است، هیچ دفاعی از آن نکردید؛  چرا از حیثیت کمیسیون ویژه برجام دفاع نکردید؟

حمید رسایی هم در یک تذکر آیین نامه ای عنوان کرد:  این موافقت نامه در هیات دولت به صورت لایحه در نیامده است، برخی وزرا حتی حاضر نشدند از آن دفاع کنند اما ما به صورت یک طرح چیزی را که باید به صورت لایحه از سوی دولت ارائه می شد را تایید می کنیم. دولت قانون شکنی می کند و ما هم به صورت ضمنی برجام را تایید می کنیم.

روح الله حسینیان نیز در اخطار قانون اساسی گفت:  من نه منافعی در تحریم‌ها و نه لغو آن در آینده خواهم داشت.

عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس شورای اسلامی با اشاره به اظهارات نمایندگان مبنی بر اینکه ۸۵ درصد مردم موافق توافق هستند، گفت: ما با مخالفت خود روی آینده سیاسی‌مان و انتخابات مجلس خط کشیده‌ایم و به دنبال استقلال و عزت ملت ایران هستیم، اما شما با عوام‌فریبی، کاسبان تحریم و انتخابات هستید.

روح الله حسینیان در یک تذکر آیین نامه ای هم گفت: اینکه در برجام ۱۰ تا ۲۵ سال خود را از توسعه و فناوری محروم کرده و به بیگانگان اجازه دهیم برای ما تصمیم‌گیری کنند، یک سلطه است

حسینیان تصریح کرد: باید مقاوله‌نامه‌ها و عهدنامه‌ها بعد از تصویب مجلس، به امضای رئیس‌جمهور برسد اما رئیس‌جمهور می‌گوید من امضا نمی‌کنم پس چرا مجلس وارد این مجلس شده، شما چرا مسئولیت این کار را به گردن مجلس می‌اندازید که چند سال بعد بگویند این نتیجه عملکرد مجلس است؟

لاریجانی در پاسخ به این تذکر گفت: مجلس در حال تصویب است و این همان چیزی که است شما بر اساس قانون اعلام می‌کنید؛ پس این خلاف قانون نیست.

وی افزود: اگر نظارت آژانس بر معادن ۲۵ سال است، این سلطه بیگانگان نمی‌باشد؛ مگر نظارت بر نطنز که امروز انجام می‌شود، سلطه بیگانگان است؟  وقتی ما NPT را قبول کردیم، این نظارت‌ها هم بخشی از آن است که باید بپذیریم.

علیرضا زاکانی نیز در تذکر و اخطار قانون اساسی خطاب به علی لاریجانی گفت: شما در صحن از دو فراکسیون مجلس، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و دفتر رهبری برای طرح‌تان هزینه کردید، در حالیکه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی اشکالات جدی به این طرح داشت.

زاکانی تصریح کرد: از دیروز به ما گفتند دبیرخانه دنبال تفاهم است، بنده صبح به دبیرخانه رفتم، دبیر شورای عالی امنیت ملی به مسئول دفتر جنابعالی زنگ زدند و خواهش کردند به آقای لاریجانی بگویید این طرح را از دستور کار خارج کند.

رئیس مجلس در پاسخ به این تذکر، گفت: این که می‌گویند نظرات دبیرخانه اعمال نشده حتما تکذیب می‌شود. دیشب ساعت ۷ شب با آقای شمخانی جلسه داشتم و از ابتدا تا انتهای طرح را با نظر دبیرخانه بررسی کردیم، بینی و بین‌الله ایشان هم قبول کردند اتفاقا من خواستم امروز ایشان هم در جلسه حضور یابد تا شما بدانید چیزی پشت صحنه نیست.

وی گفت: موضوع هسته‌ای موضوعی است که به رهبری مربوط است، بنابراین ما رهبری را مطلع کردیم. ما که نباید نظر رهبری را می‌گرفتیم چون اگر نظر رهبری گرفته می‌شد مجلس نمی‌توانست خلاف آن نظر عمل کند. از ابتدا نیز بنا نبود رهبری نظر دهند، بنابراین حق این بود که رهبری را مطلع کنیم که این کار را انجام دادیم.

لاریجانی تصریح کرد: بنابراین اگر دوستان حرفی از دبیرخانه یا دفتر می‌زنند خلاف است. دفتر رهبری رابط دارد، رابطش آقای حجازی است و به من می‌گوید من هم در عین امانت‌داری به شما منتقل می‌کنم.

به گزارش مهر، پیش از اظهارات زاکانی حدود ۲۵ نفر از نمایندگان مقابل هیات رئیسه جمع شده و لاریجانی را تهدید به آبستراکسیون کردند اما پس از اظهارات لاریجانی، این تعداد به ۱۳ نفر کاهش یافته و رفته‌رفته نمایندگان در صندلی‌های خود جای گرفتند.

اما در نهایت و بعد از حدود ۴ ساعت مذاکره نمایندگان مجلس و دولت در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، کلیات طرح اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام با ۱۳۹ رای موافق، ۱۰۰ رای مخالف و ۱۲ رای ممتنع از مجموع ۲۵۳ نماینده حاضر در جلسه به تصویب رسید.

در جلسه امروز تعدادی از نمایندگان قبل از رای گیری کلیات طرح پیشنهاد رای گیری علنی را مطرح کردند تا رای هرکس بر روی کاغذ و با ذکر نام ثبت شود، به گفته پیشنهاد دهندگان این اقدام می توانست نام موافقان و مخالفان را در تاریخ سیاسی کشور به ثبت برساند اما نمایندگان با این پیشنهاد موافقت نکردند.

قرار است در جلسه روز سه شنبه، نمایندگان وارد جزئیات طرح شده و به بررسی بندهای طرح پیشنهادی مجلس برای اجرای برجام اقدام کنند.