هویت گروه و کمپانی در تئاتر ایران مغفول است

سعید اسدی درباره دستاوردهای سفرهای خارجی خود به ویژه حضور در فستیوال بین‌المللی ادینبورگ اسکاتلند به خبرنگار مهر گفت: این سفر دارای دو وجه بود که وجه اول شرکت در برنامه‌ای به نام ممنتوم بود که طی آن ساختار برگزاری فستیوال ادینبورگ، نوع مدیریت آن، نحوه شرکت گروه‌ها و سازماندهی فستیوال معرفی می‌شد.

وی با تاکید بر اینکه این اتفاق خوبی است که بتوان از نزدیک با ساختار و بخش‌ بندی‌های چنین فستیوال بزرگ جهانی آشنا شد، ادامه داد: وجه دوم هم درک این نکته بود که در تئاتر دنیا مارکتینگ و بازار تئاتر بسیار مهم است. در تئاتر جهان واسطه‌ها نظیر فستیوال‌ها و رخدادهای تئاتری برای گروه‌ها فضای لازم جهت برقراری ارتباط را فراهم می‌کنند و یکی از نتایج خوب حضور در فستیوال بین‌المللی ادینبورگ، آشنایی از نزدیک با نظام مدیریتی این فستیوال مهم بود.  

دبیر جشنواره سی و چهارم تئاتر فجر درباره ایجاد تغییراتی در این جشنواره تئاتر بر اساس مشاهدات و دستاوردهای به دست آمده از حضور در فستیوال بین‌المللی ادینبورگ، گفت : اگر بخواهیم تغییراتی را در جشنواره تئاتر فجر با توجه به نحوه برگزاری فستیوال ادینبورگ ایجاد کنیم، باید با توجه به شرایط بومی، اقتصادی و اجتماعی ما باشد که ایده‌های خوبی در این زمینه به دست آورده‌ام. البته اجرای این تغییرات نیاز به کار مطالعاتی و برنامه ریزی زمان‌بر دارد.

اسدی با اشاره به حضور در نشست‌های گفتگوی فستیوال بین‌المللی ادینبورگ، اظهار کرد: ما در آن نشست‌ها ظرفیت‌های تئاتر ایران را معرفی کردیم. همچنین یکی دیگر از اهداف ما، فراهم کردن شرایط حضور گروه‌های ایرانی در فستیوال ادینبورگ و رخدادهای بین‌المللی بود. ما در گفتگوها و نشست‌های مذکور تنها شنونده نبودیم و چشم‌انداز تئاتر ایران را ارائه دادیم. حتی در مطبوعات اسکاتلند این نکته منتشر شد که تئاتر ایران هم می‌تواند برای تئاتر جهان پیشنهاد داشته باشد.

وی افزود: در فستیوال ادینبورگ امکان ارتباط با هنرمندان تئاتر سراسر جهان وجود دارد و از این رو به معرفی ظرفیت‌های تئاتر ایران پرداختیم. برای برخی از هنرمندان که با تئاتر ایران آشنا نبودند، شناخت این ظرفیت‌ها و استعدادهای جوانی که در تئاتر ایران وجود دارند، بسیار جالب بود و  اشتیاق همکاری با گروه‌های ایرانی در گروه‌های خارجی وجود داشت.

این مدرس تئاتر و دبیر جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر یکی از دستاوردهای مهم حضور در فستیوال بین‌المللی ادینبورگ را درک موضوع سازمان‌دهی گروه‌های تئاتری معرفی کرد و توضیح داد: در تئاتر جهان هدف گروه تنها به صحنه بردن یک اثر نمایشی نیست بلکه تئاتر برای آن‌ها به مثابه یک کالای فرهنگی برای عرضه به جهان است و اینکه هویت بصری خود را چگونه ارائه دهند. در فستیوال ادینبورگ بسیاری از کارهایی که در بخش جنبی فستیوال اجرا می‌شوند با هزینه شخصی گروه‌ها تولید شده‌اند اما این امکان برای حضور در فستیوال‌ها و تورهای جهانی برای‌شان فراهم می‌شود.

‌اسدی درباره این نکته که هنوز جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نتوانسته بستر مناسبی برای حضور گروه‌های ایرانی در فستیوال‌ها و تورهای بین‌المللی ایجاد کند، تأکید کرد: بین‌المللی بودن یک جشنواره نیاز به تعریف یک ساختار استاندارد دارد که تعریف این ساختار زمان‌بر است. بین‌المللی بودن را باید در یک چشم‌انداز چندساله تعریف کنیم و به سوی آن چشم‌انداز پیش برویم که این روند نیازمند همکاری بخش‌های دولتی و همچنین غیردولتی است.  

وی متذکر شد: متأسفانه در تئاتر ایران طرح‌ها و ایده‌های خوب به دلیل نبود برنامه ریزی و چشم‌انداز چندساله، با اجرایی بد از بین می‌روند.

دبیر جشنواره سی و چهارم تئاتر فجر اعلام کرد که در این دوره از جشنواره بازار تئاتر به معنای معمول آن، وجود نخواهد داشت ولی شرایط برقراری ارتباط گروه‌های تئاتر ایران با مدعوین و مدیران کمپانی‌های بین‌المللی تئاتر فراهم خواهد شد.

اسدی با بیان اینکه پیش از ما دوستان بسیاری برای بین‌المللی شدن جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تلاش کرده و زحمت کشیده‌اند، افزود: ما آغازکننده جریان بین‌المللی شدن تئاتر فجر نیستیم بلکه فقط قصد داریم با ارائه ایده‌هایی جدید، آن را احیاء کنیم.  

این مدرس و فعال عرصه آکادمیک تئاتر ایران تصریح کرد: در تئاتر ایران مفهوم و هویت گروه و کمپانی تئاتر، مغفول مانده است و اگر گروه و کمپانی تئاتری سازماندهی نشوند، جشنواره تئاتر فجر نمی‌تواند به معنای واقعی بین‌المللی باشد. در تئاتر ایران این فرد است که معرفی می‌شود اما در فستیوال ادینبورگ و تئاتر جهان، این گروه و کمپانی تئاتر است که معرفی می‌شود. باید در تئاتر ایران هم این سازماندهی انجام شود تا گروه‌های تئاتر ایران به گروه‌های تئاتر و فستیوال‌های بین‌المللی معرفی شوند.

وی ادامه داد: این یک کار دامنه‌دار مدیریتی است و جامعه تئاتر هم باید هویت‌یابی گروهی را بیشتر درک کند. ما امسال فضاسازی و زمینه‌ای را در حد مقدور در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در این زمینه، فراهم می‌کنیم ولی این اقدام نمی‌تواند کامل باشد و نیازمند این است که در سال‌های آینده از سوی دوستان دیگر پیگیری شود.

اسدی در پایان تأکید کرد: نباید گمان کنیم که این دستاوردها و سازماندهی گروه‌ها و کمپانی‌های تئاتری ایران و ایجاد فضا و شرایط مناسب برای معرفی آن‌ها در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، ۶ ماهه محقق خواهد شد بلکه دست‌کم زمانی ۲ ساله نیاز است.