خبرگزاری مهر-گروه استانها: سلامت و بهداشت یکی از مؤلفه‌ها و ارکان اساسی توسعه پایدار محسوب می‌شود، به‌طوری‌که بنیان‌های توسعه پایدار بر سه‌پایه بهداشت و سلامت، محیط‌زیست و آموزش استوار است.
در دهه‌های نه‌چندان دور، سرمایه و ثروت جوامع و کشورها را در میزان منابع زیرزمینی آن جستجو می‌کردند و با ارزیابی‌هایی که از دارایی‌های زیرزمینی و طبیعی کشورها می‌شد، آن‌ها را در زمره کشورهای غنی یا فقیر قرار می‌دادند.
به‌تدریج و با پیشرفت‌های روزافزون و انفجار اطلاعاتی که در دهه‌های اخیر و به خصوص در قرن ۲۱ صورت گرفت، پیکان جهت‌گیری ثروت به سمت سرمایه انسانی سوق پیدا کرد.
در این میان بهداشت و سلامت عامل بقای سرمایه انسانی به شمار می‌رود و نارسایی در این حوزه، آرامش را از جامعه می‌گیرد و مناطقی که از این مؤلفه اساسی بی‌بهره‌اند با هزینه‌ها و چالش‌های بسیاری مواجه می‌شوند.
تحقق بهداشت و سلامت مطلوب و نسبی، مستلزم پیش‌نیازهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خاص به خود است و برای حصول آن باید تمامی دستگاه‌های مسئول، انرژی خود را متمرکز این مقوله مهم کرده تا در سایه این همنوایی و هم‌افزایی، محیط زیستی پاک و سلامت، شهری سالم، انسان‌هایی پویا و سرزنده و درنهایت امید به زندگی در سطوح استاندارد و مطلوب فراهم شود.
به‌طورمعمول در شهرها و مناطق مهاجرپذیر به دلیل حجم انبوه ترددها، ضریب آسیب‌پذیری در حوزه سلامت و بهداشت افزایش می‌یابد و اگر در فرآیند مهاجرپذیری، سرعت توسعه امکانات با رشد جمعیت از همخوانی مناسبی برخوردار نشود، نارسایی‌ها و مشکلات به‌صورت دوچندان بروز پیدا می‌کند.
شهرستان ملارد یکی از مصادیق چنین شهرهایی محسوب می‌شود که باوجود بهره‌مندی از استعدادهای بسیار در ابعاد گوناگون اقتصادی، علمی، فرهنگی، به دلیل عدم تأمین امکانات لازم در مقایسه با جمعیت موجود در آن، در حوزه زیرساخت‌های سلامت و درمان با مشکلات بسیاری روبرو است و اخیراً بروز معضلی همچون شیوع شپش، بیش‌ازپیش کمبودهای این منطقه را به تصویر کشید.
بر اساس اطلاعات دریافتی خبرنگار مهر، شیوع شپش در مدارس شهرستان ملارد و به خصوص در مراکز آموزشی دخترانه، مشکلی است که کم‌وبیش هرساله با آغاز سال تحصیلی، محصلان این منطقه را با خود درگیر می‌کند اما در سال تحصیلی جاری، شپش‌ها به نحو شدیدتری در شهرستان ملارد تاخت‌وتاز می‌کنند.
شپش سر، حشره بسیار کوچکی است که با چسبیدن بر پوست سر از خون انسان تغذیه می‌کند و اگرچه این حشره شش پا، مرگ‌آور نیست اما به‌هرحال موجودی است که با قرار گرفتن در لابه‌لای موی انسان، شخص مبتلا را درگیر می‌کند و با کوچک‌ترین تماسی امکان انتقال و شیوع آن فراهم می‌شود.
از محدودیت‌های اعتباراتی تا کمبود مربیان بهداشتی
محمد قادری تفرشی رئیس آموزش‌وپرورش ملارد در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص علل شیوع شپش در برخی مدارس این شهرستان اظهار داشت: عدم رعایت بهداشت به‌صورت اصولی و حجم انبوه جمعیت دانش‌آموزی، باعث می‌شود که احتمال انتقال این حشره به دیگر دانش آموزان افزایش یابد.
وی افزود: برای عدم شیوع ویروس‌هایی همچون کرونا، هپاتیت، وبا و شپش، همکاری پایاپای و مستمری با شبکه بهداشت و درمان این شهرستان وجود دارد.
تفرشی گفت: به‌طور یقین نقش آموزش در پیشگیری و کنترل چنین معضلاتی بسیار سازنده و تأثیرگذار است، به همین خاطر فعالیت و حضور مربیان بهداشتی در مدارس در جلوگیری از وقوع و شیوع چنین بیماری‌هایی تعیین‌کننده است، اما محدودیت‌های اعتباری سبب شده تا در تخصیص و تأمین این مربیان در مدارس شهرستان ملارد با کمبودهای قابل‌توجهی مواجه شویم.
تفرشی گفت: عدم اطلاع‌رسانی کافی به دانش آموزان و اولیای آن‌ها مزید بر علت شده تا در سال تحصیلی جدید، بیش از سال‌های گذشته با این معضل مواجه شویم.
وی افزود: سعی شده در حد توان و با توجه به امکانات موجود، با تشکیل کارگاه‌های سلامت با مشارکت شبکه بهداشت و درمان و با حضور معاونان پرورشی و تربیت‌بدنی، برنامه‌ریزی‌های لازم برای مقابله با این نارسایی طراحی شود.
رئیس آموزش‌وپرورش ملارد عنوان کرد: بیش از ۶۶ هزار دانش‌آموز در این شهرستان مشغول به تحصیل هستند که ۵۰هزار نفر در مدارس مارلیک و ملارد متمرکزشده‌اند و خدمات‌رسانی به این حجم کثیر از محصلان با دشواری‌های خاصی همراه است.
توزیع شامپوی پِرِمِترین به‌صورت رایگان به دانش آموزان
سونیا شریعت پناهی مسئول واحد سلامت جوانان، نوجوانان و مدارس شبکه بهداشت و درمان شهرستان ملارد در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به نقش حائز اهمیت مربیان بهداشت در پیشگیری از بروز و شیوع چنین مواردی گفت: در مدارسی که فاقد چنین مربیانی هستند، شیوع و حجم دچار شدن دانش آموزان بیشتر به چشم می‌خورد.
وی افزود: برپایی کلاس‌های درس بعد از تعطیلات نوروز و آغاز سال تحصیلی، دو مقطع زمانی است که برخی از دانش آموزان را درگیر شپش می‌کند.
مسئول واحد سلامت شبکه بهداشت و درمان شهرستان ملارد عنوان کرد: مهاجرپذیری ملارد و عزیمت دانش آموزان به شهرستان‌ها و روستاهای محل تولد خود در ایام تعطیلات و بازگشت آن‌ها به مدارس، ضریب احتمال دچار شدن به این بیماری را در این دو مقطع زمانی افزایش می‌دهد.
شریعت پناهی گفت: استفاده از وسایل شخصی همچون برس، مقنعه یا قرار گرفتن لباس‌های دانش آموزان بر روی‌هم بر جالباسی‌های داخل کلاس‌ها از عمده‌ترین راه‌های انتقال این حشره محسوب می‌شود.
وی عنوان کرد: در صورت ابتلای دانش آموزان به این بیماری باید همه منزل محل سکونت وی ضدعفونی شود و به‌نوعی احتمال شیوع و انتقال این حشره به خانواده‌های دانش آموزان نیز وجود دارد.
شریعت پناهی گفت: توزیع رایگان شامپوی پرمترین به دانش آموزان مبتلا از سوی شبکه بهداشت و درمان با جدیت پیگیری می‌شود تا این مشکل رفع شود.
وی افزود: با نصب بنر در مدارس سعی می‌شود بااطلاع رسانی، ارائه آموزش‌ها و انتقال آگاهی‌های لازم به دانش آموزان به نحو مطلوب‌تری کنترل این معضل میسر شود.
بهداشت فردی اصلی‌ترین راهکار پیشگیری از انتقال شپش
مائده بیگی کارشناس بهداشت عمومی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت : این حشره خون‌خوار قادر است فرد را در هر سن و سالی و با هر جنسیتی مبتلا کند.
وی افزود: نواحی نزدیک به جمجمه و قسمت فوقانی سر، جزو نقاطی است که حشره شپش تمایل بسیاری برای استقرار در آن دارد و تنها منبع غذایی آن نیز خون انسان است و جالب اینجاست که امکان زیست در لابه‌لای موی حیوانات خانگی برای این موجود وجود ندارد.
بیگی گفت: طبقه اجتماعی، فقیر یا غنی، شهری یا روستایی، هیچ‌کدام مصون از مبتلا شدن به این حشره نیستند و تنها عامل بازدارنده از درگیر شدن با شپش، حفظ و رعایت بهداشت فردی است که با استحمام مکرر، شانه کشیدن موها کشیدن اطوی خشک بر لباس‌ها پس از شستشو میسر می‌شود.
وی عنوان کرد: به‌طورمعمول شیوع این حشره سفیدرنگ در لابه‌لای موهای انسان در مهدکودک‌ها و مدارس دخترانه بیشتر به چشم می‌خورد و در نواحی مهاجرپذیری همچون شهرستان ملارد باید پس از بازگشت دانش آموزان از شهرستان های خود، معاینات پزشکی لازم صورت گیرد تا در صورت مشاهده و شناسایی این حشره، اقدامات لازم پیش از گسترده شدن دامنه انتقال این حشره در دستور کار باشد.
لزوم همکاری مضاعف بین دستگاهی برای مقابله با شپش
به صورت معمول هر ساله با آغاز سال تحصیلی این مشکل در برخی مدارس شهرستان ملارد مشاهده می شود و در چنین شرایطی می طلبد تدابیری اتخاذ شود تا این معضل به صورت هر ساله تجربه نشود.
اگر چه شبکه بهداشت و درمان و آموزش و پرورش در حال حاضر عمده ترین دستگاه های زیربط این حوزه محسوب می شوند که باید برای کنترل و رفع این معضل ورود کنند اما نباید از نظر دور داشت که همکاری و هم افزایی تمامی ادارات فعال در ملارد، ضریب موفقیت در دفع این حشره را به نحو فزاینده ای افزایش می دهد.
نقش فرمانداری در مقابله با چنین معضلاتی بسیار حائز اهمیت است و این مجموعه با توجه به جایگاه محوری و هماهنگ کننده ای که در بین دستگاه های فعال شهرستانی ایفا می کند قادر خواهد بود، امکانات تمامی ادارات را به نحوی همسو و هدفمند برای کمک به آموزش و پرورش و بهداشت و درمان ملارد کانالیزه کند.
مسئولان ارشد شهرستان ملارد بیش از دیگران به محدودیت های اعتباراتی دو اداره مسئول در این زمینه آگاهی دارند و در چنین شرایطی می طلبد با نگاهی کلان، امکانات شهرستانی را برای مقابله با شپش بسیج کنند که در صورت غفلت از آن، بدون شک در صورت شیوع هر چه بیشتر این معضل و تسری آن در دامنه های گسترده تری از شهرستان، هزینه های مادی و مدیریتی هر چه بیشتری تحمیل خواهد شد.
خبرنگار: ناصر رمضانی
نظر شما