خبرگزاری مهر – گروه استانها: عزاداری در برخی شهرهای استان اصفهان از چند روز پیش از محرم با مراسم‌هایی ویژه مانند چاووشی‌خوانی برای اعلام ماه سوگواری سرور شهیدان آغاز می‌شود و این عرض ارادت به امام مظلوم شیعیان به شیوه‌های مختلف تا پایان ماه صفر ادامه دارد.
امسال نیز در اقدامی هماهنگ مردم اصفهان با نوای سوگواری بیش از هزار ساز بادی در همایش عظیم فرج که در آستان مقدس امامزاده سید محمد برگزار شد، به استقبال ماه عزاداری سید و سالار شهیدان رفتند و بیش از دو هزار نوازنده ساز بادی از بخش‌های مختلف استان چند روز پیش از آغاز محرم موزیک‌های «ای حرمت، حسین (ع)» «ثارالله»، «کرب‌وبلا» و تعدادی از آهنگ‌های دشتی عزاداری را با سازهای مختلف بادی هم‌نوایی و فرا رسیدن ماه عزاداری سرور وسالار شهیدان امام حسین (ع) را اعلام کردند.
از سویی سنت برگزاری تعزیه در کنار مراسم‌های معمول عزاداری در اغلب شهرستان‌های اصفهان جایگاهی ویژه دارد.
این آیین نمایش یکی از روش‌های عزاداری است که در برهه‌هایی از زمان که جور و ستم حاکمان اجازه روشنگری‌های صریح را از عاشقان و پیروان امام حسین (ع) سلب کرده بود، این حماسه عظیم را زنده نگه داشته است و هنوز نیز در این استان جایگاهی ویژه دارد به گونه‌ای که تعزیه اصفهان، خمینی‌شهر، نجف‌آباد و کاشان به ثبت ملی نیز رسیده است.
نکته جالب توجه این است که در اصفهان غالباً لوازم و تجهیزات مورد نیاز تعزیهخوانی از نذورات مردم تهیه می‌شود.
برگزاری مراسم زنده نگه داشتن یاد امام حسین (ع) در تمام طول سال
اصفهانی‌ها عقیده خاصی به زنده نگه داشتن یاد امام حسین (ع) در ایام سال دارند و بر این اساس از گذشته‌های دور تاکنون در تمامی ماه‌های دیگر سال به جز محرم و صفر نیز مراسم روضه‌خوانی برای اهل‌بیت (ع) در نقاط مختلف شهر اصفهان برپا می کنند.
مراسم‌های معمول ماه محرم در اصفهان همانند دیگر نقاط کشور قبل از شروع این ماه با سیاه‌پوش کردن مساجد و حسینیه‌ها آغاز می‌شود و در دهه نخست ماه محرم نیز به طور معمول صبح‌ها و شب‌ها مراسم سخنرانی و مداحی در نقاط مختلف شهر حاکم است.
شب‌های مختلف دهه اول محرم به نام یکی از یاران یا فرزندان امام حسین (ع) نامگذاری شده است که در این روز و شب مردم به عزاداری برای این یاران می پردارند و اشعار و مداحی متناسب با نامگذاری این روزها نیز خوانده می‌شود.
در روز عاشورا دسته‌های عزاداری که گِل عزاداری بر سر خود مالیده‌اند با راه‌اندازی قافله‌های عزاداری در طول شهر حرکت می‌کنند و خود را به میدان امام (ره) می‌رسانند تا به طور مشترک به عزاداری بپردازند.
در روزهای تاسوعا و عاشورا به طور معمول از صبح مراسم عزاداری در شهر برپاست و به طور معمول بیشتر مردم شهر در این مراسم‌ها شرکت کرده و در ظهر این دو روز نیز به طور معمول در نقاط مختلف شهر نذری پخش می‌شود.
همزمان با شام شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفای ایشان مردم استان ضمن حضور در مراسم‌های عزاداری بر مصائب فرزندان و اسرای کربلا می گریند و به یاد شام غریبان بازماندگان کاروان امام حسین (ع) شمع روشن می‌کنند.
برخی روضه‌های اصفهان که از بیش از صد سال پیش تاکنون برپا شده است و در میان مردم مشهوریت خاصی دارد که از این جمله روضه خانه حاج زرگرباشی در خیابان طالقانی و بانک‌دار در خیابان چهارباغ پایین است که به طور معمول به شکل متوالی در ماه محرم و صفر ادامه دارد.
شهرستان‌های استان اصفهان نیز مراسم خاص خود را برای عزاداری دارند، به طور مثال مردم لنجان ظهر روز عاشورا و تاسوعا بهترین غذای خود را در سینی گذاشته و به پشت در حسینیه‌ای می روند که سینه‌زن‌ها و زنجیرزن‌ها در آنجا مشغول برگزاری مراسم هستند؛ ساعت ۱۲ ظهر در حسینیه باز می‌شود و مردم در صف‌های طولانی، با سینی‌هایی بر سر که پر از نذوراتشان است وارد حسینیه می‌شوند .
قافله عزاداری در خمینی شهر اصفهان
در خمینی‌شهر اصفهان در روز عاشورا قافله‌ای شترسوار و اسب‌سوار به طول چند کیلومتر در خیابان‌های خاصی از شهر به حرکت در می‌آید که به طور معمول مردم اصفهان از نقاط مختلف شهر برای مشاهده این قافله به این شهرستان می‌آیند.
در صف نخست این قافله برگزار کنندگان سعی می کنند تا تمثال انبیای الهی همچون آدم، نوح، سلیمان و غیره را نمایش دهند و در ادامه نیز سپاه امام حسین (ع) و عمر بنی سعد هرکدام با پوشش ویژه خود به نمایش گذاشته می شود.
غذای نذری اصلی در خمینی‌شهر در این روز برخلاف غذای معمول اصفهان آبگوشت است و آش نذری نیز در میان مردم پخش می‌شود.
مردم استان اصفهان همگام با سراسر شیعیان جهان نماز ظهر عاشورا را با شکوه برگزار کرده و با اقامه نماز ظهر و عصر، بر فرهنگ‌سازی اقامه نماز جماعت و ترویج و اشاعه فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر تاکید می‌کنند.
در شب دهم محرم مطابق با شام غریبان مردم اصفهان به طور معمول با در دست داشتن شمع در مراسم حاضر می‌شوند و نذری این شب نیز به طور معمول شله‌زرد است.
رسومات عزاداری محرم در شهرستان نطنز
یکی از رسم های مرسوم در شهرستان نطنز این است که در تمام شب‌های محرم تا آخر ماه صفر به مدت نیم ساعت جوانان محله در میدان بیرونی حسینیه به کوبیدن دهل می‌پردازند و به مردم اعلام می‌شود که درب حسینیه به روی عزاداران باز است.
ابیانه یکی روستاهای تاریخی و سنتی نظنز است که رسوم قدیمی و خاصی برای عزاداری حضرت اباعبدالله حسین (ع) دارند که جغجغه زنی، نخل گردانی و طلوع خوانی از جمله این رسومات قدیمی است.
آیین ۹۰۰ ساله نخل گردانی در نطنز
این آیین که نمادی از تشییع جنازه امام حسین (ع) است پس از ۹۰۰ سال همچنان به شیوه قدیم خود در تمام نقاط این شهرستان برگزار می شود و دستخوش تغییر نشده است.
در نطنز آیین تعزیهخوانی در چهر حسینیه مرکز شهر، ارشاد علیا، افوشه و سرشک برگزار می شود و برترین تعزیه خوانان کشور عصرها در این شهر این آیین قدیمی را اجرا می‌کنند.
عزاداری خاص و سنتی هفت هیئت قدیمی نایین
عزاداری خاص و سنتی هفت هیئت قدیمی نایین در ایام محرم شهرت بسیار دارد و بسیاری از عزاداری‌ها پس از اجرا به شیوه خاص در طول حسینیه‌های این هفت هیئت در امامزاده سلطان سید علی(ع) ادامه پیدا می‌کند.
مراسم «چق چقی زنی» یکی از آیین‌های قدیمی اما جذاب و منحصر به فرد است که در نایین طرفداران زیادی دارد و توسط هیئت كوی سنگ و محمدیه در امامزاده سلطان سیدعلی برگزار می‌شود.
در این مراسم مردم به شکل دو نفری در حالی كه دو قطعه چوب به نام «چق چقی» در دست می‌گیرند، روبروی هم ایستاده و با آهنگ خاص نوحه‌خوان این چوب‌ها را به هم می‌زنند.
در شب‌های ۱۲ و ۱۳ ماه محرم در برخی هیئت‌های این شهرستان مراسم تعزیهخوانی نیز برگزار می‌شود.
رسومات عزاداری در شهرستان خوانسار
آغاز محرم در خوانسار با مراسم خاص چاووشی‌خوانی همراه است؛ از روز ششم محرم شهر خوانسار به طور کامل به حالت عزاداری عمومی درمی‌‌آید و مردم به صورت یکپارچه به عزاداری می‌پردازند.
این مراسم تا روز دوازدهم ماه محرم ادامه دارد و پس از آن نیز عزاداری‌ها در داخل تکایا متمرکز می‌شود.
عزاداری‌های خوانسار حال و هوای سنتی خود را حفظ کرده است و از تهاجم مدرنیته و عزاداری‌های نامناسب در امان بوده است.
شهرت تعزیه قودجان در کشور
بعد از ظهرها چندین تعزیه فعال در خوانسار در طول ماه محرم به اجرای مراسم می‌پردازند و در ماه صفر نیز اجرای تعزیه به ویژه در روستای قودجان در کشور شهرت ویژه‌ای دارد.
خبرنگار: فاطمه کازرونی
نظر شما