اگر علوم صبغه دینی پیدا نکنند سودمند نخواهد بود

به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق هفتگی خود با تسلیت سالروز شهادت امام مجتبی(ع) به بیان و تفسیر حدیثی از آن امام همام پرداختند و بیان داشت:مرحوم کلینی از وجود مبارک امام مجتبی (ع) نقل می کند که آن امام همام فرمود: «کُونَوا أَوْعِیةَ الْعِلْمِ وَ مَصَابِیحَ الْهُدَی»؛ یعنی بکوشید که ظرف دانش باشید و چراغ هدایت! یعنی طوری باشد که علاوه بر اینکه جان و قلبتان خالی از علم و معرفت نباشد تا راه خود را تشخیص بدهید، چراغ هدایت باشید تا به دیگران راه نشان بدهید.

وی در تشریح مفهوم حدیث بیان شده خاطرنشان کرد:امام نفرمودند صرفاً عالم بشوید! یا تنها بروید حوزه و دانشگاه درس بخوانید، بلکه فرمودند ظرف دانش باشید که دانش از شما به جامعه منتقل شود همان طور که پیغمبر(ص) فرمود «النَّاسُ مَعَادِن کَمَعَادِنِ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّة»؛ شما بکوشید که معدن علم و هدایت باشید.

آیت الله جوادی آملی ارزش علم را وابسته به ارزش معلوم توصیف کردو بیان داشت:حرمت و ارزش علم به اندازه معلوم است، اگر معلوم، عالِم را بعد از مدتی رها کند، علم هم رهاشدنی است و اگر معلوم همراه عالم به جهان دیگر هجرت کند و همسفر او باشد بلکه بعد از هجرت شکوفاتر شود این علم، نافع است. زمین‌شناسی، زمان‌شناسی، آسمان‌شناسی، دریاشناسی، سنگ‌شناسی، طلاشناسی، نفت‌شناسی و گازشناسی همه اینها علومی است که سودمند است؛ اما تا صبغه دینی پیدا نکند و تا در اثر آن صبغه پایدار نباشد، سودمند نخواهد بود چرا که بعد از مرگ نه نفت و گازی هست نه آسمان و زمینی و نه دریا و صحرایی! اگر بعد از مرگ این معلوم وجود ندارد در نتیجه علم آن هم نخواهد بود؛ آن‌گاه انسان در آن عالَم، عالِم نخواهد بود و افسوس او این است که من چیزی تهیه کردم که مرا در این جهان همراهی نکرده است.

وی اظهار داشت: علمی حقیقتاً نافع است که هرگز نمیرد، اگر امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «أَلْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِی الدَّهْرُ»، هر عالمی را نگفتند، بلکه این بیان نورانی تعلیق حکم بر وصف نشانه علیت آن علم پایدار است، اگر معلوم رخت بربست، علم هم رخت برمی‌بندد، قهراً عالم بودن او هم رخت برمی‌بندد. حضرت فرمود شما علم اصلی‌تان آیه محکمه است؛ یعنی خدا، اوصاف خدا، اسمای خدا، افعال خدا، اقوال خدا، آیات خدا، در حقیقت جهان را توحید پُر کرده است.  

وی متذکر شد:همان‌طور که از نظر عقیده فروعی داریم و اصولی، در بخش‌های علم و دانش هم این‌چنین است اگر آن علم توحیدی باشد، این معلوم به عنوان آیت الهی صبغه دینی پیدا می‌کند و در نتیجه ما را در جهان ابدی همراهی می‌کند و اگر آن اصول نباشد، و فقط صرفا زمین‌شناسی، گازشناسی، نفت‌شناسی و امثال اینها باشد چون «إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ» در پیش است معلوم رخت برمی‌بندد علمش هم رخت برمی‌بندد. باید همواره توجه داشت که ماییم و ابدیت ما و برای ابدیت، ما یک علم ابدی لازم داریم.

آیت الله جوادی آملی در ادامه سخنان خود اهمیت قوه انگیزه در همراهی قوه اندیشه را متذکر شدند و بیان داشت:عقل، لازم است ولی کافی نیست، عقل کارش اندیشه است اما ما با اندیشه به تنهایی به مقصد نمی‌رسیم، تا انگیزه ناب این اندیشه را همراهی نکند این علم می‌شود بی‌عمل، وقتی علم بی‌عمل شد نه تنها راهبر نیست بلکه بی ثمر نیز خواهد بود. آن دلی که کینه در آن نباشد، خیانت نکند، بدِ کسی را نخواهد، چنین قلبی آن علوم را به عنوان مظروف می‌پذیرد.

وی در فراز دیگری از سخنان خود به جایگاه رفیع عالمان ربانی از منظر اسلام اشاره کرد و گفت: درباره عظمت مقام شهید کسی تردیدی ندارد، ما هم در زیارت‌ها به اینها عرض می‌کنیم «فَیا لَیتَنِی کُنْتُ مَعَکُمْ فَأَفُوزَ مَعَکُمْ فَوْزاً عَظِیما» رسیدن به این مقام آرزوی همه ماست اما نکته این است که در صحنه معاد، مرکّب عالِم را با خون شهید می‌سنجند نه خونِ عالم را با خون شهید، نه مرگ عالم را با مرگ شهید؛ قلم عالم، رقم عالم، علم عالم، مسطورات عالم، کتاب عالم را با خون شهید می‌سنجند، مِداد علما می‌شود «أَفْضَل مِنْ دِمَاءِ الشُّهَدَاءِ». اگر شهید تا خون نداد زنده نمی‌شود، عالِم تا رقم نزند زنده نمی‌شود؛ اگر عالمی قلم زد، رقم زد و جز از قرآن و حدیث چیزی نگفت، این هم‌اکنون «حَی مَرْزُوقٌ عِنْدَ اللهِ»، این مقام برای علما هست و این راه باز است، اگر این راه باز است و این مقام هست، غفلت از این، بدترین خسرات است.