به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی شهر کتاب مرکزی، مراسم منقبت خوانی به مناسبت فرارسیدن اربعين حسينی، عصر دیروز دوشنبه ۹ آذر در شهر كتاب مركزی برگزار شد.
اردشير صالح‌پور در ابتدای اين مراسم درباره اين گونه نمایشی گفت: مناقب‌خوانی گونه فراموش‌شده‌ای از هنرهای آيينی و سنتی ماست كه اين مساله به دلايل عديده از جمله گذار سنت و مدرنيته ايجاد شده كه البته اين مهجوريت عجيب نيست چون ما همواره آنچه خود داشته‌ايم، از بيگانه تمنا كرده‌ايم.
وي با بيان اينكه كسانی كه اين هنر را بلدند و اجرا می كنند به عدد انگشتان يك دست هستند، گفت: مناقب، جمع منقبت است كه مناقب‌خوان در اين شيوه، اشعار مدح و ذكر حماسه‌ها و دلاوری های معصومين عليهم السلام را همراه با يك نمايش كوتاه می خواند. مناقب‌خوانی يك هنر كاملا مردمی است و مناقب‌خوانان در كوی و برزن در حال گردش بودند و شعر می خواندند.
اين استاد دانشگاه افزود: منقبت‌خوانی تركيبی از نظم و نثر است، شيوه‌ای از مرصع‌خوانی كه البته به متون مذهبی محدود نمی شود و متون ادبی مختلفی با اين روش نوشته شده است. به عنوان مثال، گلستان سعدی كه بعد از نوشتن چند خط نثر، از شعر نيز استفاده می كند. درواقع بايد گفت كه اين شيوه، روش مورد پسند ايرانيان است چراكه شعر، يكی از شاخصه‌های فرهنگ ايرانی است و به قول ادوارد براون، از هر ۱۰ نفر ايرانی، ۹ نفر شاعرند و يك نفر ديگر هم شعر بقيه را از حفظ است!
صالح پور گفت: می توانم به جرات بگويم كه هيچ ملتی به اندازه ايرانيان، عاشق شعر و به دنبال آن، موسيقی نبوده و نيستند.
وی در ادامه افزود: مهم‌ترين كتاب درباره مناقب‌خوانی مربوط به قرن ۹ هجری است؛ با عنوان فتوت‌نامه كه يكی از منابع مهم شناخت فرهنگ ايرانيان است. كتاب جامعی كه شش – هفت باب دارد و در باب ششم، به ارباب معركه پرداخته است. ملاحسين واعظ كاشانی در اين كتاب، به ويژگی های مناقب‌خوانی و مناقب‌خوانان پرداخته و در واقع، مناقب‌خوانی را در زمره معركه حساب كرده است. به عنوان مثال او گفته كه مناقب‌خوانان اهل بازی هستند يعنی به نمايش هم می پردازند، يا گفته كه مناقب‌خوانان اهل سخن هستند و برعكس پرده‌خوانان و نقالان كه جای مشخص و ثابتی دارند، راه می روند و به تبليغ و اشاعه دين می پردازند.
این محقق ادامه داد: كتاب النغز يكی ديگر از كتاب‌های مهم در اين‌باره است كه به دفاع از ارزش‌های شيعی مي‌پردازد. اين كتاب به چند مساله درباره مناقب خوانان اشاره كرده و درواقع به آنها پيشنهادهايی داده است. اول اينكه سخنان حضرت رسول در حق حضرت علی (ع) را عنوان كنند. دوم اينكه به جای گردش در بازار، جای ثابتی برای خود در نظر بگيرند. سوم اينكه لباس پاكيزه به تن كنند و...
صالح پور در پایان سخنانش گفت: شاعران ايرانی زيادی درباره منقبت‌خوانی شعر دارند؛ از جمله خواجوی كرمانی، حكيم ثنايی، كسايی مروزی، قوامی رازی و.... و معروف‌ترين نمونه شعر برای اين نوع نمايش نيز از كسايی مروزی است كه می گويد: مدحت کن و بستای کسی را که پیمبر/ بستود و ثنا کرد و بدو داد همه کار/ آن کیست بدین حال و که بوده است و که باشد/ جز شیر خداوند جهان حیدر کرار/ این دین هدی را به مثل دایره‌ای دان/ پیغمبر ما مرکز و حیدر خط پرگار/ علم همه عالم به علی داد پیمبر/ چون ابر بهاری که دهد سیل به گلزار
در پایان این برنامه مرشد رضا و مرشد صادق طریقت اصفهانی بخش‌هايی از ماجرای روز عاشورا را تعريف كردند و شعرهايی در منقبت حضرت علی (ع) خواندند.
نظر شما