مجید غلامی جلیسه مدیرعامل خانه کتاب، موسسه مجری جشنواره نقد کتاب در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن اشاره به تغییر رویکردها و عملکردهای این موسسه در حوزه نقد کتاب از دو سال پیش و با حمایت‌ها و پشتیبانی‌هایی که از سوی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در این زمینه صورت گرفته است، تاسیس ۱۵ نشریه در حوزه نقد کتاب و عملیاتی شدن انتشار ۱۳ عنوان از آنها را از حرکت‌های جدی در این حوزه عنوان کرد و گفت: خوشبختانه ثمره عملی این اقدام را امسال در جشنواره نقد کتاب شاهد بودیم؛ از ۲۳ اثر منتخب دوره دوازدهم این جشنواره، ۱۳ اثر در نشریات مذکور چاپ و منتشر شده بودند.
وی در ادامه در توضیحی درباره این مسئله و اینکه نیمی از آثار منتخب جشنواره امسال نقد کتاب، مطالب منتشرشده در نشریات وابسته به خانه کتاب هستند، اطمینان داد: این آثار بدون اِعمال نفوذ ما و یا تحمیل نظری از سوی ما و تنها بر اساس ملاک‌های ارزیابی آثار که کاملاً هم شفاف و واضح است، داوری و در نهایت به این عناوین دست یافته‌اند. نکته جالب توجه اما این است که نویسندگان مقالات برگزیده، عموماً جوان هستند و این، گواهی است بر اینکه جشنواره نقد کتاب توانسته است منتقدپروری کند و انگیزه نقد آثار مکتوب را در میان نویسندگان جوان به وجود بیاورد.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب در ادامه سخنانش با بیان اینکه سالیانه بالغ بر ۷۰ هزار عنوان کتاب در کشور منتشر می‌شود در حالی که تعداد منتقدان به ۵۰۰ نفر هم نمی‌رسد، گفت: ما در حوزه نقد کتاب با چند خلا جدی روبه‌رو هستیم؛ اول اینکه رسانه‌های صوتی و تصویری ما به نقد نمی‌پردازند؛ مدت‌ها است که یک برنامه رادیویی یا تلویزیونی خوب در یک ساعت خوب و پربیننده یا پرشنونده با موضوع نقد کتاب نداریم. دوم روزنامه‌ها و نشریات ما هستند که متاسفانه آنها هم نقد کتاب را به صورت جدی مورد توجه قرار نمی‌دهند این در حالی است که تا همین ۱۰، ۱۵ سال پیش، وضعیت از این نظر، بسیار بهتر بود.
غلامی جلیسه اضافه کرد: معرفی کتاب یا آنچه در نشریات غربی به آن ریویو گفته می‌شود، با نقد کتاب بسیار متفاوت است. این مسئله در جشنواره امسال نقد کتاب مشخص بود؛ کمتر اثری از روزنامه‌ها و مجلات ارسال شده بود که قابلیت راهیابی به مرحله دوم داوری‌ها را داشته باشد. ما گاهی فکر می‌کنیم که مخاطب نقد کتاب، جامعه علمی و دانشگاهی است در حالی که این اشتباه است؛ شاید اصلی‌ترین مخاطب نقد کتاب، مصرف کنندگان عادی هستند. یعنی ما از طریق نقد کتاب است که به مصرف‌کننده می‌گوئیم این کتاب خوب است، آن را بخر یا آن کتاب بی‌ارزش است، پولت را دور نریز.
این کتاب پژوه و پژوهشگر حوزه کتاب، شکل گری نهضتی در حوزه نقد کتاب را لازمه توسعه کتاب و کتابخوانی در جامعه دانست و گفت: اگر ما بتوانیم مردم را به سمت خواندن کتاب‌های خوب و مفید هدایت کنیم طوری که آنها از خواندن این آثار راضی باشند، تشویق می‌شوند که باز همم بروند کتاب بخوانند اما وقتی سنجه و معیاری در اختیار او نباشد و برود کتابی تهیه و مطالعه کند که از ابتدا تا انتها یک خط مفید هم در آن پیدا نکند، از فضای کتاب خواندن زده می‌شود؛ اتفاقی که الان در مملکت ما افتاده است. من شخصاً خانواده‌های زیادی را می‌شناسم که دیگر به سمت کتاب نمی‌روند و برایش هزینه نمی‌کنند.
مدیرعامل خانه کتاب افزود: اگر ما گروه‌های منتقد کتاب مثل آنچه در حوزه سینما، تئاتر یا ورزش وجود دارد، داشته باشیم که مثل مجلات خارجی از قبیل گاردین به نقد کتاب بپردازند، می‌توانیم به بهبود این وضعیت امیدوار باشیم. ما در نشریات خارجی می‌بینیم که آنها «تاپ لیست» های خودشان را در هر هفته با هر ماه معرفی می‌کنند و به این ترتیب مردم را راهنمایی می‌کنند که چه کتاب‌هایی را بخوانند. علاوه بر نشریات، این ضعف در خبرگزاری‌های ما و از جمله خبرگزاری کتاب (وابسته به خانه کتاب) وجود دارد البته وضعیت «ایبنا» به جهت نشست‌های نقد و بررسی کتاب که در سرای اهل قلم برگزار می‌شود، از این نظر کمی بهتر از بقیه خبرگزاری‌هاست.
وی گفت: ما نیازمند یک سرمایه‌گذاری جدی در حوزه نقد کتاب هستیم آن هم نه برای کیفی‌سازی کتاب بلکه یک گام عقب‌تر، برای ترویج کتابخوانی. جریان نقد کتاب می‌تواند به مخاطبان ما کمک کند تا در انتخاب‌هایشان هدفمند عمل کنند. ما با تاسیس نشریات تخصصی نقد و بررسی کتاب در حوزه‌های مختلف، به سهم خودمان تلاش کرده‌ایم این فضا را به وجود بیاوریم و می‌توانم بگویم که این اراده الان نسبت به قبل بیشتر آشکار شده است و امیدواریم با حمایت رسانه‌ها، بتوانیم فضای بهتری را برای حوزه نقد کتاب در کشور به وجود بیاوریم.
نظر شما