صلح پايدار

  ايمانوئل كانت ، كه به يك معني ، تاريخ فلسفه مغرب زمين با كتاب هاي دوره انتقادي وي به دو دوره انتقادي و ماقبل انتقادي تقسيم مي شود، تاليفات عديده اي در حوزه هاي علوم تجربي طبيعي ، دين ، و فلسفه دارد. نگاهي به فهرست  آثاركانت و فهرستي كه از آثاروي به زبان فارسي ترجمه شده است نشان مي دهد كه مترجمان و محققان ، در آغاز راه ، بيشترين توجه را به اثر "سنجش خرد ناب" و همچنين كتاب هايي كه در شرح اين كتاب نوشته شده نشان داده اند . البته چندي است كه ديگر آثار دوره انتقادي نيز مورد توجه اين مترجمان قرار گرفته و به زبان فارسي ترجمه شده اند ، ولي تا كنون از آثار ماقبل انتقادي كانت اثري به فارسي ترجمه نشده است. انتظار مي رود كه مترجمان اهل فن به اين آثار نيز توجه كنند و گوشه اي ديگر از زواياي علاقه و شخصيت و انديشه وي را براي فارسي زبانان اهل فلسفه آشكار كنند.

  در حوزه فلسفه وانديشه سياسي كانت ، در زبان فارسي، تا كنون اثرمستقلي منتشر نشده است ، هر چند كه كانت درباره سياست كتابهاي جامعي كه با نوشته هاي او درباره خاستگاه و مرزهاي خرد سنجيد ني باشد ننوشت، ولي رساله هاي كوتاه بسيار او درباره سياست و همچنين اشاره هايي كه در كتاب هاي بزرگ خود به اين موضوع دارد ، نشان مي دهد كه دلبستگي او به سياست بيش از آن است كه يك دلبستگي اتفاقي باشد .  به نظر مي رسد كار مترجم در ترجمه " صلح پايدار" ، اولين تلاش در جهت معرفي يكي از آثار كانت در حوزه فلسفه سياسي به صورت مستقل باشد. پيش از اين ، دكتر عزت الله فولاد وند طي يك سخنراني در انجمن حكمت و فلسفه، به انديشه سياسي كانت پرداخت و سپس با ترجمه كتاب " اخلاق در فلسفه كانت"، كه از راه فلسفه سياسي به اخلاق نظري وارد مي شود، به آراي كانت توجه نشان داد . همچنين در دو كتابي كه از راجر اسكروتن و كارل ياسپرس به فارسي ترجمه شده ، بخشهاي كوتاهي درباره فلسفه سياسي كانت وجود دارد.

  ترجمه كتاب صلح پايدار داراي ديباچه و مقدمه مترجم ؛ مقدمه مولف( به سوي صلح پايدار) ؛ دو بخش اصول مقدماتي صلح پايدار، و اصول قطعي صلح پايدار در ميان كشورها ؛ دو متمم در باب تضمين صلح پايدار، و اصل نهاني براي صلح پايدار؛ دو ضميمه تقابل و تضاد اخلاق و سياست دررابطه با صلح پايدار، ودر باب سازگاري سياست و اخلاق با مفهوم استعلايي حقوق عمومي است.

مترجم در مقدمه اي بسيار طولاني كه تقريبا نيمي از حجم كتاب را در بر مي گيرد (55 صفحه) به سنتي كه انديشه صلح پايدار درآن شكل گرفته مي پردازد و مي خواهد جايگاه اثر كانت را در اين سنت نشان دهد. در اين مقدمه كه به نظر مترجم براي فهم رساله كانت اهميت دارد و به همين دليل در آغاز كتاب قرار گرفته است به مباحثي چون : صلح پايدار به مثابه يك سنت ، نگاهي به عصر روشنگري و زمينه هاي پيدايش مفهوم صلح پايدار ، عوامل توجه به حقوق بين المل لدر عصر روشنگري ، سير تطور انديشه صلح پايدار تا روسو ، روسو و آرمان صلح پايدار، كانت و صلح پايدار پرداخته است.

در بخش اول ، سر فصل هاي زير به چشم مي خورند : (1)  هيچ پيمان صلحي كه در آن به طور ضمني دستاويزي براي جنگ در آينده حفظ شده باشد ، معتبر نخواهد بود؛ (2) هيچ كشور مستقل موجودي ( خواه كوچك، خواه بزرگ) نبايد از راه وراثت ، مبادله ، خريد و فروش يا هبه ، تحت مالكيت كشور ديگري در آيد؛ (3) ارتش هاي ثابت بايد به تدريج، كاملا برچيده شوند؛ (4) هيچ كشوري نبايد خود را به واسطه امور برون مرزي خويش مقروض سازد؛ (5) هيچ كشوري حق ندارد با تمسك به زور در تشكيل يا اداره كشور ديگري دخالت كند ؛(6) هيچ دولتي نبايد به هنگام جنگ با كشوري ديگر ، به خود اجازه تمسك به آن قبيل اقدامات خصمانه دهد كه اعتماد دو سويه ميان طرفهاي در گير را براي صلح آينده نا ممكن سازد ؛ چنين اقداماتي عبارتند از : استخدام آدمكش يا زهر دهنده ، شكستن پيمان سازش و تحريك اتباع كشور طرف مخاصمه به خيانت به ميهن. اين اصول به عنوان اصول مقدماتي صلح پايدار معرفي مي شوند .

در بخش دوم كه به اصول قطعي صلح پايدار پرداخته مي شود ، سر فصلهاي : (1) ساختارهاي مدني همه كشورها بايد جمهوري باشد ؛ (2) قانون ملل بايد بر فدراليسم كشور هاي آزاد بنا شود ؛ (3) حق شهروندي جهان ، بايد به معني پذيرش جهاني بيگانگان تلقي شود ، وجود دارند.

 در ترجمه آثار ، به ويژه اثار كلاسيك، بايد به ضوابط و قواعدي كه معمول اين آثار است و بيشتر اثار چاپ شده و معتبر از آن برخوردارند توجه داشت و آنها را به كار گرفت . متاسفانه كتاب مورد نظر، عليرغم ترجمه خوب و روان ، داراي كاستي هايي است كه اجمالا به برخي از آنها اشاره مي شود : (1) ذكر نسخه اي كه ترجمه از روي ان انجام شده است؛ (2) ذكر نوبت چاپ، ويرايش ، و سال انتشار نسخه اي كه مترجم فارسي و مترجم انگليسي- زبان اصلي اثر كانت الماني است- از روي آن ترجمه را انجام داده اند و نام مترجم انگليسي اثر؛ (3) تهيه فهرستي از نمايه هاي مختلف - كه در مورد هر كتابي با توجه به موضوع ، تفاوت پيدا مي كند -از جمله : اشخاص، كتابها، مقالات، اصطلاحات و مفاهيم و ... ؛ (4) تهيه واژه نامه انگليسي- فارسي ، و فارسي-انگليسي . از آنجايي كه اين اثر در اصل به  زبان الماني نوشته شده ، تهيه واژه نامه سه زبانه آلماني-انگليسي- فارسي نيز از ضروريات به شمار مي رود ؛ (5) در پايان مقدمه ذكر منابع  و ماخذ هاي مورد استفاده نيامده است ؛ (6) براي ارجاع به متون انگليسي و همچنين تكرار آن براي ارجاع بعدي به همان اثر ، بايد از علامت ارجاع در زبان انگليسي استفاده كرد ، درحالي كه اين قاعده رعايت نشده است. براي نمونه مي توان به پا نوشت صفحه هاي 14،24،36،42،43،44 اشاره كرد.