به گزارش خبرگزاري مهربه نقل از پايگاه مطالعات قرآني ، آيات بسياري از قرآن كريم در بيان، انتقاد و تصحيحِ اعمال و اعتقادات مسيحيان است. اين آيات كه اغلب در سوره هاي مدني (بقره، آل‌عمران و مائده) قرار دارند، مسائل و موضوعات مورد بحث ميان پيامبر اكرم (ص) و اهل كتاب را ارائه مي كنند. از سوي ديگر، برداشت ها و تفاسير مسلمانان از اين آيات در چهارده قرن گذشته خود حاوي تنوع و اختلافات خاصي بوده است.
كتاب "مسيحيان در قرآن: بررسي تفاسير قديم و جديد" به بررسي ديدگاه هاي ده تن از مفسران قرآن در تفسير هفت آيه قرآن كريم در مورد مسيحيان پرداخته و از اين رهگذر، عناصري از سنت تفسير در اسلام و مناسبات بين الادياني مفسران مسلمان را نمايان مي سازد.
هدف اصلي مؤلف در اين كتاب آن است كه به تحقيق درباره مسيحيان در سنت اسلامي (عمدتاً تفاسير) بپردازد و پرسش او همواره اين است كه آيا فهم مسلمانان از واژه مسيحي به طور دقيق برابر با همان تصوري است كه مسيحيان از خود دارند؟ در اين ميان به درستي معلوم نيست كه چرا مؤلف در جستجوي تصوير مسيحيان در باور مسلمانان، تنها بر ادبيات و متون تفسيري تكيه مي كند و به بررسي اين موضوع در كتب تاريخي و متون كلامي، حديثي و فقهي نمي پردازد.
"كتاب مسيحيان در قرآن" يك مقدمه و دو بخش اصلي دارد. بخش نخست حاوي دو فصل و بخش دوم داراي هفت فصل و يك نتيجه گيري است. فصل اول كه "متن و تفسير" نام دارد، به معرفي متن قرآن، جمع و تدوين آن، شكل گيري تفسير قرآن، تحول و تكامل تفسير و نيز پيدايش تفاسير جديد قرآن در سده‌هاي اخير مي پردازد و اين موضوعات را با تكيه بر پژوهش هاي قديم و جديد مسلمانان و غربيان تحليل مي كند. مرور مؤلف بر آراي مسلمانان و انواع نظريه پردازي هاي غربيان در اين باره تقريباً كامل است، اما به دليل آنكه اين امر موضوع اصلي كتاب وي نيست، بسيار مختصر و گزيده است.
عنوان فصل دوم "از طبري تا طباطبايي" است. مؤلف در اين فصل تفاسير معروفي را كه مورد مراجعه وي بوده اند معرفي مي كند. ده مفسري كه آراي تفسيري آنها در اين كتاب بررسي شده است، به ترتيب عبارتند از: طبري، شيخ طوسي، زمخشري، ابوالفتوح رازي، ابن جوزي، فخرالدين رازي، ابن كثير، ملا فتح الله كاشاني، رشيد رضا، و علامه طباطبايي.
از اين ميان، چهار مفسر شيعه و بقيه از اهل سنت هستند، دو تفسير فارسي و بقيه عربي، دو تفسير كاملاً روايي و بقيه داراي سبك غيرروايي، دو تفسير از دوره جديد (قرن چهاردهم) و بقيه از سده‌هاي سوم تا دهم هجري هستند . بنابراين مي توان گزينش مؤلف را از جامعيتي نسبي برخوردار دانست.
مك اوليف در اين فصل شرحي موجز و دقيق از زندگي، تحصيلات، آثار و افكار هر يك از اين مفسران به دست مي دهد و پيش از ورود به بحث اصلي خود در بخش دوم (فصل‌هاي سوم تا نهم)، ويژگي‌ها و نگرش تفسيري اين تفاسير را معرفي مي كند. نكته قابل توجه آنكه وي افزون بر متون اروپايي و عربي، از منابع فارسي نيز به فراواني استفاده مي كند.
بخش دوم (فصل‌هاي سوم تا نهم) بدنه اصلي كتاب است. مؤلف عنوان اين بخش از كتاب را "ستايش قرآن از مسيحيان" قرار داده است. هر يك از فصول سوم تا نهم (در بخش دوم) به بررسي و تحليل يكي از گزاره هاي قرآني درباره مسيحيان است. بدين‌سان، مؤلف هفت آيه يا مجموعه آيات قرآني را مطرح مي كند كه همگي درباره مسيحيان است . در اين كتاب آياتي از سوره مائده، آل عمران و حديد نقل شده كه همگي داراي نكات مثبت و توصيفات ستايش آميزي از مسيحيان هستند، از جمله اينكه در ميان اهل كتاب، بهترين گروه هستند و بيشترين همدلي را با مسلمانان دارند.
استفاده و رجوع مؤلف به تفاسير اسلامي بسيار چشمگير است، اما شايد اين نكته براي غربيان اندكي عجيب باشد كه دسته اي از آرا و اقوال تفسيري، نسل به نسل در ميان مفسران تكرار شده است. فارسي يا عربي بودن، روايي يا غير روايي بودن، شيعه يا سني بودن، هيچ يك در ديدگاه‌ها و نظريات مفسران دهگانه چندان تفاوتي ايجاد نكرده است. تنها قديمي يا جديد بودن تفاسير (در تفسير المنار رشيد رضا و تفسير الميزان علامه طباطبايي) است كه تفاوت مشهودي را نشان مي دهد.
مؤلف و آثار وي:
مؤلف اين كتاب جين دمن مك اوليف، استاد فعلي مطالعات اسلامي در دانشگاه جرج تاون است. وي تحصيلات ليسانس خود را در كالج ترينيتي (واشنگتن- آمريكا) به پايان رسانده، در سال 1979، فوق ليسانس خود را در زمينه مطالعات اديان از دانشگاه تورنتو كانادا دريافت كرده و در سال 1984، موفق به كسب دكتري مطالعات اسلامي از همان دانشگاه شده است. از سال 1986 تا 1992 در دانشگاه هاي اموراي ، آتلانتا و جورجيا به تدريس مطالعات ديني و اسلامي مشغول بوده، از سال 1992 تا 2000 استاد مطالعات اسلامي در دانشگاه تورنتو كانادا بوده و در اين مدت در سمت استاد تمام به تدريس در دو دپارتمان اديان و فرهنگ و تمدن‌هاي خاورميانه اشتغال داشته و از سال 2000 ميلادي تاكنون رئيس يكي از دانشكده‌هاي دانشگاه جرج تاون آمريكا بوده است.
بيشتر آثار مك اوليف به گونه اي به مسئله مسيحيت و مسيحيان از منظر قرآن و تفاسير اسلامي پرداخته اند. مهمترين اثر وي سرويراستاري دايرةالمعارف قرآن (2001ـ2005) است كه طرح اوليه آن را در سال 1992 با همكاري انتشارات بريل در لايدن (هلند) ريخته و با همكاري جمعي از معروفترين قرآن پژوهان معاصر، آن را در 5 جلد و نزديك به 700 مدخل منتشر كرده است.
مسيحيان در قرآن: بررسي تفاسير قديم و جديد (پايان‌نامه‌ي دكتري انتشار, كمبريج 1991)، ترجمه تاريخ طبري سرويراستاري مشترك يك كتاب درباره تاريخ و روش‌هاي تفسير در اسلام، يهوديت و مسيحيت و مقالاتي چون برگزيده تمام زنان عالَم : مريم و فاطمه در تفاسير قرآن، شناخت صابئين در تفاسير قرآن، اهل كتاب در يك تفسير فارسي از جمله آثار مك اوليف هستد .
نظر شما