آرامگاه تاریخی خالد نبی(ع) بربلندای تپه ماهورهای کلاله

خبرگزاری مهر- گروه استانها: زیارتگاه خالدنبی(ع) را باید بهار دید. تپه ماهورهای سبز اطراف چنان به منطقه زیبایی بخشیده که در توصیف کلمات نمی گنجد. مناظری که کمتر مثل آن را در جای دیگر می شود دید. این تپه ها که به هزار تپه نیز معروف شده مثل مخملی سبز در منطقه پهن شده است.

بهترین راه برای رفتن به زیارتگاه خالدنبی(ع) از کلاله است. بعد از گنبد کاووس ۴۰ کیلومتر که طی کنید به کلاله می‌رسید. روستای گچی سو مقصد بعد از کلاله است. بعد از این روستا است که دشت صاف و هموار ابتدای جاده شروع می شود. سال های گذشته برای رفتن به خالد نبی بعد از روستای گچی سو باید مسیر ناهمواری را طی می کردید اما چند سالی است که این مسیر آسفالت شده است. بعد از این مسیر تپه‌هایی که به زیبایی مسیر اضافه می‌کند شروع می شود و تا مدت‌ها در خاطره‌ها ماندگار است.

زیارتگاه خالدنبی(ع) در ارتفاع ۷۰۰ متری کوه گوگجه داغ یا تانگری داغ در قسمت شرقی هزار دره قرار دارد. آرامگاه کوچک خالد نبی(ع) بر بلندای تپه ای قرار گرفته است. مقبره ای ساده با اتاق هایی که قبور متبرکه در آن قرار گرفته و گنبدهایی ساده تر و بدون تزیین بالای هر کدام که این مکان را متفاوت از هر مقبره‌ای کرده است. محوطه خالد نبی شامل سه بقعه زیارتی و یک گورستان تاریخی منحصر به فرد است که مکان های زیارتی آن، مشهور به بقعه خالد بن سنان، بقعه چوپان آتا و بقعه عالم بابا است. به گفته کارشناسان در این بین، بقعه خالد بن سنان دارای اهمیت بیشتری از نظر نسب نامه است.

در اطراف مقبره خالد نبی(ع) دو بقعه دیگر هم وجود دارد که با توجه به روایات محلی، یکی چوپان آتا از یارانش و دیگری عالم بابا پدر همسر خالد نبی(ع) است.

بقعه چوپان آتا نیز بصورت بنایی ساده، مسقف با پلان چهار ضلعی است که در هر ضلع آن یک پنجره با طاق هلالی می‌باشد. در داخل بقعه صورت قبری ساده بدون سنگ قبر دیده می‌شود. مزارع کلزا و گندم که مسیر حرکت هستند، دشت شقایق اطراف مزار، سنگ قبرهای تاریخی، مقبره خالد نبی و در آخر هم دشت وسیع و آب و هوای خوب شما را شیفته این مکان می کند.

دشت سرسبز و لاله زارها در کنار مزارع کلزا و گندم باعث شده سه سرنگ سبز و زرد و قرمز در این مسیر حاکم باشد. مسیر دسترسی به این مکان تا پای کوه آسفالت است. بخشی از محدوده خالد نبی هم قبرستانی تاریخی دارد که به دلیل نوع سنگ های مقبره از نظر اهالی منطقه افسانه ای است.

در گذشته دیوید استروناخ این محوطه را مورد بررسی و مطالعه قرار داده و گزارشی از گورستان خالد نبی در مقاله ای بنام «سنگ های ایستاده در ناحیه اترک» در مجله انگلیسی سال ۱۹۸۱ میلادی چاپ و منتشر کرده است که نشانه اهمیت این محوطه تاریخی است از طرفی این اثر توسط پژوهشگران ایرانی نظیر منوچهر ستوده در جلد پنجم کتاب از (آستارا تا استرآباد)، رجبعلی لباف خانیکی و شهریار عدل نیز مورد مطاله قرار گرفته است.​

در برابر در ورودی بقعه عالم بابا، درختچه کوچکی وجود دارد که اصطلاحا از آن به عنوان درخت نذر کرده یاد می‌کنند. زائرین ترکمن برای بر آورده شدن حاجات خود مانند فراوانی غلات، بهبودی زراعت، افزایش گله و رمه بخصوص برای زایش زنان سترون و عقیم به آن دخیل می‌شوند و توسل می‌جویند و در جهت قبله به آن نخ گره می‌زنند.

بقعه عالم بابا همانند بقعه چوپان عطا از حیث شکل و پلان ساخته شده‌است. این بقعه بصورت بنایی ساده چهار ضلعی که در هر ضلع آن یک پنجره وجود دارد. پنجره ضلع جنوبی آن تبدیل به مدخل و در ورودی با طاق هلالی شده‌است. سقف و گنبد این بقعه نیز مشابه گنبد بقعه چوپان عطا است. در داخل بقعه فقط صورت قبری ساده بدون کتیبه دیده می‌شود. ساخت های مرقد عالم بابا و چوپان عطا از سنگ‌های لونه محلی بوده‌است.

​​

زیارتگاه اصلی مربوط به مقبره خالد بن سنان(ع) که به خالد نبی معروف است. یکی از پیغمبران عرب بعد از عیسی خالد نبی غیث بن سنان عبسی بود، که در گفتگوی محاوره‌ای ترکمنان، ایشان را "حالت نبی" می گویند.

به نقل از کتاب ناسخ التواریخ، خالد بن سنان 6123 سال بعد از به دنیا آمدن آدم و در سال ۵۳۰ میلادی بر تخت نبوت نشته و مردم زمان خود را به شریعت «اسماعیل ذبیح اله» می‌رسد. او در سرزمین عدن که در یمن است، می زیسته‌ و از قبیله «بنی عبس بغیض» است.

از آنجایکه ایشان در زمره پیامبران تبلیغی بدون کتاب و آخرین مبلغ دین مسیح بوده و وظیفه اش ایجاب می‌کرد که بعنوان مبلغ دینی به همه جا سفر کند و مردم را به پذیرش دین مسیح دعوت کند. در آن زمان در ایران، خسرو انوشیروان پادشاهی می‌کرد و آیین زرتشت مذهب رسمی اکثر ایرانیان بود.

وقتی وارد حیاط مقبره می شویم چهار طرف آن اتاق هایی وجود دارد که زایران و گردشگران می توانند در آن شب را سپری کنند و گفته شده که هزینه اجاره این اتاق ها صرف نگهداری و تولیت زیارتگاه می شود.

روزهای نوروز و بهار حیاط زیارتگاه شلوغ می شود از کسانی که از راه دور و نزدیک برای دیدن این آرامگاه آمده اند و در اینجا اهالی بومی منطقه مغازه هایی را اجاره کرده و انواع وسایل زینتی، کتب ادعیه و مواد غذایی را به زایران و گردشگران عرضه می کنند.

داستان معجزه این پیامبر و سفرش و دعای معروفی که به درگاه خداوند انجام داد هم شنیدنی است. می گویند که وقتی کفار به خالد نبی(ع) و خانواده اش دست می یابند، او دعا می کند که زمین کشاورزی اش که در آن هندوانه و خربزه می کاشته است تبدیل به سنگ شود تا کافران بهره ای از آن نبرند.

گورستان باستانی و اسرار آمیز این منطقه را نمی توان در کنار مقبره خالد نبی(ع) نادیده گرفت. گورستانی که خودش حکایت عجیبی دارد. چسبیده به این زیارتگاه دره ایی وجود دارد که در آن سنگ قبرهایی است که آدم را متعجب می کند.

در نگاه اول تعداد زیادی از سنگ قبرهای ایستاده وجود دارد اما وقتی وارد این دره سنگ قبر می شویم در بین این سنگ قبرهای ایستاده سنگ قبرهای کوتاهی هم وجود دارد که بسیار متفاوت با سنگ قبرهای ایستاده است.

کاربرد این سنگ قبرها هنوز مشخص نیست اما به گفته مردم محلی منطقه این مکان همان جایی است که خالد نبی(ع) در آن دعا کرد که قومش به سنگ تبدیل شود و دست کفار به آن ها نرسد حتی بعضی از اهالی معتقدند قسمتی از دیوار معروف اسکندر هم از این منطقه عبور کرده است.

خیلی ها هم این قبرستان را یکی از اسرار آمیزترین نقاط ایران می دانند به این دلیل که هنوز در خصوص زمان و چگونگی پیدایش آن ابهامات فراوانی وجود دارد.

در گذشته تعداد بیش از ۶۰۰ تا را برای آن شمرده اند که امروزه به دلیل دستبردهایی که زده شده تعدادشان کم شده است.

در این جا ۳ نوع سنگ قبر وجود دارد، نوع اول که سنگ مزارهای استوانه ایی بلندی است که وزنی زیادی دارد، نوع دوم سنگ مزارهای صلیبی شکل یا به صورت دو نیم کره است و نوع سوم سنگ مزارهایی است که به شکل شاخ قوچ ساخته شده و تعدادشان از دو نوع دیگر کمتر است.