مسابقه تلویزیونی که «زندگی کردن» را آموزش می دهد

مجله مهر: مسابقات تلویزیونی جزء جدا نشدنی برنامه های سرگرم کننده در شبکه های تلویزیونی که هربار با ظاهر متفاوتی نسبت به قبل از تلویزیون پخش می شود. اطلاعات عمومی، زور زیاد، تمرکز بالا، قدرت بدنی و دستپخت خوب بارها در مسابقات تلویزیونی به عنوان شاخص های برتری مطرح شدند و شرکت کنندگان با داشتن هرکدام از این مهارت ها برنده اعلام می شدند. اما چندسالی است که تغییر در سبک و سیاق برگزاری مسابقات در تاک شوهای خارجی به خصوص شبکه های فارسی زبان خارج از کشور باعث شد این موج نیز با کمی تاخیر عینا در برنامه های ایرانی کپی شود. به طوری که برخی برنامه سازان اصرار دارند نمونه های بومی را حتی با سر وضع بسیار ضعیف تری از نسخه اصلی بسازند. اما کدام مسابقه ها در رسانه ملی توانسته اند مسیر درستی را پیش بگیرند و الگوی درستی را معرفی کنند و کدام مسابقه ها محصول درستی برای ارائه نداشتند؟

مهارت های مورد نیاز برای شرکت در مسابقات تلویزیونی

گاز زدن یک سیب آویزان، به خاطر سپردن تصاویر مختلف، تشخیص تصاویر تار شده، حفظ بودن اسامی شهرها و روستاها، حل کردن یک پازل به هم ریخته، داشتن زور زیاد، توان به ترتیب کردن سریع کلمان به ترتیب حروف الفبا، داشتن صدای خوب برای جبران امتیازات از دست داده و داشتن اطلاعات عمومی بالا. اگر تاکنون مخاطب برنامه های تلویزیونی باشید حتما مراحل بالا در مسابقات مختلف دیده اید. مهارت هایی که فقط برای برنده شدن در مسابقات تلویزیونی به کارتان می آید و شاید فایده دیگری برایتان ندارد. سالهاست مسابقات تلویزیونی برای سرگرم کردن مخاطبانشان از این شیوه ها استفاده می کنند و هربار مسابقات با دکور و اسامی جدیدی وارد کنداکتور تلویزیون می شوند و فقط موارد بالا را دوباره تکرار می کنند. پس حواستان باشد اگر قصد شرکت در برخی مسابقات تلویزیونی را دارید. پیش از شرکت در مسابقه برای بدست آوردن مهارت بالا موارد ذکر شده را تمرین کنید!

کپی هایی که برابر اصل نیستند

برنامه های کپی شده تلویزیون از روی دست برنامه های ماهواره ای و تاک شوهای خارجی موج جدید این روزهای تلویزیون است که پیش از این در شبکه نمایش خانگی نمونه آن را دیده بودیم. در نوروز امسال نیز موج این برنامه ها به اوج خود رسید و مسابقات تلویزیونی نیز از این موج بی نصیب نماند.

شب کوک

 برنامه «شب کوک» که ایده آن چندان جدید هم نیست در ایام نوروز نیز ادامه پیدا کرد و در آخر برنده نهایی خود را شناخت. هرچند که شب کوک بینندگان زیادی را به خود اختصاص داد اما باید بپذیریم ایده جدیدی برای این برنامه نبوده و نمونه های مشابه آن در رسانه های دیگر پخش شده بود. البته عوامل این برنامه قول داده اند سری جدید شب کوک با موسیقی ایرانی بتوانند یک برنامه متفاوت روی آنتن ببرند.

میهمان ما باشید

 بعد از پخش برنامه « بفرمایید شام» از سوی شبکه من و تو، «شام ایرانی» به کارگردانی «بیژن بیرنگ» با کپی موبه مو از محتوای این برنامه تولید و در شبکه نمایش خانگی توزیع شد.بعد از آن برنامه های آشپزی زیادی با این ایده تولید شدند. امسال نیز «برنامه مهمان ما باشید» این ایده را در قالب دیگری بازسازی کرد. در هر قسمت از این مسابقه یک خانواده میزبان خانواد ای از یک شهر دیگر بودند و باید آنها را با فرهنگ آداب و رسوم و مناطق دیدنی آن شهر آشنا می کردند. در پایان هرمرحله خانواده مهمان و کارشناسان آشپزی و گردشگری به خانواده میزبان امتیاز می داند. تجمل گرایی، فرهنگ غلط و کپی شده امتیاز دهی به میز شام و پذیرایی میزبان به سبک برنامه های ماهواری، از معایت بزرگ این مسابقه بود. هرچند که امتیاز دهی به میزبان و مهمان نوازی او در بسیاری از شبکه ها و فرهنگ ها پذیرفته شده است اما در فرهنگ ایرانی ایراد گرفتن از میزبان و عیب گویی از میزبان وجه مناسبی ندارد.

دستپخت

برای دیدن این برنامه باید حداقل به سطح متوسطی از زبان انگلیسی مسلط باشید. چون دستپختی ها اصرار عجیبی به استفاده از کلمات انگلیسی به جای فارسی دارند. پس اگر به جای «برش» از کلمه «کات» و به جای «برگ لیمو» از کلمه « لمون گرس» و به جای «سرآشپز» کلمه « شف» را شنیدید تعجب نکنید. همچنین از رفتارهای عجیب داوران مسابقه در هنگام چشیدن غذاهای شرکت کنندگان نیز کمتر تعجب کنید. با اینکه این برنامه توانسته قدم های خوبی در راستای کاهش مصرف آب، روغن و تفکیک زباله بردارد و غذاهای اقلیم مختلف کشور را در منوی غذایی خود قرار دارد. اما شیوه اجرای آن، از دستمال سر شرکت کنندگان خانم تا نوع برخورد و نحوه معرفی شرکت کنندگان و نوع حذف آنها شباهت زیادی با فرهنگ ما ندارد.

«خانه ما» تجربه موفق و خلاقانه این روزهای تلویزیون

مستند مسابقه ها در یکی دو سال اخیر وارد رسانه ملی شدند و توانسته اند مخاطبان زیادی را برای خودشان دست و پا کنند. «مستند مسابقه خانه ما» از جمله مسابقاتی بود که پخش آن از چند هفته قبل از ایام نوروز آغاز شد اما با توجه به استقبال مردم زمان پخش آن از چند شبکه دیگر نیز از ابتدا شروع شد. این مسابقه که از تولیدات «خانه مستند انقلاب اسلامی» است توانست با یک طرح نو و خلاقانه سه خانواده را وارد یک رقابت جدی کند. رقابتی که آنها را به پس انداز، صرفه جویی، ساده زیستی و کنترل مصرف انرژی دعوت می کرد. در این مسابقه یک کارت خرید متناسب با تعداد افراد در اختیار هرکدام از این خانواده ها قرار گرفت و قرار شد یک ماه با هر شیوه ای که می دانند با این پول زندگی کنند. در نهایت خانواده ای پیروز مسابقات است که پول بیشتری را پس انداز کرده و در نتیجه ۱۰۰ برابر پول باقیمانده به آنها جایزه داده می شود. یعنی هر هزارتومان، صدهزارتومان ارزش دارد. خانواده ها باید مهمانی بدهند و حتی یک روز همراه خانواده به گردش هم بروند و یک کسب و کار خانوادگی نیز به راه بیندازند. قصه از آنجایی جذاب می شود که هرکدام از خانواده ها تصمیم می گیرند با کمترین هزینه میزبانان خوبی برای مهمانانشان باشند.

به بهانه پخش این مسابقه و پرطرفدارشدن میان مردم سراغ «حسام اسلامی» کارگردان این برنامه رفتیم تا درباره این مجموعه بیشتر بدانیم.

خانه ما سبک زنگی جدیدی را به مردم یاد می دهد

«حسام اسلامی» پیش از ساخت مستند مسابقه های فرمانده و خانه ما با عنوان یک مستندساز شناخته می شد. اما حالا با تولید مستند مسابقه های فرمانده و خانه ما چند وقتی است تلویزیونی ها او را به عنوان برنامه ساز می شناسند.

تجربه مستند «دکتربسکی» و مسابقه «فرمانده» خانه ما را ساخت

تجربه خوب مستند مسابقه فرمانده ۱ که از شبکه افق دوسال قبل پخش شد ما را به این فکر انداخت که یک مستند مسابقه دیگری بسازیم. از طرفی من چندسال پیش مستندی ساخته بودم درباره آقای دکتربسکی. آقای دکتر یک پیرمردی است که موهای بلند سفیدی دارند و همیشه لباس سفید می پوشند و در حوزه محیط زیست فعالیت می کنند. ایشان یک سبک زندگی بسیار متفاوتی دارند. باوجود املا و بیمارستانی که دارند اما شدیدا آدم صرفه جویی و حساسی در مصرف انرژی. همه این ها برای ما خیلی جالب بود. ما  ایده اینکه برنامه ای بسازیم که شکل الگوی مصرف دکتر بسکی را مدنظر قرار بدهد در ذهنمان بود. 

می خواستیم خانواده ها به قشر متوسط نزدیک باشند

سال گذشته از شبکه افق یک تیزری پخش شد که از مردم دعوت کرد که در چنین مسابقه ای شرکت کنند. بعد با شرکت کننده ها مصاحبه کردیم چون می خواستیم از سه نوع متفاوت باشند. یعنی واکنش هایشان در یک موقعیت مشابه بسیار متفاوت باشد که در نهایت این سه خانواده انتخاب شدند. تاکید داشتیم که حتما بچه داشته باشند و اینکه سطح درآمدی و زندگی آنها دوراز هم نباشد و به قشر متوسط مردم که بیشترین حجم جامعه هستند نزدیک باشند.ما فقط می توانسیم یک سری پیش بینی داشته باشیم درباره کارهای آنها اما نمی توانستیم دقیق بگوییم. گاهی کارهایی به ذهن خودشان می رسید که واقعا عالی بود. هرکدام از عوامل هم گاهی طرفدار یکی از خانواده ها می شدند. اوایل فکر می کردیم باید بی طرف باشیم ولی گفتیم اگر این مسابقه نتواند واکنش ما را به همراه داشته باشد پس بقیه مردم را نیز درگیر نمی کند.

رغبت مدیران به مستند مسابقه بیشتر شده است

این مستند مسابقه ها خوشبختانه چند وقت اخیر تعدادشان بیشتر شده است. این از آن جایی خوشحال کننده است که پیش از این مدیران سیما به ساخت و پخش چنین برنامه هایی رغبت نداشتند اما استقبال مردم به این برنامه ها نشان داد که آنها چنین مسابقاتی را دوست دارند و مدیران را علاقه مند کرده است. تا پیش از تعطیلات نوروز بیش از هزار خانواده در سایت خانه ما برای حضور در این برنامه ثبت نام کرده بودند و قرار است به امید خدا خانه ما ادامه داشته باشد.