علیرضا امری کاظمی کارشناس مسئول ژئوتوریسم سازمان زمین‌شناسی در گفتگو با خبرنگار مهر به مسائل جانبی ژئوپارک قشم اشاره کرد و گفت: عمده‌ترین اقدامات مربوط به ژئوپارک از طریق ارتباطات و لابی‌ها پیش می‌رود، یعنی اگر این ارتباط‌ها برقرار باشد، جایگاه ژئوپارک همیشه محکم است، اما آن‌هایی که روابط را قطع می‌کنند و ارتباط بین‌المللی ندارند، یا حذف می‌شوند یا به سختی تایید می‌شوند. در سالهای گذشته، همزمان با ژئوپارک قشم یکی دو ژئوپارک از جمله تنها ژئوپارک استرالیا نیز حذف شد در چهارسال گذشته از تنها ژئوپارک استرالیا بازدید کردم، یکی از ایرادهای وارده به قشم، که همان «نمود نداشتن و آشکار نبودن» بود نیز به استرالیایی ها وارد شد. خوشبختانه وضعیت قشم از این نظر خیلی خوب شده است.
مشاور ارشد ژئوپارک قشم درباره اصلاح محتوای اطلاع رسانی گفت:یکی از اِشکالات اطلاع رسانی در حوزه ژئوپارک این بود که محتوای مطالب علمی و دقیق نبود و هر کس به زعم خود مطلبی درباره ژئوپارک نوشته و آن را به عنوان بروشور تکثیر می‌کرد و در اختیار مسافران قرار می داد و غلط‌های محتوایی، علمی و تایپی هم داشت.
وی افزود: یکی از اقداماتی که درحال حاضر در قشم انجام می‌شود استاندارد کردن و یکسان کردن ابزارهای ترویج و اطلاع‌رسانی است که رایگان در اختیار مسافران قرار می‌گیرد، علاوه‌بر آن نقشه‌های جدیدی نیز طراحی شده است. نقشه‌های موجود در قشم کلاسیک و معمولی است که هیچ حسی را در آدم ایجاد نمی‌کند، اما در مقابل نقشه‌های جایی مثل دوبی آنقدر هیجان دارد که هر کسی دلش می‌خواهد آن منطقه را ببیند. البته بعد که به آنجا می‌روید، می‌بینید، خبر آنچنانی هم نیست، ولی چون خودشان را خوب معرفی و تبلیغ کرده‌اند جذاب به نظر آمده است. این یکی از راهکارها است که درحال فکر روی آن هستیم، من معتقدم تا به حال این معرفی حالت رفع تکلیفی داشته است.
ورودیه برای ژئوسایت‌های قشم
این کارشناس درباره تعیین ورودیه برای ژئوسایت‌ها گفت: تعیین ورودیه برای ژئوسایتی مانند دره ستاره‌ها می‌تواند درآمدزایی برای مردم روستای نزدیک به آن و حتی خود ژئوسایت داشته باشد. این کار علاوه‌بر درآمدزایی، باعث جلب گردشگر واقعی و بازدیدکننده علاقه مند می‌شود و مانع ورود اشخاص دیگر خواهد شد. باید توجه کرد این ورودیه در مقابل بودجه‌ای که منطقه آزاد برای سامان دهی و حفاظت ژئوسایت ها کنار می‌گذارد، نزدیک به صفر است.
امری کاظمی راه‌های درآمدزایی ژئوسایت‌های جهانی را متفاوت دانست و گفت: بیشتر درآمدها به صورت غیرمستقیم عاید ژئوپارک می‌شود، مثلا در چین این درآمد از محل اقامت، رستوران، حمل و نقل، فروش صنایع دستی وابسته به دست می آید. البته بعضی ژئوسایت ها ورودیه دارند ولی این یک سیاست عمومی نیست.
وی وضعیت نامطلوب سیستم حمل و نقل درون شبکه‌ای جزیره قشم، از جمله عدم مسیر دسترسی به گنبد نمکی به عنوان یکی از ژئوسایت‌ها را تایید کرد و افزود: ساخت جاده دسترسی به گنبد نمکی یکی از چالش‌های جزیره است، چون بودجه سنگینی را می‌طلبد که تامین آن از عهده اداره ژئوپارک خارج است و باید از طریق سازمان منطقه آزاد تامین شود که آن هم توجیه قوی نیاز دارد، فکر می‌کنم تاکنون موفق نشده‌اند توجیه قوی برای دریافت این بودجه داشته باشند. از نظر بازرسان ژئوپارک وضعیت این راه ها، نقض شاخص ها نیست، معیار آن ها در دسترس بودن است. مثلا در ژئوپارک جهانی چین، ۴ ساعت در جاده گِلی که دچار رانش زمین شده بود، با ماشین حرکت می کردیم و احتمال وقوع خطر در هر لحظه وجود داشت.
ساختمان اسکله سهیلی یک هسته استراتژیک است
امری کاظمی درباره طرح‌های قابل اجرا در اسکله سهیلی جزیره قشم به عنوان بخشی از ژئوپارک نیز بیان کرد: قرار است طرح‌های بزرگی در این اسکله به اجرا درآید تا این ژئوسایت به یکی از مراکز اصلی ژئوپارک قشم تبدیل شود. ساختمانی که در نزدیکی این اسکله وجود دارد یک هسته استراتژیک محسوب می شود.
وی افزود: قرار است طبقه اول آن به نمایشگاه دائمی و موزه تبدیل شود. روی چشم انداز ساختمان هم کار خواهد شد و حیاط این ساختمان به پارک موزه علوم و زمین تبدیل می شود. طبقه دوم نیز به محل آموزش و اقامت اساتید اختصاص می یابد. همچنین لنج ها و قایق های قدیمی از جمله قایق‌های چوبی قدیمی که از آفریقا آمده‌اند از سراسر جزیره برای برپایی نمایشگاهی از شناورهای قدیمی و سنتی در آب، جمع آوری خواهد شد.
امری کاظمی ادامه داد: درباره ماهیت گردشگران قشم که بیشتر به خرید محدود شده و این نوع گردشگر شاید بیشتر یک تهدید برای ژئوپارک تلقی شود تا فرصت، گفت: در قشم دو گروه گردشگر داریم. گروهی که برنامه مشخصی برای خرید دارند و هیچ کاری با چیزهای دیگر جزیره ندارند و حتی اگر به آن‌ها جایزه هم بدهید که از این ژئوسایت‌ها بازدید کنند اصلا برای‌شان جذابیت و اهمیتی ندارد.
این کارشناس ادامه داد« یک سری هم هستند که علاوه‌بر گشت و گذار، خرید هم می‌کنند. باید روی این گروه کار شود. یکی از برنامه‌ها برای هدایت این گروه از گردشگران، تولید یکسری محصولات فرهنگی و تبلیغاتی در تیراژ بالا است که جذابیت داشته باشد و رایگان دراختیار آن‌ها قرار گیرد. البته این برنامه برای زمانی غیر از نوروز است، چون در آن مقطع کوتاه فشار مضاعف و تخریب شدید ناشی از ورود مسافر به جزیره وارد می‌شود. به نظر من بزرگترین سیاست ممکن در نوروز آن است که این جمعیت را از ژئوسایت‌ها دور کنند و محدودیت و ظرفیت بازدید تعیین کنند، چون سایت باید استراحت داشته باشد.
گنبد و غار نمکدان در راه ثبت جهانی
وی افزود: فعالیت دیگری برای ثبت جهانی گنبد و غار نمکی قشم توسط سازمان میراث فرهنگی درحال انجام است که باید با هماهنگی و همکاری ژئوپارک انجام شود. خوشبختانه نشست خوبی بین مدیرکل ثبت میراث و مدیرعامل قشم برگزار شد و تفاهمات اولیه حاصل شده است ... لازم است بخشی از منظر و بدنه غار و گنبد که بر اثر یکسری اقدامات ناآگاهانه تخریب شده است؛ اصلاح و اقدامات ایمن سازی انجام شود. اکنون گنبد نمکی برای اشخاص ناآشنا به محیط و منطقه، خطرناک است، چرا که انحلال نمک در مسیر تردد و وجود فروچاله های مخفی، حادثه آفرین است. بنابراین لازم است برای بازدید مطالعات ایمن سازی انجام شود.
امری کاظمی گفت: حداکثر سن سازندهای رسوبی جزیره قشم، ۲۵ میلیون سال است، درحالی که سن سازندهای گنبد نمکی به ۵۰۰ میلیون سال می‌رسد. توده بزرگ نمک به خاطر سبک بودن، بالا آمده و با خود سنگ‌های لایه های مختلف را به سطح زمین آورده است، پس از بارندگی نمک‌های سطح آن شسته شده و کلکسیونی از انواع سنگ‌ها و کانیها با رنگ ها و فرم های متنوع باقی مانده است و یک باره گنجینه زیرزمینی که در هیچ کجای جزیره یافت نمی شود، بوجود آمده است به همین دلیل این منطقه در حوزه زمین شناسی اهمیت دارد.
نظر شما