کمپینی برای تبدیل «آش‌خورها» به کباب خورها!

روزنامه ابتکار نوشت: خاطرات دوران سربازی تمامی ندارد حتی اگر دیگر سلام نظامی دادن، کلاغ پر زدن و تاول‌های پاهایت را از یاد برده باشی. اسمش احمد است. دیپلم دارد و از کرج این خاطره را برای کمپین بهبود سربازی فرستاده است. می گوید: وقتی که به سربازی رفتم بدبخت شدم و تمامی امیدهای زندگی ام را از دست دادم چرا که دیو بی رحمی به نام سربازی جلوی رویم سبز شد و نگذاشت پرواز کنم.

این تنها داستان احمد نیست. احمد یکی از هزاران فردی است که صبح خروس خوان از خواب بیدار می شوند، پوتین‌های سنگین و بی رحمشان را به پا می‌کنند و به سربازی می روند.

یکی از خبرهای داغ سربازی در این روزها به راه افتادن یک کمپین خودجوش جوان و دانشجویی در جهت بهینه سازی خدمت سربازی است که در حال برگزاری سومین همایش خود در فرهنگسرای شفق است. هدف از این کمپین، بحث و تبادل نظر با اساتید دانشگاهی و کارشناسان نظامی، حقوقی و اقتصادی درباره شیوه کنونی خدمت وظیفه عمومی و ارائه راهکارهایی برای بهینه سازی این خدمت مقدس به گونه ای "عادلانه” اعلام شده است، یعنی به گونه ای که حقوق متقابل سربازان وظیفه و ارگان های متولی نیازمند به آنان رعایت شود و به هیچ طرفی اجحاف نشود. وقتی سخن از "کمپین” به میان می آید، ما دیگر صرفا با برگزاری یک "همایش” سر و کار نداریم بلکه با یک "کارزای تبلیغاتی” مواجه هستیم که هدف از آن، مخاطب قرار دادن افکار عمومی اقشار مختلف جامعه درباره یک موضوع و سعی در انتقال یک "پیام” حیاتی به ایشان است تا بدین ترتیب، یک جنبش مردمی به وجود آید و موجبات لازم برای اعمال تغییرات قانونی لازم در رابطه با آن موضوع یا نهادهای مرتبط با آن تحقق یابد. کمپین بهبود خدمت سربازی شاید یکی از معدود کمپین های فضای مجازی باشد که با چهارچوب فکری قوی و عزمی قوی تر راه خود را ادامه می‌دهد.

کمپین بهبود سربازی از کجا آغاز شد؟

کمپین بهبود سربازی کاری تک محوری نبوده و نیست. گروه بر این عقیده است که اگر تا امروز به هدفی رسیده است به واسطه کار تیمی بوده است. یک سال و نیم از عمر تاسیس کمپین بهبود خدمت سربازی می‌گذرد. این کمپین از دانشجویان ۷ دانشگاه شریف، تهران، امیر کبیر، علم و صنعت، شهید بهشتی، علامه طباطبایی و دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب شکل گرفت و کار خود را آغاز کرد. این کمپین در طول عمر یک سال و نیمه خود فعالیت های مختلفی را در رابطه با ابعاد اقتصادی خدمت سربازی با فعالیت در دانشگاه ها و فضای مجازی همراه با ساخت انیمیشن‌ها، اینفوگرافی‌ها و ویدیو هایی در رابطه با سربازی انجام داده است. تنها یک ویدیو انیمیشن این کمپین بیش از ۲ میلیون بار دیده شده و به اشتراک گذاشته شده است. امضای طومار برای ارائه تحصیلات سربازی به شرکت های دانش بنیان نیز یکی دیگر از اقدامات این کمپین است اما هدف اصلی واولیه این کمپین در زمینه بالابردن آگاهی برای حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سربازی در جامعه بوده است. این کمپین به راه حل ها هم فکر کرده است. موضوع سربازان اقتصاد مقاومتی، سرباز آب و سرباز فرهنگ راه کارهای این کمپین برای بهبود خدمت سربازی بوده است. کمپین به هیچ عنوان با نهاد یا حزب سیاسی وابسته نیست و صرفا یک فعالیت اجتماعی برای شنیده شدن یک درد مشترک به نام سربازی است. دردی که سالیان سال است در کشور وجود دارد و اما هر کسی به نوعی سعی کرده است تا خودش به تنهایی گره ای از گره کور خدمت سربازی باز کند. کمپین خدمت سربازی اولین صدای برای یک تغییر بزرگ است.

خدمت سربازی چگونه تعریف می شود؟

به تعداد جوانان ایرانی یا شاید به تعداد کسانی که به سربازی رفته اند، تعریف خدمت سربازی متفاوت است. براساس آنچه که یکی از نمایندگان کمپین بهبود خدمت سربازی از نظرات ارسال شده به این کمپین می‌گوید: تصور عمومی به خدمت سربازی در کشور چه برای کسی که به خدمت سربازی معتقد است و چه کسی که به آن منتقد روش کنونی خدمت سربازی روشی نا مطلوب است. به این معنی که اکثر افراد بر این عقیده دارند که در صورتی حاضر به رفتن به سربازی هستند که با حرفه و تخصص آنها در ارتباط باشد. حرفی که از نظامی‌ها تا مجلس و دولت بر آن معتقدند اطلاف وقت زیاد در مدت زمان زیاد است.

ممکن است به عقیده بسیاری، گذراندن یک سال خدمت سربازی مطلوب باشد و شاید با خدمت گرفتن سرباز به صورت تخصصی تا سقف ۲ سال هم برای افراد قابل پذیرش باشد. اتلاف وقت و بی پولی و فاصله افتادن بین کار و تحصیل به مدت دو سال افکاری است که ذهن یک جوان را مشغول می کند.

سربازان نا امید

اتلاف وقت و دوری از کار تنها مشکلات و دردسرهای سربازی نیست. افسردگی، خودکشی و اعتیاد در پادگان ها از جمله مشکلاتی است که سربازان با آن دست و پنجه نرم می کنند و اما آمارهای آن نگفته باقی می ماند. براساس گفته های این عضو کمپین بهبود سربازی هر ماه حدود ۵ تا ۶ خودکشی در سطح کشور توسط سربازان وجود دارد. همین دیروز سربازی در خوزستان با شلیک گلوله به ناحیه سر به جان خود پایان داد و خودکشی کرد. هرچند عوامل متعددی می تواند در این اقدام به خودکشی موثر باشد اما مطمئنا خدمت سربازی به افسردگی افراد دامن می زند.

صف شاکیان برای قیمت های نجومی خرید سربازی برای تحصیل کردگان

همیشه یکی از سوال برانگیزترین موضوعات در خدمت سربازی قیمت های نجومی خرید سربازی برای مشمولان ۸ سال غیبت است. هر چه تحصیلات بالاتر می رود میزان قیمت ها نیز برای خرید سربازی سر به فلک می زند. براساس آنچه که عضو کمپین بهبود سربازی می گوید حجم زیادی از نظراتی که به دست این کمپین می رسد در رابطه با قیمت خرید سربازی برای افراد تحصیل کرده است.

آن طور که مشاهدات نشان می دهد تصور سیاست گذاران و قیمت گذاران خرید خدمت سربازی بر این است که اگر کسی دکتری دارد به واسطه اینکه درآمد بیشتری می تواند داشته باشد باید هزینه بیشتری را برای خرید خدمت سربازی بپردازد و آن کسی که تحصیلات پایین تری دارند درآمد کمتر و به مثابه آن باید پول کمتری هم برای خرید سربازی بپردازند. در حالی که قالب کسانی که غایب از سربازی بوده اند افرادی بوده اند که وارد بازار کار شده اند و تحصیلات کمتری دارد. بنابراین توان مالی بهتری به نسبت افرادی که تحصیلات خود را در مقاطع بالاتر تکمیل کرده اند.

براساس آمارهای بدست آمده در مرحله اول مشمولان غایب تنها ۱۰ درصد برای خرید سربازی اقدام کرده اند که یک سوم آن‌ها توان مالی برای پرداخت را نداشته‌اند. اگر اخبار را دنبال می کردیم نظام وظیفه بارها مهلت پرداخت را تمدید کرد و در آخر مشمولان را تهدید کرد که اگر هزینه را پرداخت نکند باید به سربازی برود و در نهایت در سال ۹۵ نحوه خرید سربازی قسطی شد چرا که افراد توان پرداخت آن را نداشتند و هزینه ها برای خرید سربازی بالا بود.

سربازی حرفه ای چیست؟

مرکز پژوهش های مجلس ۷ پیشنهاد برای سرباز حرفه ای داده است و کمپین نیز پیشنهادهایی را چون سربازان اقتصاد مقاومتی برای بهبود سربازی داده است. سربازی حرفه ای یک عزم جدی و یک راه کار می طلبد. راه کاری که شاید دور از دسترس نباشد.

سربازی حرفه ای به این معنی نیست که دیگر سرباز وظیفه در کشور وجود نداشته باشند. کمپین بهبود سربازی در این رابطه راه کارهایی از جمله ترکیب اجباری – حرفه ای را مطرح کرده است. به این معنی که دوره سربازی آموزشی برای همه به مدت چند ماه اجباری باشد و کسی که می ماند حقوقی دریافت کند و کسی که می ماند مالیاتی به عنوان مالیات دفاعی پرداخت کند.

این پیشنهادها شاید طرح متحول کننده ای در خدمت سربازی بناشد چرا که اگر قرار است تغییری اتفاق بی افتد باید کوچک باشد. زیرا هر چه قدر تغییرات بزرگ تر باشد مقاومت سیستم در برابر آن بیشتر است.

بحث اشتغال و کار آفرینی، ارائه تسهیلات برای کارآفرینان و ارائه پیشنهادهایی برای بهبود خدمت سربازان متاهل از جمله راه کارهایی است که کمپین بهبود سربازی اراده کرده است.