« لم یزرع» به مخاطبش می‌گوید معنای زندگی چیست

مراسم رونمایی از رمان لم یزرع، تازه‌ترین اثر محمد رضا بایرامی که اخیرا از سوی نشر کتاب نیستان منتشر شده است، شب گذشته با حضور جمع زیادی از اهالی قلم در فرهنگسراری انقلاب برگزار شد.

در بخشی از این مراسم حسین فتاحی نویسنده و منتقد ادبی در سخنانی عنوان کرد: بعد از رمان مردگان باغ سبز، این کتاب و رمان سنگ سلام آثار خوبی وبدند که از آقای بایرامی خوانده‌ام. داستان خوب باید این ویژگی را داشته باشد که فرمی جدید و جذاب برای بیان ارائه کند. این رمان می‌توانست بیانی کلاسیک داشته باشد و ما را دچار کندی زمان کند ولی با فرم تازه و مدرنی که اتخاذ کرده است، زمان را شکسته است. همچنین نویسنده در رمانش شخصیت‌های زیادی را وارد کرده است که همگی درست از کار درآمده‌اند و جزئی نگری او نیز به این کار کمک کرده است.

فتاحی افزود: بایرامی در رمانش از فضایی بی‌منطق بهره برده است و این ویژگی دوران جنگ است؛ دورانی که زمانی شکل می‌گیرد که در آن منطقی حاکم نباشد.

غبطه آقای کارگردان به آقای نویسنده

محمد علی باشه آهنگر دیگر سخنران این مراسم نیز در سخنان خود با بیان اینکه به نویسنده این رمان غبطه می‌خورد، گفت: در سینما توفیقی که رمان به دست آورده را کسب نمی‌کنیم. البته تا قبل از توقیف رمان مردگان باغ سبز حس می‌کردم که مشکلات اینچنینی تنها برای سینماست اما گویا  اینگونه نیست.

وی ادامه داد: پشت خصوص  مرزی ما در عراق اتفاقات زیادی رخ داده است که ای کاش اجاره داده می‌شد به آن نگاهی انداختن شود و البته ادبیات برای این مساله راحت‌تر از سینما می‌تواند برخورد کند.

باشه آهنگر افزود: شیوه روایت این کتاب جز به کل و بود و من حس دکوپاژ و تقطیع عجیبی را در ذهنم در این زمینه دیدم. جدای از این بسته تاریخی که در کتاب آمده نیز لاجرم من را سیراب می‌کند.

روایت بهت‌آور یک رمان

صادق کرمیار نیز در این نشست در سخنانی کوتاه عنوان کرد: داستان لم یزرع داستان یک روایت جاهلانه است و تنها جایی که می‌شد این تعصب جاهلانه را نشان داد عراق بوده است.

وی افزود: دوستان گفتند این اثر تکنیکی‌ترین اثر بایرامی نیست. البته من نمی‌فهمم تکنیکی‌ترین یعنی چه. هر اثری باید با تکنیک خودش نوشته شود و لم یزرع نیز باید اینکونه نوشته می‌شد و به نظرم ساختاری منسجم و فکر شده پشت آن است. نویسنده این رمان بهت آور من دنبال امتحان پس دادن نبوده است بلکه  بر اساس نیازش عمل کرده و باعث لذت بردن ما شده است.

کرمیار همچنین با انتقاد از توقیف رمان مردگان باغ سبز گفت: در ایران اگر از وزیر ارشاد سوال کنیم که جرا رمان توقیف شده می‌گوید اطلاعی ندارم و نباید این کار می‌شد. از معاون فرهنگی او سوال کنیم همین را می‌گوید و می‌افزاید که مخالف است. از مسعود ده‌نمکی هم سوال کنیم همین را می‌گوید. معلوم نیست در نهایت مسئول این اتفاقات کیست.

وی افزود: بایرامی در رمانش ما را متوجه اقداماتی غیر عادی کرده است و به ما هشدار می‌دهد که به برخی موضوعات عادت نباید کرد. او در واقع با این داستان از عارق برای ما نوعی آشنایی زدایی کرده است.

تعبیر زندگی در رمان

آخرین سخنران این مراسم نیز احمد دهقان بود.

وی در سخنان خود عنوان کرد: جنگ جهانی اول که تمام شد نویسندگان در دنیا به نوشتن درباره آن ابراز علاقه کردند و کتاب‌های زیادی را نوشتند تا با آن چهره جنگ را آنطور که هست و با همان هولناکی خودش نمایش دهند. اما پس از جنگ دوم جهانی نویسندگان در دنیا تلاش کردند به بهانه جنگ از زندگی بنویسند و بیان کنند که زندگی یعنی چهو آدم‌ها کجای مناسبات آن هستند. جنگ در کشور ما نیز همین کارکرد را داشت. رمان نویسانی را به وجود آورد که سعی داشتند جگ را آنطور که هست روایت کنند اما با اتمام جنگ نیز رمان نویسانی پدید آمدند که بیتشرین موضوع ذهنی‌شان این بود که بگویند زندگی واقعی یعنی چه و فراتر از آن بیان کنند که تو امروز چه هستی.

وی افزود: محمد رضا بایرامی با نوشتن کتاب هفت روز آخر به نیاز نخست پاسخ دادو امروز با لم یزرع به سراغ مساله دوم رفته است. پیومودن این مسیر توسط یک نویسنده باعث افتخار است و باید پاس داشته شود.