خبرگزاری مهر - گروه استانها: پرواز و فرودگاه دو کلمه عجین شده به هم هستند، یعنی اصولاً هرجایی که نام فرودگاه به خودش می‌گیرد باید پروازی برای فرود وجود داشته باشد، اما در برخی استانها فرودگاه‌هایی وجود دارد که مدتی است رنگ هیچ پروازی را به چشم ندیده‌اند یا اگر هم دیده‌اند آن‌قدر تک‌وتوک بوده که نام نیمه تعطیل بر آن‌ها گذاشته‌شده است.
«عباس آخوندی» وزیر راه و شهرسازی در مورد وضعیت فرودگاه‌های کشور در آخرین اظهارنظر خود گفته است که «در حال حاضر ۶۷ فرودگاه در کشور وجود دارد که ۵۴ فرودگاه فعال است».
با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت که دست‌کم ۱۳ فرودگاه در کشور غیرفعال است که البته برخی از این فرودگاه‌ها اصولاً ساختار مسافربری نداشته یا مالکیت آن‌ها متعلق به مناطق آزاد یا بعضي از وزارتخانه‌ها است.
اما برخی فرودگاه‌های غیرفعال یا نیمه تعطیل مربوط به استان‌های هم‌جوار تهران است که به دلیل نزدیکی به پایتخت اساساً سفر هوایی توجیه اقتصادی نداشته و مردم ترجیح می‌دهند با هزینه کمتر از سیستم حمل‌ونقل جاده‌ای یا ریلی استفاده کنند، هرچند که راه‌اندازی پرواز به دیگر نقاط کشور در این فرودگاه‌ها دارای توجیه خواهد بود.
بااین‌حال در این گزارش به برخی فرودگاه‌های نیمه فعال یا تعطیل کشور سر می‌زنیم، پروازی روی خط گزارش مهر به فرودگاه‌های بدون پرواز این روزهای کشور.
اینجا پارس‌آباد؛ فرودگاهی که خواب پرواز می‌بیند
فرودگاه پارس‌آباد در ابتدا وابسته به مجموعه عظیم کشت و صنعت مغان تأسیس و در سال ۱۳۸۱ از آن منفک و به‌منظور بهبود خدمات آن به شرکت مادر تخصصی فرودگاه‌های کشور تحویل شد.
به دلیل واقع‌شدن در مرز شمالی استان، مجاورت با یکی از قطب‌های تولید محصولات کشاورزی و امکان برقراری ارتباط با کشورهای آسیای میانه، مدیران رؤیاهای بسیاری برای این فرودگاه مجسم کردند ازجمله اینکه فرودگاه پارس‌آباد بن‌بست همیشگی شمال استان را درهم خواهد شکست و به‌عنوان یک خط هوایی ایمن می‌تواند تمامی کمبودها و مشکلات ناشی از زیرساخت‌های راه زمینی را جبران کند.
هر پرواز این فرودگاه به‌عنوان توسعه استان قلمداد شد و قرار بود به‌واسطه آن اردبیل پلی بزند به کشورهای همسایه و هواپیماها تولیدات مختلف استان را بسته بسته صادر کنند.
بااین‌وجود خواب خوش فرودگاه پارس‌آباد گرفتار بی‌برنامگی‌ها و غفلت‌های متعدد است تا نه‌تنها رویای خروج از بن‌بست شمال استان ترسیم نشود، بلکه امروز رویای استفاده از ظرفیت این فرودگاه برای منطقه آزاد تجاری که هنوز مصوب نشده است، از سوی مدیران و کارشناسان بسیاری ناممکن جلوه می‌کند.
فرودگاه پارس‌آباد تا همین چند سال پیش و تا سال ۱۳۹۲ که برای تعمیر و تجهیز تعطیل نشده بود، پروازهای زیادی را روانه آسمان نکرده بود.
به دلیل محدودیت امکانات فرودگاه برخلاف انتظاری که از این زیرساخت توسعه می‌رفت، پروازها به‌ندرت انجام و در مقابل اغلب جابه‌جایی بار و مسافر در شمال استان از راه زمینی انجام می‌شد.
اینجا اراک؛ فرودگاه صنعتی‌ترین استان کشور پر!
در سال ۱۳۶۶ کار مطالعاتی احداث این فرودگاه از طریق استان مرکزی و با نظارت سازمان هواپیمایی کشوری، در شمال شرقی شهرستان اراک و در قسمت کویر میقان، هم‌جوار با اکو توریسم دریاچه نمک میقان؛ در اراضی به وسعت ۴۷۰ هکتار آغاز و در شهریور ۱۳۷۸ با اتمام کار عملیات احداث ساختمان‌های اداری و جانبی و باند پروازی توسط ریاست جمهوری وقت افتتاح شد.
این در حالی است که با توجه به مشکلات موجود، تا اسفندماه سال ۱۳۸۴ به‌جز پروازهای اختصاصی و هواپیماهای آموزشی و سم‌پاشی از سرمایه‌گذاری بیش از ۷ میلیارد تومانی صورت گرفته در این فرودگاه، بهره‌برداری چندانی نشده بود.
پس‌ازآن با پیگیری مسئولان استانی پروازهایی در مسیرهای اراک - مشهد ، اراک - کیش به‌صورت فصلی برقرار شد که این پروازها کج دار و مریز تا مدتی برقرار بود و حالا این فرودگاه مدتی است در حسرت اوج گرفتن پروازی مانده است.
تعطیلی پروازهای فرودگاه اراک در حالی رخ می‌دهد که به گفته برخی مسئولان قرار بود در این فرودگاه پروازهای خارجی دایر شود، فرودگاهی که در صنعتی‌ترین استان کشور می‌تواند بستری برای رونق سرمایه‌گذاری باشد.
اینجا بوشهر؛ فرودگاه جم همچنان خاموش است
فرودگاه توحید جم از فرودگاه‌های قدیمی کشور است که بیش از دو دهه از عمر آن می‌گذرد و در سال‌های اخیر با جابه‌جایی تعداد زیادی از کارکنان شرکت‌های نفت و گاز و در مواقع انگشت‌شمار مردم بومی، خدمات قابل‌قبولی برای نفتی‌ها ارائه کرده است.
در ماه‌های ابتدایی سال گذشته، پروازهای سه‌شنبه فرودگاه توحید جم تعطیل شد، بعد از تعطیلی پروازهای سه‌شنبه، بعد از چند هفته تنها پرواز هفتگی این فرودگاه در روز یکشنبه نیز حذف شد تا که تعطیلی یکی از فرودگاه‌های قدیمی رقم بخورد.
چند ماهی از تعطیلی کامل پروازهای فرودگاه توحید جم می‌گذرد ولی همچنان خبری از راه‌اندازی مجدد پروازها نیست تا موعد وعده‌های مسئولان برای راه‌اندازی پروازها از بهمن‌ماه سال گذشته نیز منقضی شود.
اینجا البرز؛ پیام بدعهدی در گوش فرودگاه پیام
منطقه ویژه اقتصادی پیام در محدوده ای به وسعت ۳۶۰۰ هکتار در اراضی ۱۰ هزار هکتاری فرودگاه بین‌المللی پیام ایجادشده است این فرودگاه در جنوب غربی شهرستان کرج است. هدف از احداث این منطقه توسعه حمل‌ونقل بار هوایی و پستی، فرآوری کالا، انبارداری، خدمات سردخانه‌ای و صنایع بسته‌بندی و صادرات است.
برخی کاربردهای تعریف‌شده برای این فرودگاه ازجمله هاب کارگو، هاب پستی، صنایع تولیدی با رویکرد پاک، شهرک‌های فن‌آوری اطلاعات است. این فرودگاه فروردین‌ماه سال ۹۳ قرار بود مسافربری شود که تاکنون این مهم تحقق پیدا نکرده است و در حال حاضر یکی از فرودگاه‌های حمل بار هوایی کشور است.
شرکت‌های بزرگ خارجی پس از برجام اعلام آمادگی کردند که در منطقه ویژه اقتصادی پیام و همچنین فرودگاه سرمایه‌گذاری کنند که در حال حاضر زیرساخت‌های خدمات پروازهای باری فراهم است مانند باند پرواز و سیستم ناوبری و هواشناسی ولی به امکانات و زیرساخت‌های فنی دیگری هم نیاز دارد.
در حال حاضر فقط پرواز باری در این فرودگاه انجام می‌شود که هواپیماهای همین پروازها نیز مشکل سوخت دارند، موضوعی که موجب پیگیری استاندار البرز برای تأمین سوخت یارانه‌ای برای این فرودگاه شد.
فرودگاه پیام به‌رغم وعده‌های مسئولان برای تبدیل به مسافربری همچنان در حسرت پروازهای مسافری مانده است، وعده‌ای که سال ۱۳۹۳ در بازدید مشاور رئیس‌جمهور و دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد ویژه اقتصادی کشور مورد تأکید قرار گرفت تا اکبر ترکان هدف بازدیدش از فرودگاه پیام را بررسی تبدیل فرودگاه پیام به فرودگاه مسافربری عنوان کرده و بگوید: « این فرودگاه شهر ۲.۵ میلیون نفری کرج را به بقیه جغرافیای ایران متصل خواهد کرد.»
اینجا همدان؛ برج مراقبت تعطیل است!
اما اوضاع فرودگاه همدان در میان فرودگاه‌های تعطیل و نیمه تعطیل در نوع خود جالب است، فرودگاهی که تنها نام بین‌المللی را یدک می‌کشد.
اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۲ به همت شرکت سیاحتی علی‌صدر پرواز همدان- مشهد به‌صورت چارتر آغاز شد و این نخستين بار بود که حمایت از برقراری پروازها توسط بخش خصوصی در استان انجام می‌شد.
این پروازها در آن سال با ایرلاین هوایی آسمان آغاز و تا سال ۱۳۹۳ فعال بود تا اینکه پروازهای همدان-کیش از فرودگاه همدان به خطوط پروازی استان افزود‌ه شد و این خط پروازی پس از عقد قرارداد شرکت سیاحتی علی‌صدر با کیش ایر به انجام رسید.
از آبان ماه سال ۱۳۹۳ پروازها از مقصد همدان از ایرلاین آسمان به ایرلاین کیش ایر سپرد‌ه شد و این پروازها با ظرفیت ۱۰۰ نفر تا هفته‌های اول اسفندماه سال گذشته در روزها و ساعات مشخصی به انجام می‌رسید.
پروازهای همدان-کیش دو روز در هفته به‌صورت رفت‌وبرگشت توسط ایرلاین کیش ایر از همدان برقرار بود و پروازها با هواپیمای فوکر ۱۰۰ که گنجایش صد نفر مسافر را داشت در مدت‌زمان ۹۰ د‌قیقه انجام می‌شد تا اینکه اسفندماه به‌یک‌باره پروازها قطع شد.
مسافرانی که از تعطیلی دوماهه یک فرودگاه می‌نالند
در همین زمینه یکی از شهروندان همدانی که متقاضی پرواز به مشهد است، در گفتگو با مهر بابیان اینکه از تعطیلی پروازهای فرودگاه همدان مطلع نبودم و پس از مراجعه به فرودگاه متوجه تعطیلی دوماهه پروازها شدم، می‌گوید: اطلاع‌رسانی برنامه‌های فرودگاه همدان بسیار ضعیف است.
نسرین مژگانی با یادآوری اینکه فرودگاه همدان شهرت بسیاری دارد و بیش از ۸۰ سال از عمر آن می‌گذرد و در سال‌های اخیر اعتبارات کلانی برای بهسازی آن صرف شده است، ادامه می‌دهد: متأسفانه هنوز بهره‌ای از این‌همه هزینه عاید مردم استان همدان نشده است.
وی معتقد است که در حال حاضر مسافران مشهد باید از فرودگاه تهران استفاده کنند که این امر خود هزینه‌هایی ایجاد می‌کند، گذشته از هزینه‌هایی که برای سفر به تهران بر مسافران تحمیل می‌شود احتمال لغو پرواز در زمان رسیدن به فرودگاه تهران نیز وجود دارد و این امر دور از ذهن نیست.
«همدان نیازمند برقراری پروازها حداقل به مقصدهای پرمسافر است» موضوعی که این شهروند همدانی تأکید می‌کند تا بگوید: اگر فرودگاه همدان در برقراری پروازها مشکل دارد چرا این‌همه اعتبار صرف ساخت و بهسازی آن شده است.
یک شهروند دیگر نیز با تأکید بر اینکه تأمین زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی و هوایی زمینه جذب سرمایه‌گذار در استان همدان است، می‌گوید: متأسفانه همدان نه‌تنها از پروازها بهره‌ای ندارد بلکه ساخت و تکمیل راه‌آهن آن نیز خود قصه‌ای چند ده‌ساله است.
رضا حسینی بابیان اینکه سرمایه‌گذار در ورود به هر منطقه ابتدایی‌ترین نیاز را فرودگاه می‌داند، اضافه می‌کند: تا زمانی که همدان در زیرساخت‌های ابتدایی برای جذب سرمایه‌گذار مشکل دارد نمی‌توان انتظار تحول داشت.
وی بابیان اینکه مردان و زنان کهن‌سال توانایی سفر به شهرهایی مثل مشهد را با خودرو شخصی و اتوبوس ندارند و پرواز آسایش سفر را برای آن‌ها مهیا می‌کند، سؤال می‌کند: چرا استان همدان باید از حداقل‌های یک کلان‌شهر بی‌بهره باشد اما نام کلان‌شهری را با خود یدک بکشد.
وعده اردیبهشت‌ماه منقضی شد
لغو پروازهای همدان به کیش و مشهد در حالی است که معاون گردشگری شرکت سیاحتی علی‌صدر گفته بود که «اردیبهشت‌ماه سال جاری این پروازها از سر گرفته می‌شود»؛ موضوعی که محقق نشد تا تاریخ این وعده نیز منقضی شود.
مسعود ملکی در گفتگو با مهر اضافه می‌کند: پروازهای همدان- مشهد و همدان - کیش در اسفندماه سال گذشته به دلیل اتمام قرارداد لغو شده بود که با رایزنی‌ها امیدواریم در اردیبهشت امسال این پروازها دوباره از سر گرفته شود.
وی بابیان اینکه در پیگیری‌های صورت گرفته افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی نرخ پروازها مطرح‌شده است، یادآور می‌شود: افزایش نرخ فقط مختص به شرکت سیاحتی علی‌صدر است و افزایش هزینه‌ای بر روی بلیت‌ها وجود ندارد.
معاون گردشگری شرکت سیاحتی علی‌صدر با تأکید بر اینکه پروازها فعلاً برقرار نیست و در حال مذاکره‌ایم و فعلاً به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم، می‌گوید: شرکت کیش ایر دستورالعملی دارد که بر مبنای آن تنها برای برقراری پرواز کیش اعلام آمادگی کرده اما همدان خواستار پرواز مشهد نیز هست.
ملکی بابیان اینکه وضعیت به‌زودی مشخص خواهد شد و همه‌چیز بستگی به تفاهم‌نامه دارد، ادامه می‌دهد: فعلاً تاریخ دقیقی برای برقراری پروازها مشخص نشده است.
معاون گردشگری شرکت سیاحتی علی‌صدر یادآور می‌شود: در سال گذشته هفته‌ای دو بار پرواز از همدان به کیش و همدان به مشهد و برعکس انجام می‌شد.
هزینه ۳۴ میلیاردی و دیگر هیچ
استاندار همدان نیز در این خصوص در گفتگو با مهر می‌گوید: در طول دو سال اخیر ۳۴ میلیارد تومان در فرودگاه همدان هزینه شده است.
«محمدناصر نیکبخت» معتقد است که اختصاص این میزان اعتبار فرودگاه همدان را به فرودگاه بین‌المللی تبدیل کرده و باید مردم همدان برای استفاده از پروازها میل و رغبت داشته باشند.
نیکبخت ادامه می‌دهد: به دنبال این هستیم که هزینه بلیت پرواز همدان-کیش کاهش یابد چراکه شرکت کیش ایر به دنبال افزایش بلیت پرواز است.
وی می‌گوید: فرودگاه یکی از زیرساخت‌های مهم در گردشگری بوده است و شرکت علی‌صدر در حال مذاکره با شرکت کیش ایر برای برقراری مجدد پروازها است.
به هواپیمای اختصاصی نیازمندیم
معاون عمرانی استاندار همدان نیز با تأکید بر اینکه باید هواپیمای اختصاصی برای فرودگاه همدان خریداری شود، می‌گوید: برقراری پرواز همدان- تهران از فرودگاه همدان توجیه اقتصادی ندارد.
«محمود رضا عراقی» یادآور می‌شود: پایداری و ماندگاری پروازها نیازمند استقبال مردم بوده و بقای پرواز باید سوددهی داشته باشد.
وی با تأکید بر اینکه شرکت‌های خصوصی پروازهای فرودگاه همدان را انجام می‌دهند، اضافه می‌کند: این شرکت‌ها باید به سوددهی موردنظر خود دست یابند تا پروازها را ادامه دهند، ازاین‌رو از مردم همدان می‌خواهیم پس از برقراری پروازها به‌جای انجام پروازهای خود از تهران، فرودگاه همدان را برای این موضوع انتخاب کنند.
وی البته معتقد است: با توجه به اتمام آزادراه همدان-ساوه فاصله زمانی و مکانی همدان با تهران کاهش‌یافته و توجیه اقتصادی برای برقراری پرواز تهران از فرودگاه همدان وجود ندارد.
عراقی بابیان اینکه سال گذشته شرکت‌های هواپیمایی گاهی اوقات مشکلاتی را در انجام پروازها داشتند، تأکید می‌کند: یکی از اولویت‌های استان همدان باید خرید هواپیما برای فرودگاه همدان باشد تا دیگر مشکلی ازنظر نداشتن هواپیما در پروازها نداشته باشیم.
فرودگاه همدان، تنها یک نام بین‌المللی
بنابراین گزارش، فرودگاه همدان که در سطح بین‌الملل با کد شناسایی OIHH - تعیین‌شده توسط سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری - شناخته می‌شود با توجه به جایگاه منحصربه‌فرد خود یکی از مهم‌ترین فرودگاه‌های غرب کشور به شمار می‌رود.
این فرودگاه یکی از قدیمی‌ترین فرودگاه‌های ایران با قدمتی حدود ۸ دهه است. در سال ۱۳۴۵ شمسی پروژه ساخت فرودگاه جدید که در حوالی فرودگاه قدیم واقع‌شده بود موردمطالعه قرار گرفت و در سال ۱۳۴۹ ساخت این فرودگاه آغاز شد که پروژه در سال ۱۳۵۱ اتمام و به بهره‌برداری رسید.
فرودگاه همدان دارای مجوز مرز هوایی بوده و یک فرودگاه بین‌المللی است، بااین‌حال از ظرفیت‌های این فرودگاه در راستای تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل و توسعه سرمایه‌گذاری در استان کمتر استفاده‌شده است.
تعطیلی مستمر پروازهای این فرودگاه مشکلات جدی برای مسافران این مسیر به وجود آورده که آخرین پرده از تعطیلی پروازهای این فرودگاه مربوط به تعطیلی پرواز کیش و مشهد است. برقراری پرواز دبی در فرودگاه همدان یکی از وعده‌های استاندار بود که یک پرواز هم برگزار شد اما در حال حاضر این پرواز نیز تعطیل‌شده است.
ظرفیت‌های مغفول یک فرودگاه
تا اینجای ماجرا بخشی از مشکلات فرودگاه همدان به تعطیلی گاه‌وبیگاه پروازهایش مربوط می‌شود، اما بخشی دیگر از مشکلات فرودگاه همدان به استفاده نکردن از ظرفیت‌های این فرودگاه در حد قابلیت‌های بین‌المللی آن برمی‌گردد.
اما نکته دیگر در مورد فرودگاه همدان اجرای پروژه‌های زیرساختی و توسعه این فرودگاه است که می‌تواند کلیدی برای ارتقای پروازهای فرودگاه باشد. در حال حاضر برخی پروژه‌های توسعه باند و ترمینال در حال انجام است.
موضوع دیگر بحث استقبال مردم همدان از پروازهای فرودگاه بوده که معلول عوامل مختلف است. برخی مسئولان مدعی هستند که دلیل تعطیلی پروازها به استقبال نکردن مردم برمی‌گردد، هرچند که به نظر می‌رسد از ظرفیت‌های لازم برای معرفی پروازها و تبلیغات در این زمینه استفاده‌نشده است. همین‌طور از ظرفیت تورهای گردشگری و مشارکت آژانس‌های خدمات مسافری در این بخش بهره برده نشده است.
برقراری پروازهای عتبات عالیات نیز از دیگر وعده‌های داده‌شده توسط مسئولان استان همدان بوده که همچنان محقق نشده است.
علاوه بر ظرفیت‌های مسافربری فرودگاه همدان، این فرودگاه در بخش حمل‌ونقل بار می‌تواند منشأ تأثیر باشد. در حال حاضر به گفته برخی مسئولان پایانه بار هوایی یا تجارت هوایی معروف به (کارگو) در فرودگاه همدان راه‌اندازی شده که می‌تواند نقش مؤثری در دسترسی به بازارهای جهانی داشته باشد.
نظر شما