خبرگزاری مهر - گروه استان ها: اصفهان از گذشته‌های دور میراث‌دار فرهنگ، تاریخ و تمدن ایرانی بوده است و هر گوشه این سرزمین کلنگی بر زمین خورده، با افسوس و آه دوست‌داران میراث‌فرهنگی برای از میان رفتن بخشی از این گنجینه ارزشمند تاریخ بشری همراه بوده است.
در این میان طبیعی است که بخشی از این تاریخ و آثار ارزشمند تاریخی در قالب گنجینه‌ها یا وسایل عتیقه و قدیمی در ویترین خانه‌ها و گاه در پستوی منازل اصفهانی‌ها نگهداری می‌شود و بسیاری افراد شاید با آگاهی از ارزش اشیای خود مدام در هول و ولای نگهداری از این گنجینه‌ها هستند و برخی نیز با بی‌اطلاعی ممکن است آنها را به اندک قیمتی بفروشند یا به دلیل ترس از موانع قانونی این اشیای تاریخی را در معرض خطرهایی همچون سرقت و یا خروج از کشور قرار دهند.
بسیاری از این اشیای تاریخی پیش از خروج از کشور و یا در آستانه ورود به موزه‌های معروف خارجی، با عشق به هنر و تاریخ این سرزمین توسط مجموعه‌داران اصفهانی با قیمتی گزاف خریداری می‌شوند اما بسیاری از اشیای با ارزش تاریخی از موزه‌های معروف خارجی سر درآورده‌اند و دیگر دسترسی به آنها امکان پذیر نیست.
اما در این میان جای تعجب است که شهری که برندهای مختلفی همچون شهر جهانی صنایع‌دستی و پایتخت فرهنگی جهان اسلام را بر پیشانی خود دارد حتی یک موزه شایسته این نام و عنوان ندارد و در طول سال‌های گذشته نیز به دلیل عدم معرفی یک مکان مناسب برای موزه بزرگ اصفهان بودجه اختصاص یافته ملی برای احداث موزه پایتخت فرهنگی جهان اسلام از دست رفت و جای افسوس برای مجموعه‌دارانی گذاشت که در شرایطی بسیار سخت تنها این اشیا را در یک مکان بر روی دیگر انباشته کرده‌اند.
به مناسبت روز جهانی موزه، جمعی از خبرنگاران اصفهانی مهمان سید احمد عطایی بزرگ‌ترین مجموعه‌دار ایران شدند اما از زمانی که پا به یکی از خانه‌های این مجموعه‌دار بزرگ کشور گذاشتند، گویی دلها یک لحظه آرام و قرار ندارد از وعده‌های بی سرانجام مسئولان شهری به مجموعه‌داری که عمرش را در راه حفاظت از میراث این کشور گذاشته است و قلب‌ها می‌تپد از هراس اتفاقی ناگوار که می‌تواند این اشیا را که تمامی فضای خانه از زمین، دیوارها و سقف خانه را اشغال کرده به نیستی کشاند.
نا امیدی بزرگ‌ترین مجموعه‌داران اشیای قدیمی اصفهان
عطایی رئیس کمیسیون میراث فرهنگی و موزه‌داری مجمع گردشگری اصفهان در این ارتباط با بیان اینکه ما باید بر اساس حس ناسیونالیستی نسبت به شهری که آوازه جهانی دارد فکری برای موزه بزرگ اصفهان کنیم، بیان داشت: اکنون بزرگ‌ترین مجموعه‌داران به دلیل عدم اهمیت مسئولان به تأسیس یک موزه شایسته اصفهان و حمایت از مجموعه‌داران از کار خود ناامید شده‌اند.
وی با انتقاد از اهمیت ویژه مسئولان به پایتخت و غفلت از موزه شهرهایی همچون اصفهان بیان داشت: در برج میلاد طبقه‌ای به عنوان موزه برای نمایش اشیای تاریخی اختصاص یافت و این در حالی است که قبل از این امر حتی هیچ‌گونه آثاری برای پر کردن موزه در نظر گرفته نشده بود.
بزرگ‌ترین مجموعه‌دار ایران تاکید کرد: چرا در حالی که در بسیاری از شهرها، حتی ساده‌ترین خانه‌های قدیمی تعمیر و برای سفره‌خانه و موارد کاربری دیگر استفاده می‌شود، در شهر اصفهان به عنوان پایگاه فرهنگ باید شاهد تخریب بخشی از اماکن قدیمی برای تغییر کاربری و عدم استفاده از آنها به عنوان سفره‌خانه یا موزه باشیم.
وی در ادامه به بیان تاریخچه‌ای از جمع‌آوری اشیای تاریخی و قدیمی پرداخت و ابراز داشت: از سن ۷ سالگی جمع‌آوری اشیای قدیمی مانند تمبر، اسکناس را آغاز کردم و تا امروز ۳۱ سال است که به این کار ادامه می‌دهم.
عطایی با بیان اینکه آن زمان یک لیوان بلورین نخستین شی بود که به قیمت ۱۵ ریال خریداری کردم، افزود: مجموعه سکه، اسکناس و تمبر از ۲۸۰۰ سال پیش تا کنون را شامل می‌شود.
وی با اشاره به جمع‌آوری بیش از ۶۶ مجموعه مختلف که امکان دایر کردن ۶۶ موزه را فراهم می‌سازد، افزود: مجموعه مس شامل انواع ظروف، نقره، مفرغ، سفال، بیش از یک هزار و ۱۰۰ دستگاه رادیو، ۴ هزار ۶۷۲ قوری و غیره از جمله این مجموعه هاست.
رئیس کمیسیون میراث فرهنگی و موزه‌داری مجمع گردشگری اصفهان با بیان اینکه اکنون بزرگ‌ترین مجموعه موتورسیکلت ایران شامل ۲۷۳ موتور از جنگ جهانی دوم تا ۳۵ سال پیش را در اختیار دارم، گفت: سه عدد هواپیمای گلایدینگ،بیش از ۲۵ دستگاه اتومبیل از سال ۱۹۲۸ تا ۳۵ سال پیش، مجموعه نفیس انگشتر، مجموعه لوستر، چوب، دوچرخه، ذره‌بین، سماور، ساعت، چراغ‌های نفتی و فیتیله‌ای، مجموعه کلاه‌خود، زره و زنجیر و مجموعه قفل و ترازو از جمله مجموعه‌های من است که هر کدام قابلیت تأسیس یک موزه تخصصی را دارد.
وی با بیان اینکه در مجموعه دوربین از ۷۰ سال پیش تاکنون دوربینی ۳D و دوربینی با قابلیت لنز ۱۸۰ درجه وجود دارد، گفت: زنگ‌های زورخانه‌ای از صفویه تاکنون، مجموعه تسبیح‌هایی از سنگ‌های گرانبها، مجموعه‌ای از قفل و ترازو، بیش از ۷۰۰ اتوی ذغالی، دودکشی و بنزینی، کلکسیون تلفن و تلگراف در مجموعه اشیای قدیمی من جا دارد.
مهم‌ترین مشکل مجموعه‌داران حفظ آثار عتیقه از گزند خطرات طبیعی
عطایی مهم‌ترین مشکل خود و دیگر مجموعه‌داران را عدم وجود موزه برای نمایش گذاشتن و در حقیقت حفظ آثار قدیمی و عتیقه از گزند خطرات طبیعی مانند بیدزدگی فرش‌ها و شکستن و آسیب آثار در اثر انباشتگی فضا و غیره برشمرد و گفت: در کشورهایی مانند آلمان بیش از ۲۵ موزه در کنار یکدیگر در یکی از خیابان‌های شهر قرار دارد و این در حالی است که در اصفهان هماهنگی میان دستگاه‌های ذی‌ربط برای این امر وجود ندارد.
وی با بیان اینکه تنها شش دستور از مدیر کل قبلی میراث در ارتباط با اختصاص مکانی برای تأسیس موزه دارم که هیچ‌کدام به اجرایی نشده است، گفت: استانداران قبلی اصفهان نیز هرکدام دستوراتی در ارتباط با تأسیس موزه داشتند که به نتیجه‌ای برای این پایتخت کهن فرهنگ و هنر در بر نداشت.
بزرگ‌ترین مجموعه‌دار ایران ابراز داشت: شهردار قبلی اصفهان دو سال پیش دستوری در ارتباط با اختصاص بخش زیرین میدان امام علی (ع) برای این امر اختصاص داد و در زمان شهردار فعلی نیز این امر پیگیری شد اما متاسفانه چندی قبل مرکز خلاقیت شهری برنامه‌ای برای دریافت ایده در ارتباط یا نوع استفاده از این مکان ترتیب داده بود، این امر تنها از ناهماهنگی میان مسئولان ناشی می‌شود.
وی با بیان اینکه مدیریت‌های غلط مانع ایجاد موزه برای اصفهان شده است، ابراز داشت: برخی از مسئولان به جای چاره‌اندیشی برای ساخت موزه در اصفهان بیان داشته‌اند که اصفهان خود یک موزه بزرگ است.
عطایی ابراز داشت: متولی اصلی ساخت موزه‌ها میراث فرهنگی است اما خانه‌های تاریخی این سازمان باید با دستور صندوق احیا مورد استفاده قرار گیرد و شهرداری نیز تعداد زیادی از این خانه‌های تاریخی را در دست دارد که بدون استفاده مانده است.
وی اضافه کرد: شهر اصفهان از اشیای عتیقه در منازل سرشار است و اگر موزه‌ای برای این اشیا اختصاص پیدا کند حتی می‌توان این اشیای عتیقه خانواده‌ای اصفهانی را نیز با شرایطی در آن به نمایش گذاشت.
چه کسی بیدخوردگی تاریخ را جوابگو است
رئیس کمیسیون میراث فرهنگی و موزه‌داری مجمع گردشگری اصفهان تصریح کرد: با تقاضاهایی از خارج از کشور برای فروش مجموعه یا برخی از اشیای مجموع خود روبرو بوده‌ام که به دلیل عرق به میهن حتی پاسخی به آنها نداده‌ام اما اکنون شرایط نگهداری این اشیاء برای من و دیگر مجموعه‌داران سخت و خسته‌کننده شده است.
وی با بیان اینکه نباید اجازه دهیم این آثار که بخشی از تاریخ کهن این سرزمین را شامل می‌شود از کشورمان و از اصفهان خارج شود، گفت: به دلیل عدم شرایط نگهداری مناسب فرش‌های نفیسی متعلق به سالیان ۱۳۲۹، ۱۳۰۴ و ۱۲۹۵ بید خورده است و سوال ما این است که چه کسی این خوردگی تاریخ را جوابگو است.
عطایی با اشاره به اینکه بسیاری از دیگر آثار نیز به دلیل عدم تخصیص مکان مناسب و تلنبار شدن در حال نابودی هستند، گفت: در حال حاضر درب‌های خانه‌های تاریخی اصفهان در حراج‌های خارج از کشور در حال فروش است و ۷۰۰ جلد کلام‌الله مجدی عرب نویس از ایران خارج و وارد موزه زمان اسلام کشور قطر شده است اما مسئولان نسبت به این موضوع بی‌تفاوت هستند و هیچ‌یک از مسئولان خم به ابرو نمی‌آورند.
موزه‌ها برترین مکان برای آگاهی و عبرت از تاریخ و یا بازگشت به بخش‌هایی از گذشته پرافتخار ایرانی هستند و راه سفرهای دور و دراز برای آگاهی از تاریخ را کوتاه می‌کنند؛ با گذری در یک موزه حتی می‌توانیم ایده ساخت اشیایی را در ذهن پرورش دهیم که با گذر زمان کارکرد آنها از یادها رفته اما هنوز مورد نیاز جامعه بشری است.
فقدان موزه برای شهری که آوازه فرهنگ و تاریخ آن جهانی است کمبودی است که در گذر هر گردشگری به این شهر به خوبی محسوس است، امری که برای مسئولان نیز محسوس است اما دلیل غفلت از ساخت آن برای دوست داران میراث‌فرهنگی هنوز مشخص نیست.
نظر شما