خبرگزاری مهر-گروه استانها؛ اولین قانون کار در سال ۱۳۲۸ تصویب شد، اما قبل از آن در صنوف رویه‌ای همچون طرح استاد شاگردی وجود داشته است. بعضی از افراد به‌عنوان شاگرد، پادو یا وردست کار کرده و کنار فردی به عنوان صاحب‌کار شغلی را فرا می‌گرفتند.
بعد از مدتی که استاد از رویه و منش فرد خوشش می‌آمد از او حمایت کرده و گاه نیز دختر خود را به عقد او درمی‌آورد و به نوعی زیر بال و پرش را می‌گرفت و این رویه همچنان ادامه داشت.
اما پس از تصویب قانون کار بحث هیئت‌های تشخیص و حل‌اختلاف و در واقع قوانین کار پیش‌بینی شد. آن رابطه از حالت سنتی خارج و تحت شمول قانون کار قرار گرفت و صحبت از کارفرما و کارگر به میان آمد که بر اساس قوانین و مقررات کار شکل گرفت.
اکنون فردی برای یادگیری و حرفه آموزی به محیط کاری وارد می شود ولی بعد از گذشت چند ماه برای آنچه که از آن به عنوان مطالباتش عنوان می کند از مجموعه ای که در آنجا شاگردی می کرده شکایت می کند و غالبا اداره کار رای برعلیه صاحب کارگاه داده و باعث می شود در آینده کارفرما نتواند نسبت به جذب نیرو اقدام کند و مجموعه خود را محدود و به تبع حلقه اشتغال کم شود.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی استان زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: از طریق طرح استاد و شاگری که پیشنهاد آن را به وزارتخانه ارائه کرده‌ایم به دنبال این هستیم تا همان رویه و سنتی که در سال‌های گذشته وجود داشت به نوعی احیاء شود. یعنی به همان سبک و سیاق، افراد در واحدهای صنفی مشغول به کار شوند و از محدوده قانون کار و تامین‌اجتماعی خارج شوند.
احمد غریوری می‌افزاید: اجرای این طرح موجب می‌شود افراد به عنوان صاحب‌کار در صنوف خود رغبت داشته باشند شاگردانی را در واحد خود استخدام کنند. از طرفی بتوانیم فرصت‌های شغلی جدیدی را ایجاد کنیم تا جوانان ترغیب شوند و در نهایت صاحب شغل شوند.
زمانی که طرح استاد و شاگردی به اجرا درآید کارفرمایان در امر شاگرد پذیرفتن سستی نمی‌کنند در نتیجه فرصت جدیدی برای جویندگان کار در سطح کشور ایجاد می‌شودوی با اشاره به اینکه با اجرای این طرح در پی این هستیم که نگرانی موجود در میان کارفرمایان را در باب مشکلاتی که قانون موجود میان آنان و کارگران به‌وجود می‌آورد را تسهیل بخشیم، بیان می‌کند: زمانی که این طرح به اجرا درآید کارفرمایان در امر شاگرد پذیرفتن سستی نمی‌کنند در نتیجه فرصت جدیدی برای جویندگان کار در سطح کشور ایجاد می‌شود.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی استان زنجان با اشاره به اینکه این پیشنهاد چند سال پیش نیز از طرف استان آذربایجان‌شرقی مطرح شد، توضیح می‌دهد: با این حال مسکوت ماند. ما در واقع در صدد آن هستیم که طرح از نو مطرح و نقاط قوت و ضعف آن مشخص شود؛ چرا که برای مثال با اجرای آن عده‌ای از شمول قانون تامین‌اجتماعی خارج می‌شوند و طبیعتا باید یکسری امتیازات جایگزین برای آن‌ها در نظر گرفته شود تا این افراد در طول دوره کاری خود زیر پوشش یک نوع حمایت بیمه‌ای قرار گیرند.
وی ادامه می‌دهد: در سال ۸۳ نیز در قانون سوم توسعه طرحی مشابه طرح استاد و شاگردی در نظر گرفته شد و کارگاه‌هایی با کمتر از پنج کارگر از شمول قانون کار به مدت پنج سال خارج شدند و بعد از اتمام برنامه سوم توسعه آن قانون نیز خود به خود قابلیت اجرایی خود را از دست داد. در آن قانون کارگاه‌هایی که از سال ۸۳ به بعد احداث شدند مشمول طرح بودند که در آن دوره فرصت‌های شغلی بسیاری نیز به وجود آمد.
اثرات اجرای طرح استاد و شاگردی
غریوی با بیان اینکه پیگیر هستیم تا از نتیجه پیشنهاد طرح به وزارتخانه مطلع شویم، اظهار می‌کند: در این میان عده‌ای انتقاد دارند که این افراد مشمول قانون تامین‌اجتماعی نمی‌شوند و ممکن است کارفرماهای‌شان آن‌ها را بعد از چند سال اخراج کند، آن موقع است که دیگر دست‌شان به جایی نمی‌رسد که برای حل این مشکلات نیز باید مزایای جنبی برای آن‌ها در نظر گرفته شود تا رغبتی در هر دو طرف، چه کارفرمایی و چه کارگری برای اجرا ایجاد شود که در این راستا در آن طرح پیشنهاداتی را نیز داشته‌ایم.
وی ادامه می‌دهد: در وضعیت فعلی همه افراد مشمول قانون کار هستند و تفاوتی میان کارگاهی که یک نفر کارگر یا ۱۰ نفر کارگر داشته باشد، نیست و همان مزایایی که در واحدهای بزرگ‌تر وجود دارد مجدد برای افرادی که در واحدهای صنفی کوچک مشغول به کار می‌شوند شاهد هستیم. در حالی که در طرح استاد شاگردی پیشنهاد دادیم صنوف کوچک از دایره شمول قانون تامین‌اجتماعی خارج شوند تا صاحبکاران مجبور نباشند حداقل دستمزد را پرداخت کنند، مجبور نباشند مرخصی دهند، مجبور نباشند پایان‌کار بپردازند، مجبوز نباشند ۲۳ درصد حق بیمه پرداخت کنند و یا سایر مسائلی که در قانون کار و یا آیین‌نامه‌هایی که پیش‌بینی شده است را اجرا کنند.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی استان زنجان می‌گوید: اما برای اینکه افراد راغب شوند در این واحدها مشغول به کار شوند باید انگیزه داشته باشند. برای مثال اگر پوشش بیمه‌ای تامین‌اجتماعی برای آن‌ها کنار گذاشته شود حداقل در بیمه درمانی مشکلی نداشته باشند و دولت این افراد را از نظر بیمه درمانی حمایت کند.
غریوی با اشاره به اینکه این طرح با بحث‌های کارشناسی که در آن انجام خواهد شد نتایج مناسبی را در حوزه اشتغال میسر می‌کند، اضافه می‌کند: پس از اینکه نقاط ضعف آن برطرف شود و مشوق‌ها و جایگزین‌ها در آن لحاظ شود قطعا شکوفایی و توسعه بزرگی در راستای ایجاد شتغال در سطح کشور شاهد خواهیم بود.
وی با اشاره به اینکه اما اجرای این طرح با رفع نقاط قوت و ضعف می‌تواند تاثیرات بسیار مثبتی را داشته باشد، اضافه می‌کند: هم‌اکنون بسیاری از کارفرمایان به دلیل ترس از اجرای مقررات قانون کار و تامین‌اجتماعی شاگردی نمی‌پذیرند، اگر این محدودیت‌ها برداشته شود به حتم صاحب‌کارها هم برای توسعه کارهای خود شاگردان را جذب کرده و رویه سال‌های گذشته را پیش می‌گیرند. با اینکه آمار دقیقی راجع به وارد شدن افراد به عرصه اشتغال از طریق اجرای این طرح نمی‌توان داد، اما حتما تاثیراتی را خواهد داشت؛ چرا که عده‌ای از صنوف فعال به دلیل قانون کار نمی‌توانند شاگردی را قبول کنند.
شاگردهای که مدعی می شوند
رحیم وثوق یکی از قنادان قدیمی استان زنجان است که ۷۵ سال از عمر وی خود را پشت سر گذاشته است. او که ۶۵ سال از عمرش را به کار مشغول بوده است در خصوص وضعیت شاگردان در گذشته به مهر می‌گوید: در زمان قدیم شاگرد وقتی وارد مغازه می‌شد واقعا برای کار کردن و فرا گرفتن حرفه‌ای می‌آمد؛ این‌طور می‌شد که استاد نیز از او حمایت می‌کرد.
وی که هم‌اکنون در قنادی خود پنج کارگر دارد، ادامه می‌دهد: اما حالا برخی از شاگردان که یک ماه بیشتر نیست وارد مغازه شده‌اند در قبال کاری همچون تمیز کردن مغازه واکنش نشان می‌دهند و از استاد خود شاکی می‌شوند.
بسیاری از اصناف با توجه به مشکلاتی که مابین شاگرد و استاد به‌وجود می‌آید آن‌ها نیز در بسیاری از اوقات حاضر به پذیرش شاگرد نمی‌شوند؛ چرا که دردسرهای زیادی برای صاحبکاران به‌وجود می‌آیدوثوق اظهار می‌کند: متاسفانه وضعیت به شکلی شده است که کارفرمایان نمی‌توانند از شاگردان خود انتظار حرف شنوی را بخواهند چون آن‌ها سریعا به اداره کار را مراجعه کرده و کار به شکایت و اختلاف می‌کشانند. در نتیجه با اینکه در هر صنفی حداقل به یک شاگرد نیاز است بسیاری از آن‌ها با توجه به مشکلاتی که مابین شاگرد و استاد به‌وجود می‌آید آن‌ها نیز در بسیاری از اوقات حاضر به پذیرش شاگرد نمی‌شوند؛ چرا که دردسرهای زیادی برای صاحبکاران به‌وجود می‌آید.
این قناد قدیمی با اشاره به اینکه تاکنون تعداد زیادی شاگرد داشته است، می‌افزاید: در میان آن‌ها دیده‌ام که برخی برای وقت‌گذرانی می‌آیند و برخی دیگر برای کار. حالا نیز در جامعه بیکاری کم نیست و چه خوب است اگر طرحی برای ساماندهی این وضعیت اجرا شود تا هم وضعیت اشتغال بهبود یابد و هم کارفرمایان رغبتی برای استخدام نیروی کار داشته باشند.
هر چند طرح استاد و شاگردی مخالفین خاص خود را دارد ولی نیاز به اصلاح قانون کار فعلی نیز به عنوان یک اصل باید مورد توجه قانونگذاران قرار گیرد چالش هایی که طرح فعلی کار در کشور دارد بی گمان خود عامل مهم در زمینه توسعه اشتغال است.
در مجموع بیش از ۴۰۰ صنف در استان زنجان وجود دارد که بیش از ۲۱ هزار و ۲۰۰ واحد صنفی در شهرستان زنجان مشغول فعالیت هستند.
نظر شما