داستان بهترین بستر روایت حدیث است/ لزوم بازتعریف رمان دینی

به گزارش خبرنگار مهر، رمان «عشق دربرابر عشق» تازه‌ترین رمان امید کوره‌چی است که در نمایشگاه کتاب امسال از سوی نشر کتابستان معرفت منتشر شده است. این رمان تلاشی است برای خلق رمان دینی با بستر رویدادهایی که برای شخصیت محوری اثر در دوران امامت امام حسن مجتبی(ع) رخ داده است.

این نویسنده در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به این موضوع گفت: به‌طور مسلم برای ما واضح است که غرب تعریف مشخصی از رمان دارد. آنها رمان را یک گونه ادبی با فضاسازی، شخصیت‌پردازی، تخیل و نیز توام با الزاماتی ویژه می‌دانند. از سوی دیگر این امر نیز بر ما ثابت شده است که جهان در حال تسخیر توسط هنر است. بر همین اساس باید ما نیز به تعریفی بومی و مشخص از خودمان برای رمان به ویژه رمانی که در بستر و رخدادهای دینی رخ می‌دهد دست پیدا کنیم.

وی ادامه داد: برای نوشتن داستان بر اساس زندگی معصومین دو راه پیش روی ماست. یک راه مسیر تجربه شده توسط نویسندگانی مانند سید مهدی شجاعی است که از زبان همراهان و حتی اشیاء و حیوانات همراه با معصوم(ع) از ایشان روایت می‌کنند. مثلا اسب حضرت سید‌الشهدا(ع) در داستان زبان به توصیف ایشان باز می‌کند. در این شکل از روایت وقتی فرآیند ترجمه صورت می‌پذیرد، به طور قطع نمی‌توان انتظار داشت که مخاطب غیر ایرانی همان برداشتی را از رویداد داشته باشد که ما داریم. پس باید قدم جلو گذاشت و به تعریفی تازه برای رمان دینی رسید.

کوره‌چی در همین زمینه به رمان «عشق در برابر عشق» اشاره کرد و گفت: اگر به بسیاری از افراد به ویژه مخاطبان داستان بگوییم اصول کافی را خوانده‌اند، بدون شک می‌گویند نه اما وقتی ۵۰ روایت و حدیث از این کتاب را در یک رمان بگنجانیم می‌شود ادعا کرد که مخاطب با خواندش سری هم به اصول کافی زده است. واقعیت ماجرا این است که اگر ما ۱۰ استاد زبان فارسی را هم جمع کنیم به یک تعریف از رمان دینی و حتی خود رمان نمی‌رسیم در حالی که این مساله برای ما ضرورت بسیاری دارد، با این حال به باور من رمان دینی چیزی جز به کارگیری صحیح روایات و احادیث در بستر داستان برای نشر معارف دینی نیست.

این نویسنده تصریح کرد: در دانشگاه‌های دنیا ما ۱۳ گرایش برای آموزش رمان و نویسندگی داریم اما در ایران چنین مساله‌ای تحقق نیافته است. در مورد رمان من، برخی گفته‌اند که چرا از حدیث در جایی استفاده کردی که محل بیان و نزولش نیست. اما اگر ما تنها بخواهیم حدیث را در محل ایراد خودش به کار ببریم در نهایت ما نیز مثل برخی فرقه‌ها در دام سکوت می‌افتیم و باورهایمان را رفته رفته تحلیل رفته می‌یابیم.

وی افزود: دایره دین دایره بسته‌ای نیست و باید آن را تعمیم داد. اگر حدیثی در پاسخ به سوالی مطرح شده معنایش این است که برای موقعیتی دیگر و فردی غیر از سوال کننده قابل تعمیم نیست؟ این معنایش از دست دادن تمامی مفاهیم دینی‌مان در اندک زمان است.

کوره‌چی تأکید کرد: ما البته احادیث کمی داریم که فعل امر و همه گیر داشته باشد ولی به باور من تمام احادیث همانند نوری است که باید گستراند. آنچه معصوم روایت می‌کند چیزی نیست که قید زمان و مکان داشته باشد در داستان «عشق در برابر عشق» نیز هرمز شخصیتی است که وجود تاریخی ندارد اما در بستر داستان روایت‌هایی را می‌شنود که کاملا صحیح بیان شده و از حیث نوع رمان بیشتر شامل همان احادیث عام است.