قرآن در ميان كتابهاي آسماني بيشترين تكريم را به علم داشته است

منصور نصيري محقق علوم قرآني در گفت و گو با خبرنگار فرهنگي " مهر " در مورد توجه ويژه قرآن به علم آموزي گفت : قرآن مجيد در ميان همه كتابهاي آسماني بيشترين پاسداشت و تكريم را نسبت به علم دانش اندوزي مبذول داشته است ، اين تجليل به حدي است كه برخي آن رايكي از ابعاد اعجاز آميز قرآن دانسته اند ، يك فرد " امي " و درس نخوانده در زمان جاهليت عرب چگونه مي تواند بدون الهام و از پيش خود اين معاني و انديشه هاي غني را اريه كند ، گذشته از آن قرآن در اغلب مسائلي كه مطرح كرده ، افق هاي  نويني را گشوده است كه خود باعث حيرت هر بشري مي شود .
وي در ادامه افزود : در قرآن حدود 780 مرتبه از علم سخن به ميان آمده است ، قرآن مجيد در اين آيات بارها مردم را به تدبر و دانش اندوزي فرا خوانده ، از جهل برحذر داشته  و برتري اهل علم را گوشزد مي كند ، در واقع در نخستين آياتي كه بر پيامبر نازل شد ، نعمت قلم و دانش آموختن را بيان كرده و دليل برتري آدم بر فرشتگان را جنبه علمي او مي داند ، از آن گذشته  يكي از دلايل تاكيد قرآن بر علم اين است كه اساسا با سرمايه بينش علمي ، فروغ هدايت قرآن،  روشن تر و تابناك تر  مي شود .
اين پژوهشگر قرآني در ادامه تصريح كرد : در باره عرضه داشت علوم در قرآن مجيد سه ديدگاه كلي وجود دارد ، برخي نظير امام ابوحامد غزالي بر اين عقيده هستند كه همه علوم در قرآن موجود و قابل استنباط از آن مي باشند ، ظاهرا غزالي نخستين انديشمندي است كه چنين ديدگاهي دارد ، وي معتقد است كه در قرآن به اصول و كليات علوم اشاره شده است ، شايد مشهورترين مفسري كه به نحوي افراطي به اين ديدگاه متمايل شده است " طنطاوي جوهري " نويسنده تفسير " الجواهر في تفسير القرآن " باشد كه درجاي جاي تفسير خود سعي در نشان دادن جنبه هاي علمي قرآن دارد اين ديدگاه را " ديدگاه مطلق گرا و يا افراطي" مي گويند  ، برخي نيز نظير " ابو اسحاق شاطبي " در نقطه مقابل ديدگاه نخست بر آن شده اند كه قرآن تنها كتاب هدايت است و براي بيان احكام اخروي و مسايل جنبي آن نازل شده است اين ديدگاه را نيز " ديدگاه اقلي و يا تفريطي " مي ناميم، برخي نيز نظير مرحوم علامه طباطبايي ، بااتخاذ موضعي ميانه به تفصيل پرداخته اند ، اين دسته معتقد شده اند كه از سويي همه علوم بشري در ظواهر آيات قرآن وجود ندارند و هدف اصلي قرآن نيز هدايت بشري در مسير الهي مي باشد و از سوي ديگر ،  قرآن كريم ما را به تفكر و علم اندوزي فرا خوانده و برخي نمونه ها و مطالب علمي درست، را به گوهاي استطرادي و به عنوان هدف ثانوي كه در اين ارتباط با هدف اوليه يعني هدايت آدمي است ذكر مي كند ، مي توان اين ديدگاه راديدگاه "  اعتدالي " ناميد .
وي تصريح كرد : قرآن در آياتي نيز سعي درايجاد انگيزه براي تفكر و پژوهش انسان در رشته هاي علمي دارد ، در واقع قرآن براي ايجاد انگيزه در پژوهش وتحقيق علمي شيوه هاي گوناگوني دارد كه از آن جمله مي توان به شيوه "1- ستايش علم و دانش اندوزي ، 2- سوق بشر براي شناخت عميق تر خدا از يكي از مهمترين راهها يعني مطالعه آيات آفاقي و انفسي ، 3- تاكيد بر منابع شش گانه شناخت و 4- بحث درباره صفات خدا و استفاده تربيتي از آنها" اشاره كرد .
نصيري اضافه كرد : هر چند هرگز نمي توان ادعا كرد كه قرآن مجيد به طور مفصل به بيان مسايل گوناگون شاخه هاي مختلف پرداخته است ، اما در مقام دعوت و فراخواني نسبت به يادگيري و مطالعه علوم به طور فراگير و همه جانبه عمل كرده است ، يعني هم به مبدأ كه خداي سبحان و اسماء و مظاهر گوناگون آنهاست  مي پردازد و هم به معاد و هم به رابطه ميان مبدأ و معاد و علاوه بر آن به تعليم مسايلي از جهان شناسي و انسان شناسي ، كه هر كدام به نوبه خود مظهر نامي از نامهاي خدا هستند مي پردازد و نيز نحوه پيدايش و پرورش بسياري از موجودات ذي روح و غير ذي روح را به منظور تشريح آيات انفسي و آفاقي بيان مي كند .
وي همچنين در مورد تاثير قرآن بر شكوفايي علمي مسلمانان گفت : روشن است كه قرآن تاثير زيادي بر شكوفايي علمي مسلمانان نهاد ، در واقع افراد پيش از اسلام نيز مي توانستند به علوم يونانيان ، چينيان و هنديان بپردازند ، اما همچنانكه مي دانيم چنين نكردند و با نشر تعاليم قرآن و تاكيد آن بر علم بود كه مسلمانان مسافتهاي طولاني را براي علم آموزي پيموده و در مدت زماني كمتر از هشتاد سال علوم طب ، نجوم ، رياضي ، كيميا و فلسفه از هند و يونان به جهان اسلام وارد شد ، نهضت علمي مسلمانان نخست از ترجمه كتابهاي علمي و فلسفه يوناني ، ايراني ، سرياني و هندي و فراگيري اين علوم و معارف آغاز شد ، همچنين بحث و نظر و نقاديهاي فراواني كه در قرون سوم تا پنجم هجري ميان علماء و دانشمندان مسلمان وجود داشته است ، نشانه بارزي براي نشاط علمي در جهان اسلام است ، از ظهور اسلام بود كه مسلمانان علاوه بر علوم ديني به علوم ديگري چون فلسفه، نجوم ، فيزيك ، شيمي ، جغرافيا، رياضيات و علوم انساني پرداختند و در بسياري از آنها به ابداعات و اكتشافات بزرگي دست يافتند .
وي ادامه داد : شيوه انديشه  مسلمانان در علوم مختلف مورد توجه اروپاييان قرار گرفت ، همانطور كه مسلمانان به ترجمه كتب يوناني پرداخته و به  دانش آنها راه يافتند ، خود نيز با تحقيقات خويش موجبات پيشرفت و توسعه علم را فراهم آودند ، اروپاييان نيز كتابهاي عربي يا معرب  راترجمه كرده و اندوخته هاي علمي مسلمانان دست يافتند .
وي در پايان بااشاره به وضعيت كنوني مسلمانان در صحنه هاي علمي گفت : عمل به دستورات صريح قرآن و روايات و ايجاد نهضت علمي مجدد مي تواند مسلمانان را از اين وضعيت نجات داده و سرنوشت علمي آنها را تغيير دهد .