آمریکای لاتین ضدظلم و انقلابی است/ احیای دین در جهان توسط انقلاب

خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه-حامد رضایی: آمریکای لاتین از جمله مناطقی است که همواره نزدیکی بسیاری به ایران داشته است. اینکه نسبت به چنین ظرفیتی غافل هستیم و صرفا نگاه به غرب داریم، شاید از غرب زدگی نهفته ای باشد که در اکثر ما وجود دارد. ظرفیت هایی که از آمریکای لاتین متوجه انقلاب اسلامی است موضوعی بود که درباره آن با حجت الاسلام  محسن ربانی، رایزن فرهنگی سابق ایران در آرژانتین و مدیر موسسه فرهنگی و هنری اندیشه شرق به گفتگو نشستیم؛

*آیا انقلاب اسلامی تاثیری در منطقه آمریکای لاتین داشته است؟

انقلاب اسلامی اثرات مهمی در سراسر جهان گذاشت، از جمله آمریکای لاتین. من بعد از انقلاب به این منطقه رفتم. قبل از اینکه من در آرژانتین حضور پیدا کنم جامعه مسلمان از احکام اسلام بی خبر بود. خودشان می گفتند ما از اسلام فقط دو چیز می دانستیم. یکی اینکه گوشت حرام نخوریم دوم اینکه شراب نخوریم.

یکی از اثرات انقلاب اسلامی این بود که دین را در سراسر جهان احیا کرد. قبل از انقلاب دین تقریبا از صحنه جهانی خارج شده بود. فعالیت مسیحیت پس از انقلاب اسلامی چندین برابر شده است. دومین اثر  از اثرات انقلاب اسلامی بیداری مسلمانان است. و سومین اثر بیداری مستضفعان بود که بعضی از این  افراد مسلمان هم شدند. مثل آقای روژه گارودی در فرانسه و یوسف کت استیون در انگلستان و هزاران زن و مرد در سراسر جهان و امریکای لاتین.

چهارمین اثر انقلاب اسلامی احیاء قرآن و بازگشت به قرآن بود. بعد از انقلاب اسلامی در آمریکای لاتین گرایش به قرآن افزایش پیدا کرده است. علاوه بر مسلمانان دیگران هم مشتاق شده اند که به تحقیق درباره قرآن بپردازند. در نمایشگاه قرآنی که در این منطقه برگزار کرده بودیم، اکثر مراجعه کنندگان دنبال ترجمه قرآن به زبان اسپانیولی بودند. سفیر ما در کوبا نقل می کرد که فقرایی که توان خرید قرآن نداشتند تقاضا می کردند قرآن را به صورت قسطی بخرند!

بعد از انقلاب اسلامی در این منطقه هم موسسات اسلامی افزایش پیدا کرده و هم خود مسلمانان رشد کردند. غیرمسلمانان هم با اسلام آشنایی پیدا کردند. نمونه اش آقای چاوز بود که در دیدار با محمود عباس گفته بود ما منتظر ظهور عیسی مسیح علیهما سلام و امام دوازدهم هستیم خداوند در ظهورش تعجیل فرماید! و سه مرتبه به زبان اسپانیایی تکرارکرده بود عجل فرجه!

خود آقای چاوز علاقه زیادی به اسلام و ایران داشت. در سخنرانی روزهای یکشنبه اش در استان ها با «سلام علیکم» شروع می کرد!

*کدام وجه از انقلاب اسلامی برای مردم آمریکای لاتین جذابیت بیشتری داشت؟

مردم آمریکای لاتین مردمی ضدظلم و انقلابی هستند و به همین خاطر از رویکرد ضدظلم و ضدتبعیض و ضدامپریالیستی انقلاب اسلامی بیشتر خوش شان می آید.

به علاوه اینکه مردم این منطقه با ایران زاویه ندارند. آنها ضدایران و ضداسلام هم نیستند. وقتی که تبلیغات منفی علیه ایران می شنوند، با یک صحبت معمولی ما، به راحتی قانع می شوند و منطق حق و عقلانی جمهوری اسلامی را قبول می کنند. مردمی هستند که برای قبول حق و اسلام ذهن های آماده ای دارند.

*فعالیت شما در این منطقه بیشتر با هدف گسترش اسلام انجام می شود یا اینکه می خواهید با توجه به روحیات انقلابی مردم یک همکاری مشترک بر روی مبارزه با امپریالیسم جهانی شکل بدهید؟

کار ما در این منطقه فرهنگی و مذهبی است که با کمک مسلمانان انجام می شود. در بعضی از کشورها اسلام به تازگی وارد شده است. در بعضی دیگر از کشورها مثل آرژانتین و برزیل و ونزوئلا، مسلمانان از قبل  انقلاب مهاجرت کرده و حضور داشته اند.

کار ما پاسخ به سوالات مردم درباره اسلام است. خیلی از مردم دنبال این هستند که اسلام را بشناسند. ما در موسسه شرق تا به حال بیش از ۴۰۰ کتاب به زبان اسپانیایی تولید کردیم. در سال گذشته حدود ۷۰ کتاب برای مخاطب کودک ترجمه و منتشرکردیم. سایت اینترنتی هم به زبان اسپانیایی داریم که فعالیت های هنری، دینی و فرهنگی دارد. علاوه بر مسائل مذهبی خیلی از هنرهای ایرانی مثل خاتم کاری و نقاشی و خطاطی را در این سایت معرفی کردیم (www.islamoriente.com).

از جمله کشورهایی که مواجهه با استکبار دارند ونزوئلا است که الان تحت فشار بسیار شدید اقتصادی است. بولیوی هست که دولتی انقلابی دارد و وضع اقتصادی بهتری دارد. اکوادور نیز به همین ترتیب. در برزیل هم تقریبا یک کودتایی علیه خانم روسلف که غربگرای کامل نبود انجام شد.

در آرژانتین یک حکومت کاملا طرفدار آمریکا و اسرائیل سرکار آمده است. آمریکایی ها سعی می کنند تا دوباره اکثر کشورهای این منطقه را با سیاست های خود همراه کنند. اما تجربه من از زندگی با مردم این منطقه این است که اکثر این مردم فقر و محرومیت و استثمار را چشیده اند و روحیات ضدظلم و انقلابی دارند. آنهایی که انقلاب اسلامی را می شناسند به آن علاقه دارند. حتی از ایران قدیم ذهنیت خوبی دارند.

این تابلو به مناسبت اولین سالگرد حضرت امام خمینی در آرژانتین چاپ و پخش شد. در آن نوشته شده «امام خمینی در قلوب مسلمانان و مسضعفین جهان زنده است، اسلام سومین راه برای نجات بشریت است.» در عکس حضرت امام پرچمهای قدرتهای بزرگ را پاره می کند و راه سوم که اسلام است را به جامعه بشری عرضه می کند (بر گرفته شده از شعار نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی)

*الهیات رهایی بخش که در بین بخشی از مسیحیان این منطقه رواج دارد، چگونه مسیحیتی است؟ آیا اینها وزن و اثر قابل توجهی در جامعه دارند؟

الهیات رهایی بخش یک زمانی رشد خوبی در آمریکای لاتین داشت. بیشتر رشد آن در برزیل و بعضی کشورهای دیگر بود. آقای لئوناردو بوف و برادرش و دیگر رهبران این نهضت به کلیسا اعتراض می کردند که چرا کلیسا در کنار ظالمان و طاغوتیان قرار گرفته و فقرا و مستضعفین را فراموش کرده است. می گفتند ما می خواهیم کلیسایی داشته باشیم که برای محرومین و مظلومین باشد. همانطور که حضرت مسیح چنین بود. لذا اینها از کلیسای کاتولیک جدا شدند.

این نهضت الان هم کمابیش وجود دارد اما نه به قوت قبل. وقتی با افراد این جریان صحبت می کردیم که سیستم حکومتی مطلوب شما چیست می گفتند سوسیالیسم. چون این گروه خودش را با گروه های سوسیالیستی پیوند زده بود و  چون مثل اسلام از خود سیستم حکومتی  مستقلی ندارند، با فروپاشی شوروی رو به ضعف رفت و اکنون تحرک چندانی ندارد.  

*به نظر شما شبکه هیسپان تی وی که جمهوری اسلامی به زبان اسپانیایی راه اندازی کرده چه مقدار در این منطقه تاثیرگذار است؟

هر شبکه ای که ایجاد کنیم حتما اثرگذار است. هیسپان تی وی هم همینطور است. این شبکه برای ۶۵۰ میلیون جمعیتی که در سراسر جهان به زبان اسپانیایی صحبت می کنند راه اندازی شده و قطعا تاثیرگذار است. ما هم شبکه ای به اسم النور تی وی داریم که ماهواره ای نیست و اینترنتی است ولی درصدد این هستیم که ماهواره ای اش کنیم.

اکثر مردم این مناطق ماهواره ندارند و از طریق کابل کانال های تلویزیونی را می گیرند. دشمن دوست ندارد که شبکه هایی مثل هیسپان تی وی وارد شبکه های کابلی شود.

مردم آمریکای لاتین این توقع را از هیسپان تی وی دارند که لهجه ها فقط اسپانیایی نباشد. چون اسپانیا استعمارگر بوده نگاه خوبی نسبت به آن وجود ندارد. توقع دارند که از گویش ها و لهجه های محلی هم استفاده شود.

*پس با توجه به اینکه هیسپان تی وی در شبکه های کابلی نیست نفوذ چندانی ندارد. چون اکثر مردم ماهواره ندارند.

به هرحال سعی شده که از طریق اینترنت بشود شبکه را پیگیری کرد. سعی شده در شبکه های کابلی هم وارد بشود.

*تلاشی صورت گرفته برای ارتباط متقابل نخبگان ایرانی و نخبگان آمریکای لاتین؟

من می توانم بگویم تمام دانشگاه های آمریکای لاتین خواستار تبادل فرهنگی با ایران هستند. از ما درخواست دارند که اساتیدی درباره موضوعات مختلف اسلامی و انقلابی برای آنها بفرستیم. آیت الله سبحانی سفری به منطقه داشتند که با گروه الهیات رهایی بخش هم دیدار داشتند. آیت الله مصباح هم به منطقه سفر کردند که دانشگاه ها استقبال بسیاری از آن سفر و گفتگوهایی که در آن انجام شد کردند. همچنین استاد رحیم پور ازغدی در بعضی کشورها برای سخنرانی حضور پیدا کردند.

همچنین  طلاب منطقه هم در دانشگاه های منطقه رفت و آمد دارند. اکثر دانشگاه ها مایلند که کرسی زبان فارسی و عربی داشته باشند. آمادگی خوبی برای همکاری با ایران دارند. شاید قصد مسلمان شدن نداشته باشند ولی علاقه به فهم اسلام دارند. همه می خواهند بدانند انقلاب اسلامی یعنی چه؟ حتی در بعضی کشورها ارتش درخواست کرده بود که اساتیدی بیاورید انقلاب اسلامی را برای ما تبیین کنند.

دعوتی از طرف مجلس شورای اسلامی از بعضی از نمایندگان منطقه شد. نمایندگانی که به ایران آمدند استقبال خوبی از پیشرفت های ایران داشتند. آنها نمی دانستند که ایران تا این حد پیشرفت کرده است. حتی بعضی می گفتند تهران هم از نظر نظافت و هم ساخت و ساز با پاریس رقابت می کند.

*از این ظرفیت آن طور که باید و شاید استفاده کردیم؟

طبعا نه. بخاطر اینکه هزینه مالی اعزام اساتید بسیار زیاد است. در حد امکان از این ظرفیت استفاده کردیم. طلبه هایی که فرستادیم در یک دوره تبلیغی در بیش از ۲۰ دانشگاه سخنرانی داشتند. خود من در یک هفته ای که در منطقه بودم در حدود ۱۵ دانشگاه سخنرانی کردم.

در اکثر کشورها مرکز اسلامی وجود دارد و معمولا با نخبگان و دانشگاهیان ارتباط دارند. ولی باید ارتباطات فرهنگی ما گسترش بیشتری پیدا کند.

*تلاشی شده تا از ظرفیت نهادهای مردمی برای ارتباط گیری با مردم و نخبگان آمریکای لاتین استفاده شود؟

تلاش هایی که تا به حال انجام شده در سطح دولتی بوده. در سطح دولت ها معمولا همکاری های خوبی بوده. مثلا در ونزوئلا ایران تقریبا همه چیز داشته. کارخانه سمند ایران وجود دارد. شرکت های ساخت و ساز ایران حضور دارند. بیشتر کارخانه های شیر در ونزویلا تکنولوژی ایران است.

ایران در بعضی جاها مثل اکوادور و بولیوی بیمارستان ساخته که بسیار مورد استقبال مردم خصوصا مستضعفین قرار گرفته است.

طبعا اهمیت آمریکای لاتین آن طور که باید در میان مسئولین شناخته نشده است. ما در زمان جنگ تقریبا تمام نیازهای مان را از آمریکای لاتین تامین می کردیم. روغن، برنج، گوشت، گندم و ... 

 یک خبرنگاری می گفت آمریکای لاتین جایی است که ایران می تواند شش هایش را در آنجا بگذارد! نفس کشیدن ایران در آمریکای لاتین از خود خاورمیانه بیشتر است.

*احساس نمی کنید که باید به دیپلماسی عمومی بیشتر روی بیاوریم و نهادهای مردمی و دانشجویی را دخیل کنیم و روابط به روابط صرفا دولتی محدود نکنیم؟

 اگر این کار صورت بگیرد خیلی خوب است و از طرف ملت های منطقه مورد استقبال قرار می گیرد. این کار را باید دانشگاه های ما با کمک وزارت خارجه انجام دهند. ما در حد خودمان بیشتر کارهای فرهنگی انجام می دهیم. ما مجله، سایت، نشر کتاب و اعزام مبلغ داریم. ما بیشتر روی مسلمانان کار می کنیم. برای کار روی همه مردم منطقه باید برنامه ریزی گسترده تری صورت بگیرد.

*در پایان اگر نکته ای هست بفرمایید.

مردم آمریکای لاتین انقلابی هستند و قلب های آماده ای دارند برای پذیرش اسلام. جمهوری اسلامی نباید از این منطقه غفلت کند. نباید دوستانی که در این منطقه داریم را از دست بدهیم. باید ارتباطات بیشتر شود نه اینکه قطع شود. آقای مورالس در دیدار با حضرت آقا به ایشان گفت شما پدر ما هم هستید و نصیحت های شما روی ما هم اثرگذار است. آقای چاوز نیز چنین تعابیری دارد.

این منطقه هم از نظر سیاسی و هم اقتصادی و فرهنگی برای ما مهم است. این کشورها در مجامع بین المللی می توانند به ما کمک کنند. امروز کشورهایی مثل عربستان و ترکیه به صورت جدی وارد منطقه شده اند و سعی می کنند در این منطقه نفوذ پیدا کنند. لذا باید اهمیت این منطقه را بیشتر درک کنیم.