گروه استانها – زهرا بهرامی: مجموعه تاریخی و فرهنگی گورستان و زیارتگاه خالد نبی در یک منطقه کوهستانی و در فاصله ۹۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبدکاووس، ۵۵ کیلومتری شمال شرق شهرستان کلاله و ۶ کیلومتری روستای گچی سو بخش مرکزی شهرستان کلاله و بر فراز قله کوه گوگجه داغ واقع‌شده است.
بسیاری معتقدند سنگ مزارهای ایستاده و منحصربه‌فرد، مناظر باستانی، تپه‌ماهورها و طبیعت بکر و دست‌نخورده اطراف این مجموعه فرهنگی- تاریخی است که سالانه بیش از ۱۵۰ هزار گردشگر داخلی و خارجی را به سوی خود جذب می کند. جاذبه دیگر منطقه قله کوه گوگجه داغ است که در بین مردم به قله «قدرت» نیز معروف است و حدود ۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. رشته‌کوه گوگجه داغ از مشرق به کوه‌های بابا شملک و از شمال و غرب و جنوب به هزار دره اطراف پیوسته است.
راه ارتباطی زیارتگاه خالد نبی کوهستانی است اما از طریق کلاله و تمرقره قوزی تا آن محل راه دشواری نیست ولی به دلیل دوری راه و فقدان وسیله نقلیه، کمبود تسهیلات رفاهی در محل و همچنین گرمای شدید تابستان و سرمای زمستان، بهترین زمان برای انجام بازدید و زیارت مجموعه خالد نبی، ماه‌های فروردین و اردیبهشت است که در این زمان تور خالد نبی در کنار لیست سفرهای خارجی تور گردانان کشور قرار می‌گیرد.
بقعه خالد نبی، بقعه‌های عالم بابا و چوپان عطا و دره‌ای به نام پنج شیر و همچنین چشمه خضر دندان، رشته تپه‌ماهورهای خاکی که ارتفاع آن‌ها به‌مراتب کمتر از ارتفاع محل مرقد خالد نبی است، گورستان عظیمی با حدود ۶۰۰ سنگ مزارهای استوانه‌ای که تا ارتفاع حداکثر ۲ متر در آن دیده می‌شود.
گورستان خالد نبی در شرق بقعه عالم بابا و بر روی یک‌رشته تپه‌های خاکی که ارتفاع آن به‌مراتب کمتر از ارتفاع محل زیارتگاه خالد نبی است، گورستان وسیع با منظره خیره‌کننده و عجیبی هست که سنگ‌قبرهای آن به شکل استوانه‌هایی به ارتفاع دو متر تنها بخشی از نقاط دیدنی این مجموعه فرهنگی – تاریخی است.
گورستان خالد نبی بی‌شک یکی از قدیمی‌ترین گورستان‌های کشور با سنگ مزارهای بسیار منحصربه‌فرد و بی‌نظیر به شمار می‌آید و به‌تنهایی میدان کار پژوهشی بزرگی برای پژوهشگران تاریخ، باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، مرمت آثار و اشیاء، زمین‌شناسی، جغرافی، زیست، جانورشناسی، گیاه‌شناسی و ... است که متأسفانه به‌مرورزمان و به دلیل غفلت و کم‌توجهی در حال خرابی و ویرانی است.
قبر خالد نبی در داخل زیارتگاه خالد نبی با پارچه سفیدرنگی بر روی قبر، قرار دارد. همچنین نوارها و تکه‌های پارچه‌های رنگی که به‌صورت افقی دوخته و آویزان شده و تعدادی سنگ‌های کروی و گرد مشهور به سنگ هندوانه که از محوطه بیرونی امامزاده و از پای سنگ مزارها جمع‌آوری‌شده در پای آن قرار دارد. درخت نذرکرده ای هم در برابر در ورودی بقعه عالم بابا و تیرک (دیرک) در مجاورت و محوطه بیرونی زیارتگاه خالد نبی تیر چوبی دیده می‌شود که به چوب درمان یا چوب سرگرمی نیز معروف است.
همه این ها خالد نبی را به سرزمین عجایب ایران تبدیل کرده است و این مجموعه نه‌تنها موردتوجه گردشگران داخلی بلکه به‌عنوان مقصد گردشگری بسیاری از گردشگران خارجی تبدیل کرده است.
پیش‌بینی حضور ۲۰۰ هزار گردشگر در ۳ ماه
عضو هیئت امناء مجموعه فرهنگی و زیارتگاه خالد نبی (ع) بابیان اینکه مناظر باستانی، طبیعت بکر وزندگی اصیل روستایی سالانه بیش از ۱۵۰ هزار مسافر و گردشگر را جذب می‌کند، به خبرنگار مهر گفت: پیش‌بینی می‌کنیم در ۳ ماهه نخست امسال بیش از ۲۰۰ هزار گردشگر داخلی و خارجی از این مجموعه دیدن کنند.
امان محمد حمیدزاده بابیان اینکه امسال تعداد بازدیدکنندگان و گردشگران خارجی این مجموعه ۵۰ درصد افزایش داشته است، افزود: از فروردین‌ماه تاکنون که اوج مسافرت به این مجموعه تاریخی است، تاکنون ۵۰ گروه گردشگران خارجی از این مجموعه دیدن کرده و بیشتر از یک‌شب در آن بیتوته کرده‌اند.
وی از ۶ کیلومتر جاده خاکی فرعی و کم‌عرض، کمبود آب شرب و انتقال آب با تانکر و تراکتور، نبود امکانات رفاهی و ... به‌عنوان کمبودهای موجود در این مجموعه نام برد و تصریح کرد: هرچند در سال‌های اخیر اقدامات خوبی در برق‌رسانی و انتقال ۲۰ هزار لیتر آب با تانکر از سوی آب و فاضلاب روستایی و مرمت ۴۰ زائرسرا در این مجموعه صورت گرفته اما خالد نبی همچنان نیازمند امکانات زیرساختی است.
ثبت ملی خالد نبی در هاله ابهام
عضو هیئت امناء مجموعه فرهنگی و زیارتگاه خالد نبی (ع) با انتقاد از کم‌توجهی برخی از مسئولان به این مجموعه، خاطرنشان کرد: خالد نبی و مجموعه تاریخی اطراف آن و طبیعت بکر منطقه می‌تواند گلستان را به مهد توسعه گردشگری و مطالعات و کاوش‌های باستان‌شناسی تبدیل کند.
وی اضافه کرد: گورستان این مجموعه متعلق به دوره پیش از اسلام است و انجام مطالعات باستان‌شناسی حتی می‌تواند تمدن ایران‌زمین را دچار تحول کند اما این مجموعه همچنان مورد بی‌توجهی برخی از مسئولان قرارگرفته است.
حمید زاده از ثبت نشدن این مجموعه در فهرست آثار ملی کشور انتقاد کرد و ادامه داد: ثبت این مجموعه در فهرست آثار ملی و معرفی بیش‌ازپیش آن می‌تواند زمینه اشتغال پایدار و توسعه گردشگری در استان را رقم زند.
توجه به خالد نبی اولویت استان نیست
بی شک می توان خالد نبی که ظرفیت بزرگی برای توسعه شرق استان و حتی کل گلستان دانست. ظرفیتی که بدون توجه مسئولان سالانه چند هزار گردشگر را به خود جذب می کند ولی این گردشگران در فقدان امکانات آورده ای برای استان ندارند.
در همین رابطه، فرماندار کلاله بابیان اینکه این مجموعه بیشتر از معرفی نیازمند تأمین زیرساخت‌هاست، به خبرنگار مهر گفت: مجموعه زیارتگاه و گورستان خالد نبی مجموعه ارزشمندی است که برخی از مسئولان به ارزش آن پی نبرده‌اند و یا اینکه برنامه‌های دیگری دارند و توجه به خالد نبی اولویت آن‌ها نیست.
نصرت برزگر افزود: دلایل بسیاری روشنی وجود دارد که می‌توان اثبات کرد خالد نبی می‌تواند در استان به یک برند برای جذب گردشگر خارجی تبدیل شود.
وی ادامه داد: این مجموعه با کمبودهای بسیاری مواجه است هرچند تلاش شده دریکی دو سال گذشته با همکاری اداره کل اوقاف، هیئت امناء، کمک‌های مردمی و منابع کمیته برنامه‌ریزی شهرستان بخشی از نیازهای آن تأمین شود.
وی اضافه کرد: یکی از معضلات و مشکلات این مجموعه ۶ کیلومتر جاده فرعی است که سال گذشته تفاهم‌نامه‌ای بین میراث فرهنگی گلستان و اداره کل راه و شهرسازی برای انجام عملیات عمرانی آن منعقد شد اما متأسفانه تاکنون این امر محقق نشده است.
سال گذشته تفاهم‌نامه‌ای بین میراث فرهنگی گلستان و اداره کل راه و شهرسازی برای انجام عملیات عمرانی آن منعقد شد اما متأسفانه تاکنون این امر محقق نشده است
برزگر بابیان اینکه طرح گردشگری مجموعه خالد نبی سال گذشته با انتخاب مشاور تهیه‌شده است، خاطرنشان کرد: این مجموعه دارای طرح و برنامه برای توسعه گردشگری است اما همچنان نیازمند منابع مالی است.
وی تصریح کرد: سال گذشته تلاش کردیم از مسئولان اثرگذار استانی برای بازدید از این مجموعه دعوت کنیم و استاندار و نماینده ولی‌فقیه در استان نیز پس از بازدید از این مجموعه بر راهگشا بودن و اثرگذاری مجموعه خالد نبی بر تحول در صنعت گردشگری استان تأکید داشتند اما تاکنون شاهد اتفاق عملیات چشمگیری در این حوزه نبوده‌ایم.
فرماندار کلاله تأکید کرد: در عمل به این نتیجه رسیده‌ایم که با منابع محدود مالی بخش دولتی راهگشای تحول این منطقه نیست و باید بخش خصوصی به این موضوع ورود کند.
معرفی خالد نبی به‌عنوان منطقه نمونه گردشگری
همانطور که فرماندار کلاله هم تاکید کرد، نبود امکانات و زیرساخت باعث شد تا هم رشد حضور گردشگران چشمگیر نباشد و آن هایی که به استان می آیند یا از شرایط راضی نباشند و یا آورده ای برای استان نداشته باشند. در این رابطه نیاز است میراث فرهنگی گلستان برنامه ریزی دقیقتر داشته باشد و با همکاری دستگاه هایی که در توسعه زیرساخت های منطقه نقش دارند، روند بهبود وضعیت آنجا را تسریع بخشد.
با این حال میراث فرهنگی برنامه ریزی هایی طی سال های گذشته انجام داد، ولی این برنامه ها عملی نشد تا همچنان خالد نبی مظلوم باشد.
در این رابطه، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان بابیان اینکه گام‌های مثبتی در این حوزه برداشته‌شده است، به خبرنگار مهر گفت: سال گذشته اعتبار خوبی برای مجموعه فرهنگی تاریخی خالد نبی پیش‌بینی‌شده بود که متأسفانه به دلیل مشکلات مالی دولت تاکنون تخصیص نیافته است.
ابراهیم کریمی افزود: امسال بنا داریم با تخصیص ۱۵۰ میلیون تومان اعتبار در این مجموعه بخشی از زیرساخت‌های موردنیاز را تأمین کنیم.
وی ادامه داد: امیدواریم تا پایان سال مالی ۹۴ (تیرماه ۹۵) ۱۵۰ میلیون تومان اعتبار سال گذشته تخصیص یابد تا بتوانیم در مهلت باقی‌مانده آن را هزینه کنیم.
کریمی ادامه داد: هفته گذشته خالد نبی و ۳ منطقه دیگر به‌عنوان منطقه نمونه به سازمان معرفی‌شده‌اند که امیدواریم با تائید آن و جذب اعتبار بتوانیم زیرساخت‌های موردنیاز در خالد نبی را تأمین کنیم.
وی متذکر شد: در صورت تصویب منطقه نمونه خالد نبی به کانون توجه اعتباری و پایلوت اقامت مسافران در گلستان تبدیل می‌شود.
به نظر می‌رسد هم‌اکنون خالد نبی، سرزمین عجایب ایران که به کانون توجه گردشگران خارجی و داخلی تبدیل‌شده و همچنان برای بسیاری از گلستانی‌ها ناشناخته است بیش‌ازپیش نیازمند توجه و تأمین زیرساخت‌هاست که آن‌هم تنها در سایه تخصیص اعتبار محقق می‌شود.
نظر شما