تئاتر ایران مافیا دارد/ بعضی‌ها گالیه با لپ‌تاپ‌ را دوست دارند

مسعود طیبی کارگردان نمایش «نبرد گالیله» درباره اجرای این اثر که این روزها در تالار مولوی روی صحنه است و اقتباسی است از نمایشنامه «زندگی گالیه» نوشته برتولت برشت به خبرنگار مهر گفت: از نظر داستانی و موضوعی در این نمایشنامه اتفاقاتی می افتد که برایم بسیار جذاب بود اما اجرای این اثر به همان شکلی که برشت نوشته تقریبا نشدنی است که یکی از علت هایش طولانی بودن اثر است. با اینکه من برخی صحنه های نمایشنامه را حذف یا اصلاح و نقش بازیگران را در هم ادغام کردم باز هم ۲ ساعت طول می کشد.

وی درباره تغییراتی که در متن نمایش داده است، توضیح داد: من به ذات اثر و حرفی که برشت می زند وفادار مانده ام اما اصلاحات تکنیکی انجام داده و البته چند صحنه کابوس به آن اضافه کردم. الان کار ما در یک فضای مدرنی اتفاق می افتد مثلا گالیله نمایش ما لپ تاپ دارد و حتی در نمایش به «کاوشگر جونو» و اینکه شما آنلاین می توانید سیاره مشتری را مشاهده کنید اشاره می شود.

طیبی درباره تضادهایی که این خوانش جدید می تواند با متن برشت ایجاد کند، گفت: عده ای از هنرمندان که به دیدن کار ما آمده اند این تلفیق فضای مدرن و متن برشت را دوست داشتند مثلا آقای پاکدل یا خانم آدینه می گفتند این تلفیق خیلی خوب ایجاد شده اما مثلا امیرکاوه آهنین جان با این تلفیق مشکل داشت و معتقد بود نمی توان پذیرفت گالیله ای که لپ تاپ دارد همچنان درباره گردش خورشید دور زمین یا زمین دور خورشید حرف بزند، اما برای ما حضور لپ تاپ روی صحنه یک المان بود، ما دنبال مطرح کردن مبحث علمی نبودیم و هدف من این بود گذشته و آینده را کنار هم قرار دهم و بگویم بحثی که برشت در این نمایشنامه مطرح می کند ازلی و ابدی است.

کارگردان نمایش «نبرد گالیه» در ادامه درباره شیوه اجرایی و روشی که برای دوری جستن از تکرار و خستگی در مخاطب برای اجرای این نمایش به کار گرفته است نیز بیان کرد: من در کارگردانی روی سه عنصر موسیقی، صحنه و طراحی حرکات تمرکز کردم. در این نمایش شما از موسیقی کلیسایی تا موسیقی رپ را می توانید بشنوید. ضمن اینکه یک طیف صداسازی در خود صحنه و توسط بازیگران اتفاق می افتد.

وی ادامه داد: طراحی صحنه نمایش ما مدور و سیار است و برای همین میزانسن ها نیز دوار است و ما مدام روی صحنه اختلاف سطح هایی را مشاهده می کنیم که روی آنها بیانیه های برشت خوانده می شود.

این کارگردان که تا به حال سه اثرش در تئاتر شهر اجرا شده و ۸ نمایش در تالار مولوی به صحنه برده است درباره اجرا در تالار مولوی بعد از بازسازی این تالار به نبود تبلیغات مناسب برای این سالن اشاره کرد و گفت: من از سال ۸۲ تا ۹۲ در تالار مولوی کار به صحنه برده ام. آخرین کاری هم که در تالار مولوی داشتم نمایش «هملت» بود که بعد از آن این تالار برای بازسازی بسته شد. یادم می آید در زمان اجرای نمایش «هملت» سرباز بودم و پولی هم نداشتم و بازیگران چهره ای هم در کار نبودند اما از کار آنقدر استقبال شد که این اجرا سه بار در تالار مولوی تمدید شد.

وی ادامه داد: این روزها خیلی‌ها هنوز خبر ندارند تالار مولوی باز شده است. من کارگردان برای اثرم تبلیغات می کنم و حتی مهمانانی مثل آقای پرستویی یا خانم شیرین بینا و... روی صفحات اینستاگرام خود تبلیغ کار را گذاشته اند و به واسطه این کارها روزهایی بوده که تماشاگر نمایش من مجبور شده روی زمین بنشیند و کار را ببیند اما خود تالار مولوی هیچ تلاشی برای معرفی نمایش های روی صحنه نمی کند.

او با اشاره به اینکه روزهایی بوده که به تعداد انگشتان یک دست بلیت فروخته شده است، بیان کرد: تعداد تماشاگران در این تالار کاملا فراز و نشیب دارد. یک روزهایی خوب است و یک روزهایی بد. چرا باید تعداد تماشاگران یک سالن به این خوبی اینطور باشد؟ ضمن اینکه به هر حال این سالن دانشجویی است و من باید از دانشجوها برای بازی در نمایش استفاده کنم پس امکان تبلیغ به واسطه حضور چهره ها را هم نداریم.

طیبی در پایان با انتقاد از فضای مافیایی تئاتر کشور نیز گفت: گرچه شاید خیلی ها با این نکته که امروز در تئاتر کشور مافیا وجود دارد مخالف باشند اما شما می بینید حتی جریان تماشاگران هم در کشور ما کانالیزه شده است. در واقع آنها را به سمت دیدن کارهای خاصی هدایت می کنند. یا اینکه شما کافی است سخیف ترین حرکات را روی صحنه انجام دهید و کارتان با حداکثر تماشاگر اجرا برود. در واقع تنها نمی توان عوامل اجرایی تالار مولوی را در گیشه نداشتن این تالار مقصر دانست و بخشی از این داستان به وجود مافیای تئاتر بر می گردد.

نمایش «نبرد گالیله» تا ۱۵ شهریور در تالار مولوی روی صحنه است و در آن بازیگرانی چون اریاز ذالفقاری، الهام جدی، زهره زرگر، محمدرضا جوادی، شهاب ملک پور، سالار خمسه، ایمان میرهاشمی، شیوا امانی، علی محمودزاده، مژگان رایگان، محمدصادق، سهیل باباعلی، رضاشرافتی، فخردین سعادت زاده، مرتضی پادیاد، مهدی حیدری یان، علیرضا قیدری حضور دارند.

این نمایش بر اساس نمایشنامه «زندگی گالیله» اثر برتولت برشت به صحنه رفته است. در خلاصه نمایش آمده است: گالیله تلاش می کند تا تفکر جامعه خود را نسبت به مسائل مهم اجتماعی از طریق علم تغییر دهد که کلیسا در برابر او می ایستد و تصمیم می گیرند که او را بسوزانند که گالیله اعتراف می کند که اشتباه می کند تا مسیر علم خود را مرور زمان پیدا کند و تفکر جامعه تغییر یابد.