الزامات میزبانی از مهمانان یک آئین جهانی/ چوب به دست‌های اردهال

به گزارش خبرنگار مهر، هر سال و در دومین جمعه مهرماه در مشهد اردهال کاشان تنها آیین مذهبی ثبت شده ر تقویم خورشیدی بزرگداشته می‌شود. در این روز شرکت‌کنندگان زیادی که بیشتر از اهالی کاشان هستند به این مراسم آمده و چوب به دست یک قالی نمادین را به نشانه شستن خون علی ابن محمد باقر(ع) در چشمه می‌شویند.

این مراسم از آنجا که در فرهنگ و آداب و رسوم خیل عظیم مردمان این منطقه جا گرفته است، در فهرست میراث ناملموس ایران ثبت شد و در سال ۲۰۱۲ نیز به عنوان میراث ناملموس در فهرست یونسکو قرار گرفت چرا که این مراسم نه تنها میزبان ایرانیان بلکه میزبان گردشگران خارجی زیادی هست حتی با وجود شلوغی زیاد.

اهالی فین و کاشان معتقدند که می‌بایست این مراسم را در نزدیک‌ترین جمعه به روز ۱۱ مهر ماه یعنی سالروز کشته شدن سلطانعلی ابن محمد باقر برگزار کنند. آنها یکی از قالی‌های درون بنای امامزاده را لوله شده به نشانه همان قالی که به هنگام شهادت در تابوت امامزاده بوده را بر دوش جوانان می‌اندازند و نوحه خوان آن را به مردم تحویل می‌دهند این قالی دست به دست می چرخد تا به سوی چشمه نزدیک امامزاده می‌رسد.

مردم روی این قالی آب چشمه می‌ریزند آن هم به نشانه غسل سلطانعلی که یکی از چهار امام واجب التعظیم در تاریخ ایران است. سپس قالی به بنای امامزاده برمی‌گردد. قبل از آنکه قالی به بنا برود، گروهی دیگر از مردم چوب بلندی را به دست می‌گیرند و با تکان دادن آن در هوا به صورت نمادین به نبرد با قاتلین امامزاده حاضر می‌شوند و رجز می‌خوانند.

این مراسم چندین هزار شرکت کننده دارد و همه این مراسم را با تشریفات خاصی انجام می‌دهند. شرکت‌کنندگان اهالی روستای فین و خاوه هستند کسی از بازدیدکنندگان غیر از اهالی این روستا چوب به دست نمی‌گیرد.

ولی همه آنها در نوحه خوانی‌ها شرکت می‌کنند. این مراسم در کتاب‌ها، فیلم‌ها و مستندهای بسیاری انعکاس داشته است و از  آنجا که شهرت جهانی پیدا کرده، ثبت جهانی آن با موافقت کارشناسان یونسکو قرار گرفت.

برگزاری این برنامه در چند سال اخیر و حضور گسترده گردشگران در آن موجب شده تا متولیان کاشان به فکر ایجاد زیرساخت‌هایی برای پذیرایی از بازدیدکنندگان و گردشگران داخلی و خارجی باشند، اما هنوز به نقطه مطلوب نرسیده‌اند.

متولیان امامزاده سعی کرده‌اند که در اطراف بنای امامزاده زائرسراهایی ایجاد کنند که داخل هر یک از این زائرسراها برای حدود ۶ نفر اقامت تعبیه شده است اما به واسطه استفاده زیاد از این زائرسراها، معمولا وسایل داخل اتاق های آن فرسوده شده و متولیان نیازی به بازسازی آن ندیده اند!

شهادتگاه سلطانعلی محمد باقر

بخش خصوصی در کنار این زائرسرا یک مجموعه گردشگری ایجاد کرده است اما نرخ بالای آن موجب شده تا این مجموعه میزبان گردشگران خارجی و یا متمولین باشد از سویی زائرسرای امامزاده نیز همزمان با نزدیک شدن به مراسم قالی شویان نرخ اتاق ها را بالا می‌برد.

اکنون نیز برای اقامت در هر اتاق نرخ صد هزار تومانی در نظر گرفته شده است. برخی از اهالی روستای خاوه و فین هم برای آنکه این روستاها مراکز اقامتی زیادی ندارد تا همه مسافران را در خود جای دهد، میزبان گردشگران می شوند.

اما نیم نگاهی به تاسیسات گردشگری و محل‌های پذیرایی آماده شده برای گردشگران نشان می‌دهد که در زمان باقی مانده تا برگزاری این مراسم، هنوز کار بسیاری در این مراکز باقی مانده است که باید انجام شود.

هنوز می‌توان دید که رستوران بزرگ روستای اردهال اگرچه وسایل لازم را برای حضور زوار دارد، اما کیفیت غذای ارائه شده در آن مطلوب نیست و حتی می توان وسایل نقلیه‌ای را دید که در داخل فضای این رستوران پارک شده اند.

همچنین در این روستا به بناهای تاریخی توجه زیادی نمی‌شود همچنان که دیده می‌شود در گوشه و کنار بناهای تاریخی زیادی وجود دارد که بدون مرمت و یا توجه خاصی رها شده اند درحالی که می‌توان با مرمت آنها، هم جاذبه ایجاد کرد و هم این بناها را از خطر نابودی نجات داد در برخی از موارد نیز می توان آنها را برای یک اقامتگاه موقت تجهیز کرد.

نه تنها در روستای اردهال بلکه می توان در نیاسر نیز آب انبارهایی را پیدا کرد که به زباله دانی تبدیل شده‌اند درصورتی که این تصویر برای حضور گردشگران مناسب نیست.

آئین قالیشویی در اردهان مراسمی مذهبی است که حالا تبدیل به یکی از جاذبه‌های گردشگری این منطقه شده است، آیا نمی‌توان با کمی مدیریت و سلیقه این ظرفیت را  به یک فرصت فراگیر و جهانی برای انعکاس فرهنگ ایرانی و اسلامی تبدیل کرد؟