دنیا خوشنویسی ما را می‌شناسد/ هنری که از قرآن اعتبار می‌گیرد

به گزارش خبرنگار مهر، عصر روز گذشته ۲۵ شهریور اولین نشست‌ پژوهشی آثار چهره‌های ماندگار هنرهای تجسمی در خانه هنرمندان ایران برگزار شد که به بررسی آثار یدالله کابلی و تبیین نقش و جایگاه وی در اعتلای خط شکسته نستعلیق اختصاص داشت.

در این نشست پژوهشی که مجید رجبی معمار مدیر عامل خانه هنرمندان ایران، محمد سریر، حسین محجوبی، نصرالله افجه ای، مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران حضور داشتند علاوه بر پخش مستند-پرتره ای  با عنوان «شکسته پیوسته» درباره یدالله کابلی به کارگردانی محمود یارمحمدلو، محمود اسعدی، محمد حیدری و هوشنگ امیراردلان به سخنرانی درباره این استاد خوشنویسی پرداختند.

ابتدا مجید رجبی معمار درباره برپایی این نشست های پژوهشی بیان کرد: یکی از اهداف و وظایف خانه هنرمندان ایران، تجلیل از اساتید عرصه های مختلف فرهنگ و هنر است.

محمود اسعدی در ادامه با بیان نقش و تاثیر خوشنویسی در عرصه هنر ایران درباره آثار کابلی گفت: حکمت، امید و عشق موجود در آثار استاد کابلی می تواند سبک زندگی ما را تغییر دهد.

امیر هوشنگ اردلان نیز با ذکر خاطراتی از سال‌ها دوستی با کابلی به خوانش شعری در وصف یدالله کابلی از سروده های خود پرداخت.

در ادامه مراسم محمد حیدری خوشنویس و از شاگردان قدیمی کابلی درباره ذکر عنوان چهره ماندگار برای شخصیتی چون یدالله کابلی بیان کرد: چهره های ماندگار انتخاب شدنی نیستند بلکه معرفی شدنی هستند. در واقع ماندگاری را نمی توان انتخاب کرد بلکه می توان هنرمند ماندگار را از روی جریان فعالیت هنری هنرمند و تاثیرگذاری او تشخیص داد. هنرمندانی در تاریخ مانده اند که تغییری در عرصه هنر ایجاد کرده اند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه خوشنویسی ایران را می توان به سه دوره درخشان تقسیم  کرد، گفت: دوره تیموری یکی از دوره های درخشان در تاریخ خوشنویسی ماست. دوره ای که حتی شاهزادگان تیموری نیز در رونق خوشنویسی نقش بسیار مهی داشتند. دوره بعدی، دوره صفوی است. دوره ای که تنها کافی است به اسم میرعماد در این دوران اشاره کنیم و به عنوان شاخص این دوران از او یاد کنیم.

این هنرمند ادامه داد: دوره قاجار نیز دوره درخشان بعدی در عرصه خوشنویسی است که به دوران معاصر ما نزدیک تر است. دوره ای که میرزا غلامرضا اصفهانی، کلهر و گلستانه را داریم. اما چرا این دوران طلایی را مرور می کنم؟ چرا که با بررسی تاریخ ما به اسامی برمی خوریم که تغییرات اساسی در هنر خوشنویسی ایجاد کرده و آن را به اوجی رسانده اند و برای همین این دوران درخشان شده است. در دوره معاصر نیز اگر به اسم یدالله کابلی می رسیم باید بدانیم او کسی است که نیم قرن برای انتقال خط شکسته نستعلیق به خواهندگانش تلاش کرد.

وی در پایان گفت: همه می دانیم که استاد کابلی در کنار تمام فعالیت های پژوهشی و نمایشگاهی در تمام این سال‌ها به تربیت شاگردان بسیاری همت کردند اما نکته قابل تامل در مورد وی همان تغییری است که در عرصه شکسته نستعلیق ایجاد کردند. او در دوره دوم کاری خود به این نتیجه رسیدند که از نقل آثار گذشتگان باید جلوتر بروند و همین دوران و تغییر رویکرد و رسیدن به لحن خودشان سبب ساز ماندگاری وی شده است. در دوه سوم کاری شان هم به تثبیت و انتقال تجربیاتشان در تمام جهان رسیدند.

آخرین سخنران این مراسم یدالله کابلی بود که بیان کرد: عوامل زیادی در گسترش هنر خوشنویسی که به عنوان هنری قدسی مطرح است دخیل بوده که مهمترینش این است که با خوشنویسی آیات قرآن نگاشته می شود و این هنر از این کتاب آسمانی اعتبار می گیرد. نکته دیگر این است که هنر خوشنویسی یک پایش در شعر شعرای بزرگی چون حافظ و مولانا است. اگر در جهان ده متفکر را نام ببرند قطعا ۵ نفر از آنها از ایران است و آن ۵ تن شاعران ایرانی هستند.

وی ادامه داد: هنر خوشنویسی ما امروزه در تمام موزه های جهان حضور دارد در حالیکه اندازه یک کف دست شاید از نقاشی های ما در موزه های دنیا موجود نباشد. خوشنویسی ما در همه دنیا به عنوان هنری که ریشه در فرهنگ و اعتبار ما دارد شناخته شده است و برعکس آنچه گمان می کنیم در موزه های اروپا باید از آثار خوشنویسی ما بیشتر وجود داشته باشد، در آمریکا و موزه های آن است که بیشترین نمونه های خط ما وجود دارد.

این هنرمند خوشنویس اظهار کرد: عموم هنرمندانی که در عرصه خوشنویسی شاخص شدند کسانی هستند که به زبان درونی رسیدند و یک سیر تحول درونی را طی کردند. کسی مانند درویش عبدالمجید تنها یک خوشنویس برجسته نیست بلکه از نوابغ هنرهای تجسمی ماست. امروز هم اگر نشان ماندگاری در هنرمندی می بینید حتما او به تعالی و کمال فردیت هنری خود رسیده است.

کابلی که به عنوان هنرمندی که خط شکسته نستعلیق را احیا کرد شناخته می شود درباره خود نیز بیان کرد: زمانی که من به شکسته نستعلیق پرداختم ۵۰ سال از دوران فراموشی این خط می گذشت و استادی نبود. تنها باید با پشتکار و دیدن خط قدما به مرتبه ای می رسیدم که بتوانم به درجه ای برسم که این خط را آموزش دهم. بعد از شروع تدریس بود که به این نتیجه رسیدم باید کاری کنم که شیوه شکسته نستعلیق معاصر باشد. خوشحالم که توانستم در این راه موفق شوم.

در دومین نشست آثار علی‌اکبر صادقی که امروز ۲۶ شهریور ساعت ۱۸ در خانه هنرمندان ایران برگزار می شود قباد شیوا و نصرالله افجه ای درباره این هنرمند سخنرانی خواهند کرد.