درخشش معماری ایرانی در شرق اروپا/ «مهرخانه» چگونه جهانی شد؟

نیما کیوانی معمار جوانی که حالا با «مهرخانه» باردیگر توجه محافل معماری جهان را به سمت معماری ایرانی جلب کرده است، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این پروژه گفت: مهرخانه پروژه‌ای که کاملا مدرن است با رویکردی متفاوت به فرهنگ و فضای معماری ایرانی ساخته شده است. ما در ساخت «مهرخانه» از نمادهایی که در ایران باستان و در آیین مهرپرستی به کار می‌رفته و به ویژه از خورشید، به عنوان یک نماد مهم بهره برده‌ایم.

به گفته این معمار ایرانی برای نخستین بار است که یک ساختمان در اروپا ساخته می‌شود که طراحی، ساخت و چیدمان داخلی آن را یک ایرانی برعهده داشته و از نمادهایی ایرانی استفاده کرده است.

کیوانی با اشاره به این‌که با توجه به محدودیت بودجه، سعی شده تا فضاهایی مینیمال در طراحی شکل بگیرد گفت: ما ناچار به خلق فضاهایی مینیمال و ارزان و در عین حال هنری و ایرانی بودیم که برگرفته از آیین میتراییسم باشد. به همین خاطر، سبک معماری لافت برای طراحی انتخاب شد و ما با استفاده از بتن اکسپوز و میلگرد و آهن اکسید شده به طراحی این فضا پرداختیم و سعی کردیم با استفاده از متریال‌هایی همچون آجر و چوب و نور به فضا، حس مطلوب و گرمای لازم را به این فضای مسکونی بدهیم.

او یکی از اساسی‌ترین آیتم های طراحی «مهرخانه» را پله موجود در فضای حال و نشیمن دانست و افزود: از این پله می‌توان به عنوان یک المان فلسفی در طراحی پروژه نام برد که با الهام از فضای مهرابه‌ها و زیگورات‌ها طراحی شده، که نشانه‌ای از کمال و صعود به مرتبه بالاتر و نزدیک‌تر شدن به خورشید است و خورشید سمبل نور و نور هم سمبل آگاهی است و با هر پله که بالاتر می‌روید به خورشید و در نتیجه به روشنی و آگاهی نزدیک‌تر می شوید. هدف از طراحی این پله بیان این مطلب بوده که هنرمند برای خلق اثر خود نیاز به آگاهی و خلاقیت دارد و این تنها با پیشرفت اندیشه ممکن است. جهت قرار گیری و صعود پله هم به سمت شرق و طلوع خورشید است.

به گفته کیوانی در طراحی لوسترها و چراغ‌های روشنایی هم از کانسپت خورشید استفاده شده و از فرم مثلثی نشات گرفته از شکل هندسی خورشید با همان ۱۲ ضلعی‌های منتظم که در معماری سنتی ایران به کار می‌رفته علاوه بر این،   در بخشی از سقف هم از همان فرم های مثلثی و هرمی به گونه ای استفاده شده که شبیه به امتداد تششع نور است که از سقف عبور می کند و به داخل  می تابد و نشانه ای از این است که هیچ مانعی حتی دیوار بتنی هم نمی تواند جلوی آگاهی و اندیشه را بگیرد.

این معمار ایرانی در ادامه به جزییات دیگر پروژه مهرخانه اشاره و بیان کرد: در طراحی فضا از قدیمی‌ترین طرح حجاری سنگی خورشید به صورت تابلوی نورانی استفاده شده است. همچنین در طراحی مبلمان منزل، بتن و میلگرد همسو با کانسپت طراحی به کار رفته و این در تمام صندلی‌ها و میز و سایر مبلمان‌ها هم دیده می‌شود. در فضای آشپزخانه نیز همان کانسپت بتن حتی در طراحی کابینت دیده می‌شود ولی در کنار آن با استفاده از کاشی شیشه‌ای فیروزه‌ای با الهام از معماری سنتی ایران، حس مکان سنتی ایرانی داده شده است.

کیوانی با اشاره به نقش مهم گیاه در معماری ایرانی گفت: با توجه به نقش گیاه در معماری سنتی ایران در بخش‌های مختلف به گیاه پرداخته شده است. حتی به‌صورت آویز از سقف مقابل آشپزخانه. در فضای روبه‌روی آشپزخانه هم در کنار پنجره یک گوشه دنج با متریال چوب و گیاه طراحی شد که منظر زیبایی در هنگام غروب خورشید دارد.

پروژه مهرخانه در بخش خارج از مسابقه نهمین جایزه معماری داخلی ایران به عنوان اثر اجرا شده از سوی معماران ایرانی در خارج از کشور مورد تقدیر قرار گرفته است. سولماز فولادی و سینا کیوانی، نیما کیوانی را در طراحی و اجرای این پروژه همراهی کرده‌اند.

نیما کیوانی پیش از این نیز با طراحی و اجرای پروژه معماری «ارسی خانه» در تهران توانسته بود جایزه «آ دیزاین (A’ Design Award)» به عنوان بزرگترین و مطرح‌ترین جایزه بین‌المللی طراحی دنیا را از آن خود کند.